Depresja fejsbuczna Depresja fejsbuczna
i
fot. micadew/ Wikimedia Commons
Przemyślenia

Depresja fejsbuczna

Piotr Stankiewicz
Czyta się 3 minuty

Każdy z nas tak ma i każdy tam był. Otworzyć Facebooka to jak otworzyć wrota piekieł albo zaporę wodną na rzece Mekong. Od razu znosi nas gigantyczny, niekontrolowany potop pseudowiadomości o tym, jak bardzo inni wygrywają: na jakie wakacje życia właśnie pojechali, jaką miłość życia właśnie znaleźli albo przynajmniej jak bystrymi obserwatorami tegoż życia są. Trudno pod tą nawałą nie zwątpić w samych siebie. Jak głosi obiegowa mądrość, gdyby nie Facebook, każdy z nas myślałby, że ma szczęśliwe życie.

Ale taka jest właśnie prawda – powiedzą stoicy – każdy ma szczęśliwe życie… cała sztuka, żeby o nim umieć nie zapomnieć. To jest jeden z podstawowych dogmatów stoicyzmu: możesz być szczęśliwym tu i teraz, a jeśli nie jesteś, to znaczy, że coś robisz źle. U stoików sprawa jest prosta: jeśli czujemy się źle, to jest definitywny znak, że musimy przekalibrować swoje myślenie. A w dzisiejszych czasach to przekalibrowanie dotyczy w znacznej mierze tego, jak używamy Facebooka. Jak to zrobić?

Informacja

Z ostatniej chwili! To pierwsza z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

Wchodzimy na Facebooka i bum: jeden znajomy chwali się nowiutkim samochodem, druga znajoma weselem na trzysta osób, a ktoś jeszcze inny fotkami z Laosu. A my siedzimy, bębnimy palcami w pusty stół, a deszcz bębni w szyby. Jak o tym myśleć? Stoicy oczywiście nie uważają ani sukcesów materialnych, ani społeczno-towarzyskich, ani egzotycznych podróży za rzeczy wartościowe same w sobie (a już szczególnie nie uważają, że warto się nimi chwalić). Niemniej, trzeba tu uważać na łatwą a śliską pułapkę: nie zaczynajmy wmawiać sobie i innym, że sukcesy tamtych są bezwartościowe. Tanie umniejszactwo, analizowanie, że samochód w leasingu, wesele po kosztach, a Laos jest passé, nie doprowadzi nas do żadnego stoicyzmu, a najwyżej do resentymentu i małostkowości… których właśnie stoicy radzą unikać.

Drogą stoika nie jest kwestionować czyjkolwiek sukces na którejkolwiek skali, ale dobrze przemyśleć wartości na tych skalach. Nie jest w końcu od nas zależne, kto i jak wysoko wspiął się na którą drabinę. Od nas jednak zależy, którą z tych drabin uznamy za ważną i istotną. Nikt i nic na świecie nie zmusi nas do tego, byśmy uznali bajeranckie samochody, weselne spędy czy peregrynacje po końcu świata za rzeczy wartościowe i ważne dla nas osobiście. To my sami ustalamy, którą z życiowych skal uznamy za trafną i wiążącą dla nas. I to jest właśnie stoicyzm: autonomiczna decyzja o tym, w co inwestujemy naszą energię, wysiłek i myślenie. I mamy oczywiście pełne prawo nie inwestować ich ani w samochody, ani w weselne sztampy, ani w podróże, które są nie dla nas. A gdy tak zrobimy, nasz newsfeedowy smutek się rozwieje – bo czemu mielibyśmy się martwić czymś, do czego nie aspirujemy?

Czytaj również:

Niemożliwość ucieczki Niemożliwość ucieczki
i
Gaston La Touche, „Nuda”, 1893, domena publiczna via Wikipedia
Wiedza i niewiedza

Niemożliwość ucieczki

Jenny Odell

Robienie niczego jest bardzo trudne i – paradoksalnie – niezwykle męczące. Odwrócenie się od świata, by mieć w końcu taką możliwość, nie od dziś jest marzeniem ludzkości.

Skoro robienie niczego wymaga znalezienia przestrzeni i czasu z dala od krajobrazu bezlitosnej produktywności, moglibyśmy stwierdzić, że rozwiązaniem jest odwrócenie się od świata – na jakiś czas lub na dobre. Jednak taka reakcja byłaby krótkowzroczna. Aż nazbyt często wyjazdy na cyfrowy detoks są reklamowane jako swego rodzaju „życiowy trik” prowadzący do zwiększenia produktywności po powrocie do pracy. Natomiast chęć, żeby pożegnać się ze wszystkim na stałe, nie tylko mogłaby spowodować zaniedbanie naszej odpowiedzialności względem świata, w którym żyjemy, ale jest też zasadniczo niemożliwa do zrealizowania – i to nie bez powodu.

Czytaj dalej