
Ciekawostki filozoficzne o czasie
Jak wiadomo, jednym z ojców metafory czasu jako płynącej rzeki jest Heraklit z Efezu, autor sentencji „Wszystko płynie”. Mało kto jednak wie, że Heraklit był również autorem sentencji „Wszystko skacze”. Metafora czasu jako skaczącej pchły – do której, jak wskazują najnowsze badania, Heraklit był przywiązany dużo bardziej niż do metafory wodnej – ostatecznie się nie przyjęła. Sprawę przesądził Platon w dialogu Kritiasz większy, oświadczając ustami Sokratesa: „Czas to nie pchła”.
•••
Słynną Nietzscheańską koncepcję czasu jako wiecznego powrotu tego samego zainspirowała przyjaciółka filozofa, Lou Andreas-Salomé, która wraz z Paulem Rée zrobiła Nietzschemu żart. Podczas wakacji w mająteczku Trabensburg Lou i Paul codziennie mówili do Nietzschego tymi samymi, wcześniej wyuczonymi kwestiami, tak samo ubrani, robiąc te same rzeczy. W żart wciągnięto również służbę. Nawet tresowany pudelek Mitzie codziennie o tej samej porze przebiegał przez trawnik przed leżakiem Nietzschego. W końcu zirytowany filozof miał krzyknąć: „To wieczny powrót tego samego!”, dając tym samym początek swej teorii.
•••
Francuski filozof Henri Bergson porównywał czas do toczącej się kuli śnieżnej. Pomysł narodził się podczas narciarskiego wyjazdu