Kto to napisał? Skrzydlate słowa literatury polskiej Kto to napisał? Skrzydlate słowa literatury polskiej
Rozmaitości

Kto to napisał? Skrzydlate słowa literatury polskiej

Henryk Markiewicz
Czyta się 2 minuty

W 1959 r. prof. Henryk Markiewicz, wybitny krakowski historyk literatury, przygotował dla „Przekroju” wybór cytatów zatytułowany „Kto to napisał? Skrzydlate słowa literatury polskiej”. Dzięki temu termin „skrzydlate słowa” – tłumaczenie niemieckiego tytułu zbioru Geflügelte Worte Georga Büchmanna z 1864 r. – przyjął się także w języku polskim. Poniżej nasze propozycje pochodzące ze zbioru prof. Markiewicza. Przeczytaj i spróbuj zgadnąć kto to napisał?

A

Ala ma kota

Marian Falski, Elementarz

Informacja

Z ostatniej chwili! To trzecia z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

 

B

Bo paraliż postępowy
najzacniejsze trafia głowy

Tadeusz Boy-Żeleński, Słówka (Dziadzio)

 

C

Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
Co to będzie, co to będzie

Adam Mickiewicz, Dziady cz. II

 

D

Dwie Polski

Adam Mickiewicz, Jakub Jasiński, czyli Dwie Polski

 

F

Finis Poloniae

Kościuszko po klęsce pod Maciejowicami w 1794 r. (nieautentyczne)

 

G

Góralu, czy ci nie żal

Michał Bałucki, Za chlebem

 

H

Hej, użyjmy żywota!
Wszak żyjem tylko raz

Adam Mickiewicz, Pieśń filaretów

 

I

Ideał sięgnął bruku

Cyprian Kamil Norwid, Fortepian Chopina

 

J

Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy…

Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego

 

K

Koniec i bomba,
A kto czytał, ten trąba!

Witold Gombrowicz, Ferdydurke

 

L

Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie;
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił

Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz

 

M

Miałeś, chamie, złoty róg!

Stanisław Wyspiański, Wesele

 

N

Niech prawo zawsze prawo znaczy,
A sprawiedliwość – sprawiedliwość.

Julian Tuwim, Kwiaty polskie

 

O

O Polsko! Póki ty duszę anielską
Będziesz więziła w czerepie rubasznym…

Juliusz Słowacki, Grób Agamemnona

 

P

Polska – kraj polowań

z plakatu przedwojennego Orbisu

 

R

Ruja i porubstwo

Henryk Sienkiewicz o literaturze modernistycznej

 

S

Szli krzycząc: Polska! Polska!

Juliusz Słowacki, Przypowieści i epigramaty

 

T

Trza być w butach na weselu!

Stanisław Wyspiański, Wesele

 

U

U nas inaczej – inaczej – inaczej!

Bohdan Zaleski, Smutnoż tu smutno, bracia za Dunajem

 

W

Wolę polskie gówno w polu
niźli fiołki w Neapolu

Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Patriota (ironicznie)

 

Z

Za dużo święconej wody,
Za mało zwykłego mydła

Jerzy Paczkowski, Refleksja patrioty
 

 

 

Czytaj również:

Nieczytwór Nieczytwór
i
ilustracja: Daniel Mróz; kolaż, archiwum „Przekroju” nr 483/1954
Rozmaitości

Nieczytwór

Marcin Orliński

Przeczytać wszystkie książki, które by się chciało? Marzenie! O tym, jak sobie radzić z dyskomfortem, który zna chyba każdy książkofil, mówi nowy gatunek literacki.

Echo głucho milczy, gdy w przepastne przestrzenie Internetu i bibliotek desperacko krzyczę: „Czy brytyjski poeta Justin Richardson (1900–1975) w ogóle istniał?”. Brak jakichkolwiek informacji na jego temat. Albo był więc kompletnie nieznanym autorem jednego wiersza, albo ktoś wymyślił to nazwisko wraz z okrągłymi datami urodzin i śmierci. Fikcyjne personalia to rzecz w literaturze powszechna. Niektórzy autorzy wymyślają sobie pseudonimy brzmiące jak prawdziwe nazwiska, a inni – zupełnie nieprawdopodobne. Aleksandra Głowackiego znamy tylko jako Bolesława Prusa, a Konstantemu Ildefonsowi Gałczyńskiemu zdarzało się podpisywać na wiele sposobów: Mieczysław Zenon Trzciński, Il de Fons czy Karakuliambro. Ale do rzeczy (i zarazem od rzeczy!). Jedyny znaleziony przeze mnie utworek Richardsona to Take Heart, Illiterates (Odwagi, analfabeci). Stanisław Barańczak złagodził i rozbudował ten tytuł: Nie przejmować się brakiem oczytania w literaturze współczesnej!, a sam wiersz przełożył tak: „Długo mi serce żarła tajemna zgryzota: / »Nie czytałem Audena i T.S. Eliota!« / Lecz myśl ta pogodniejszy ma od paru chwil ton: / »Nie czytali ich również W. Szekspir i Milton!«”. Ramy gatunku: trzynastozgłoskowiec, cztery wersy, układ rymów: aabb. Oto kilka propozycji autorskich.

Czytaj dalej