Lisy w historii i kulturze Lisy w historii i kulturze
i
„Czerwony Lis”, T. Doughty, 1830 r., Library of Congress/Rawpixel (domena publiczna)
Rozmaitości

Lisy w historii i kulturze

Wszystko Będzie Dobrze
Czyta się 2 minuty

Lis Żegnalis

Wielki rywal znanego z bajki Jana Brzechwy lisa Witalisa. W przeciwieństwie do niego Żegnalis nie oszukiwał innych zwierząt, ponieważ był bardzo nieśmiały. Gdy tylko spotykał kogokolwiek, natychmiast się oddalał, wypowiadając charakterystyczną frazę „Żegna lis”.

***

Lis listopadowy

Podczas powstania listopadowego ten dzielny zwierzak był przyjacielem i podkomendnym Emilii Plater. Wielokrotnie polował na głuszce i bażanty. Schwytane ptactwo przyrządzał później oddziałowy kucharz.

***

Lis grunwaldzki

Chytry drapieżca podsunął królowi Jagielle rozwiązanie, które pomogło wygrać bitwę – zgodnie z pomysłem zwierzaka wojsko wykopało doły, w które wpadała krzyżacka jazda. W zamian za podzielenie się podstępem lis otrzymał miano „grunwaldzkiego”, szlachectwo i comiesięczny przydział kur. Został też zaufanym doradcą Jagiełły, wydatnie pracując na jego wizerunek „chytrego starca”.

Informacja

Z ostatniej chwili! To druga z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

***

Rudy lis

Pierwotny bohater piosenki Heleny Majdaniec Rudy rydz. Zgubiła go chytrość – kiedy Majdaniec odkryła, że lis, powołując się na bliżej nieokreślone „upoważnienie”, podbierał wszystkie należne jej pieniądze z ZAiKS-u, w zemście usunęła go z tytułu, podmieniając na „rydza”.

***

Valis

Polski lis, który zainspirował Philipa K. Dicka do stworzenia książki Valis. Amerykanin spędził wiele godzin, dyskutując z rudym drapieżcą na temat natury percepcji i przeżyć mistycznych. Wdzięczny pisarz do tytułu książki, który początkowo miał brzmieć po prostu „Va”, dodał słowo „lis”.

***

Lisaks

Ten grecki lis podszepnął Odyseuszowi podstęp z koniem trojańskim. Lisaks stosował go wcześniej wielokrotnie w wersji „koguta trojańskiego” – budował drewnianego koguta i krył się w środku, by dostać się do kurnika.

***

Lis Trot

Amerykański lis, twórca znanego na całym świecie tańca: fokstrota. Trot stosował go, polując na kuropatwy – jego taneczne ruchy myliły zwierzynę. Gdy nowy taniec zaczął podbijać sale balowe za oceanem, wdzięczni Amerykanie nazwali go po prostu „Lis Trot” (ang. fox – lis).

***

Robert

Ukochany lis Mariana Falskiego, twórcy słynnego elementarza. W chwilach zwątpienia w sens swojej pracy pedagog od­zyskiwał pogodę ducha, obserwując zabawne harce i podskoki Roberta albo po prostu głaszcząc jego rude, puszyste futro. Falski upamiętnił przyjaciela w słynnym zdaniu „To las, a to lis”.

Czytaj również:

Sławni poeci o lisach Sławni poeci o lisach
i
William Holbrook Beard, „Dar dla Jego Wysokości”, 1885 r., Indianapolis Museum of Art zdjęcie: domena publiczna
Rozmaitości

Sławni poeci o lisach

(fragmenty wierszy)
Wszystko Będzie Dobrze

William Blake

Lisie! Lisie! Błysku rdzy!
Gdzie są kury, tam i ty.
Jakaż boska dłoń przeliczy
Twoją chytrość pośród dziczy?

Czytaj dalej