Jesienny „Przekrój"

W jesiennym „Przekroju” pokój i spokój. Szukamy przepisu na prace przyszłości, poznajemy Indie i zachwycamy się polską jesienią. Do tego wielki temat – joga! Czym tak naprawdę jest, a z czym jest nieraz mylona? A także: odważnie o lęku, chmury i wiatry, rude lisy i kombucha.

3579 2022

Spis treści

W tym numerze

W tym numerze

W tym numerze

Śmiejmy się nogami

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Śmiejmy się nogami

Ta okładka z 1979 r. jest jedną z najbardziej dynamicznych w całej kolekcji, zdobi ją aż pięć zdjęć Wojciecha Plewińskiego. „Przekrój” otwierał nią akcję promowania aktywności fizycznej wśród Polaków.

Ewa Pawlik

Spis myśli – 4/2022

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Spis myśli – 4/2022

Co pisali wielcy i znani o rzeczach, o których piszemy i my w jesiennym „Przekroju”?

Przekrój

Sztuka + Opowieści

Doznania

Chmury

Czyżby romantyczny wieszcz był pierwszym raperem? Wiersz z 1835 r. może o tym świadczyć.

Juliusz Słowacki

Przekrój lata 2022

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Przekrój lata 2022

Wesołe, smutne, dobre i złe, dziwne i niedziwne wiadomości wybrane dla Państwa przez redakcję „Przekroju”.

Przekrój

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Odwrotnie

Historię o możności odwrotności opisał

Mateusz Kołczinger

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Bajka o jeżach

Jesienna „Wierszówka” wybrana przez Marcina Orlińskiego. Utwór napisała

Krystyna Dąbrowska

Historie na każdą godzinę

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Historie na każdą godzinę

Cztery miniatury o życiu.

Wojciech Bonowicz

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Zmierzch bogów

Chrześcijaństwo czy islam być może wkrótce się skończą, także sama koncepcja Boga ulegnie zmianom. Wielkie religijne przeobrażenia już się nieraz zdarzały, jesteśmy o krok od kolejnego z nich. Tak twierdzi Reza Aslan, irańsko-amerykański badacz religii.

Paulina Wilk

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Koronacja

Jakie myśli towarzyszą przyszłemu królowi o poranku przed koronacją, gdy objęcie tronu jest nieuniknione i miasto szykuje się do hucznej celebracji? Opowiadanie ukraińskiego poety i prozaika.

Andrij Lubka

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Harmonia

Przemoc badać łatwo, sama rzuca się w oczy. Ale czy można policzyć i zmierzyć pokój?

Margaret Paxson

Skąd się biorą wojny?

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Skąd się biorą wojny?

Pierwsze wyjaśnienie: z rywalizacji o terytorium i zasoby. Drugie: stoi za nimi nasza wrodzona skłonność do agresji. Trzecie: to wina patriarchatu. Czy którąkolwiek z tych teorii możemy uznać za w pełni przekonującą?

Tomasz Wiśniewski

Kurierzy pokoju

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Kurierzy pokoju

Pamiętajcie o swoim człowieczeństwie i zapomnijcie o całej reszcie – wzywali nobliści i naukowcy w 1955 r., powołując ruch Pugwash, który do dziś nieustannie nakłania świat do rozbrojenia.

Aleksandra Kozłowska

Najbardziej tajemnicza nagroda świata

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Najbardziej tajemnicza nagroda świata

Co roku więcej wokół niej kontrowersji niż zachwytów. Nie jest jasne, czego właściwie chciał Alfred Nobel, ustanawiając to wyróżnienie. Ani jak to się stało, że anonimowa grupa norweskich polityków zawładnęła jego ideą.

Andrzej Krajewski

Heros w labiryncie

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Heros w labiryncie

Czym zajmuje się mitoznawca? Ten najsłynniejszy w XX stuleciu – Joseph Campbell – surfował, grał na saksofonie, ale przede wszystkim czytał. Mity z całego świata postrzegał jako język duszy, w którym toczy się wielka ludzka opowieść.

Tomasz Wiśniewski

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

(Dr)żyj

Pozwólmy, by ciało samo decydowało, jak rozładować napięcie. Drżenia i wibracje to naturalny sposób na odzyskanie równowagi po stresowej sytuacji – mówi trener metody TRE Krzysztof Karauda.

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Lęk z głowy

Skoro lęku się uczymy, możemy też ćwiczyć usuwanie go z pamięci. Naukowcy już próbują nowych metod, w tym odwrażliwiania oraz pigułek zacierających mentalne ślady urazów.

Agnieszka Fiedorowicz

Mniej znane fobie

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mniej znane fobie

Od arachofobii po fobiofobię (a nawet fobiofobiofobiofobię) – o lękach, które do dziś stanowią największe tabu, pisze kolektyw terapeutyczno-humorystyczny

Wszystko Będzie Dobrze

Wyższy poziom mocy

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Wyższy poziom mocy

Czy da się stworzyć mapę ludzkiej świadomości? Amerykański psychiatra David R. Hawkins podzielił ją na kilkanaście poziomów – od wstydu do oświecenia.

Dominika Bok

Jest się czego bać

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Jest się czego bać

Strach to więcej niż emocja niezbędna do przetrwania. Kiedy warto się wystraszyć oraz co najbardziej przepełnia nas lękiem – wyjaśnia psycholog Michał Olszanowski.

Aleksandra Pezda

Kochanka Szamoty

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Kochanka Szamoty

Oniryczny, erotyczny horror wampiryczny sprzed stu lat. Oślepiony pożądaniem Jerzy Szamota odkrywa wdzięki i udręki miłości do najpiękniejszej kobiety stolicy.

Stefan Grabiński

Mądry wywiad – 4/2022

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mądry wywiad – 4/2022

Wyjątkowa rozmowa z ks. Janem Bocheńskim o jego najnowszej książce „Między jawą a koszmarem”, poświęconej psychologii strachu.

Tomasz Wiśniewski

Oddech pacyfistyczny

Duch + Ciało

Złap oddech

Oddech pacyfistyczny

Trzy praktyki uważności, które pomogą odzyskać wewnętrzny spokój, przedstawia

Magdalena Róża Skoczewska

Uczucia zatrudnię od zaraz

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Uczucia zatrudnię od zaraz

Przestańmy uważać, że tylko wykształcenie zapewni nam sukces na rynku pracy. Kompetencja przyszłości to empatia.

Jeden dzień życia

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Jeden dzień życia

Kult przepracowania można zastąpić kulturą pracy, odpoczynku i kreatywności. Godziny, które spędzamy za biurkiem, możemy poświęcić rozwojowi i przyjemnościom. Wiemy to nie z bajek, lecz z prowadzonych na świecie badań nad skróceniem tygodnia pracy.

Paulina Wilk

Duch + Ciało

Dobra strawa

(Ży)jemy

W kooperatywach spożywczych nie pracuje się dla pieniędzy, ale dla poczucia sensu, bycia we wspólnocie – i dobrego jedzenia.

Aleksandra Woźniak-Marchewka

Wszystko w twoich rękach

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Wszystko w twoich rękach

Praca w Indiach wciąż jest w dużej mierze manualna i analogowa, a zawód często dziedziczy się po rodzicach. Idea awansu społecznego, wysławiana przez zachodni kapitalizm, tutaj rzadko ma rację bytu.

Paulina Wilk

Traktat o góralskiej robocie

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Traktat o góralskiej robocie

Robiło się w domu i wokół domu, w polu i przy owcach. I nawet gdy zdrowych nóg zabrakło. Każda para rąk miała zajęcie. A praca była rozmową, relacją, przekraczaniem egoizmu. Nie panowaniem nad kimś, lecz wzajemnością i wymianą.

Wojciech Bonowicz

Człowiek z właściwościami

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Człowiek z właściwościami

Łagodzi napięcia, niezauważenie naprowadza życie innych na odpowiednie tory. W prawie każdej rodzinie jest taki ktoś. Nie znajdziesz go jednak na rodzinnych fotografiach, bo albo chowa się za innymi, albo sam robi zdjęcie.

Kamila Dzika-Jurek

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Wizje

Świat zmierza w nieznaną stronę, a może nawet zupełnie tyłem do kierunku jazdy. A co, jeśli jedyną nadzieją na przetrwanie ludzkości jest sztuka?

Stach Szabłowski

Urlop pod chmurką

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Urlop pod chmurką

Prawnik na urlopie. Cisza, spokój, żadnych pism, klientów, w dodatku pogoda jak marzenie. Co może pójść nie tak?

Tylko dla twoich oczu

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Tylko dla twoich oczu

Majestatyczna i widowiskowa, a zarazem ulotna i prywatna. Obejmuje połać nieba, a przecież istnieje tylko w jednym punkcie. Tęcza – każdy z nas widzi ją inaczej.

Szymon Drobniak

Z głową w chmurach

Świat + Ludzie

Ziemia

Z głową w chmurach

Mityczne obłoki były siedzibą bogów albo środkiem lokomocji, wyznaczały granicę między ziemią a Olimpem. Dla Słowian symbolizowały grozę, płanetnicy ciągnęli je w odległe rewiry, a ich burzową moc odpędzały dzwony.

Renata Lis

Skąd wieje wiatr?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Skąd wieje wiatr?

Cytaty z odpowiedzią na to fundamentalne pytanie przedstawia kolektyw klimatologiczno-humorystyczny

Wszystko Będzie Dobrze

W królestwie sztormów

Świat + Ludzie

Ziemia

W królestwie sztormów

Takiego wiatru jak w Antarktyce nie znajdziesz nigdzie indziej – może porwać wszystko, nawet wodę z oceanu! I chociaż zimny oraz ostry, jednocześnie umie zachwycić, rozśmieszyć, a także przypomnieć, że to nie my sprawujemy rządy na świecie, ale przyroda.

Mikołaj Golachowski

Taniec z figurami

Świat + Ludzie

Ziemia

Taniec z figurami

Fotografie z cyklu “Black Sun” duńskiego fotografa Sørena Solkæra.

Łukasz Kaniewski

Hawajskie niebo

Świat + Ludzie

Ziemia

Hawajskie niebo

Latawce można puszczać z wielu nieoczywistych powodów. Mieszkańcy Hawajów wykorzystywali od wieków swoje lupe m.in. do połowów, nawigacji albo kontaktów z przodkami.

Mały reportaż – 4/2022

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mały reportaż – 4/2022

Chmurnicy – inaczej zwani obłocznikami lub płanetnikami – to ludzie, którzy w tajemniczych okolicznościach znikają przed burzą. W jednej ze wsi spotkałem takiego właśnie człowieka w kapeluszu nadzwyczajnych rozmiarów – pisze

Tomasz Wiśniewski

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Latawce oporu

Zanim zaczną się wieczorne obchody Dnia Zmarłych, odbywa się tu konkurs gigantycznych latawców. Imponujący jest nie tylko ich rozmiar, lecz także wymiar – duchowy i symboliczny.

To i owo – 4/2022

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

To i owo – 4/2022

Refleksje i ciekawostki o świecie i ludziach zebrali

Ewa Pawlik, Łukasz Kaniewski

Listy do redakcji – 4/2022

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Listy do redakcji – 4/2022

Wiersz naszej Czytelniczki, W. Lindner, która sadzi drzewa w Izerach.

Przekrój

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 4/2022

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 4/2022

„Mieszkałem z wieloma mistrzami zen. Wszyscy byli kotami” – Eckhart Tolle.

Przekrój

Sztuka + Opowieści

Doznania

Pieśń ofiarna

58. Niech wszystkie tony radości złączą się w mojej ostatniej pieśni: radość, od której ziemia się przelewa szaloną bujnością trawy, radość, która każe tańczyć bliźniętom, życiu i śmierci, po rozległych przestrzeniach świata, radość, która leci z burzą, śmiechem potrząsając i budząc wszystko, co żyje, radość, która siedzi milcząca, zalana łzami na rozkwitłym czerwonym lotosie bólu, […]

Rabindranath Tagore

Cząstki, pył i gaz

Świat + Ludzie

Kosmos

Cząstki, pył i gaz

Nasze kwartalne wiadomości z Ziemi i kosmosu, w tym próby nawiązania kontaktu z kosmitami i prawda o szokującej przeszłości Jowisza.

Łukasz Kaniewski

Duch + Ciało

Dobra strawa

Twarde sztuki

Łup, chrup, skub, praż, piecz i zgryzaj – rób, co chcesz, byle tylko wykorzystać orzechowe bogactwo!

Łukasz Łuczaj

Mykotalenty i wyścig zacięty

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Mykotalenty i wyścig zacięty

Zostać dostrzeżonym i uznanym – o tym marzą nasi bohaterowie, mieszkańcy królestwa grzybów. Zawdzięczamy im wiele, a mimo to nie doceniamy ich należycie.

Psychotest: Jaki jest twój wewnętrzny grzyb?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Psychotest: Jaki jest twój wewnętrzny grzyb?

Sprawdź, czy bliżej Ci do rydza, czy raczej do pieczarki?

Wszystko Będzie Dobrze

Duch + Ciało

Dobra strawa

Byty tajemne

Grzybek tybetański, czaga i reishi towarzyszą ludziom od blisko 4 tys. lat. Niegdyś napary z nich nazywano – nie bez przyczyny – eliksirem długowieczności albo nawet esencją nieśmiertelności.

Łukasz Nowacki

Duch + Ciało

Dobra strawa

Wegański kefir

To nie żaden oksymoron, tylko smaczny probiotyczny napój. Przy odrobinie zaangażowania można go wykonać samodzielnie w domowych warunkach.

Dominika Bok

Meduza w filiżance

Duch + Ciało

Dobra strawa

Meduza w filiżance

Podpowiadamy, czym jest grzybek herbaciany (bo na pewno nie grzybem) oraz jak się zabrać do domowej produkcji napoju na jego bazie.

Dominika Bok

Zapuszczam się w obraz

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Zapuszczam się w obraz

„Pejzaż z rozbójnikami” to jeden ze skarbów Muzeum Narodowego w Warszawie. Jego autorzy, Jan Breughel starszy i Abraham Govaerts, uwiecznili puszczę europejską, której dziś już właściwie nie ma.

Michał Książek

Niech piętrzą się piętra

Świat + Ludzie

Ziemia

Niech piętrzą się piętra

Ponoć świat staje się piękniejszy, gdy dojrzali ludzie sadzą drzewa, choć wiedzą, że nie usiądą w ich cieniu. Dojrzały ogród pracuje i dla nas, i dla przyszłych pokoleń.

Łukasz Nowacki

Dzikość spacyfikowana

Duch + Ciało

Dobra strawa

Dzikość spacyfikowana

Człowiek śmiało poczynał sobie z kapustą, modyfikując jej rozmaite cechy. Skurczona w hodowli łodyga zmieniła się w głąb, a kwiaty – w kalafiory i brokuły.

Szymon Drobniak

Lisencja na spryt

Świat + Ludzie

Ziemia

Lisencja na spryt

W Londynie lisy stołują się w restauracjach, w strefie polarnej podjadają resztki niedźwiedziom. W przeciwieństwie do ludzi rozglądają się, zanim wyjdą na ulicę. Umieją się wspinać i pokonać tysiące kilometrów. Dzięki swemu sprytowi – czy raczej mądrości – to najbardziej rozprzestrzenione drapieżne ssaki na Ziemi.

Mikołaj Golachowski

Jesień w Dziedzince

Świat + Ludzie

Ziemia

Jesień w Dziedzince

Jesienny cykl fotografii z Białowieży.

Lech Wilczek

Arcyciekawe odkrycie

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Arcyciekawe odkrycie

Teorię prof. Bernharda Fischera, wybitnego, acz nieznanego, teriologa zajmującego się życiem lisów pospolitych, przybliża

Tomasz Wiśniewski

Sławni poeci o lisach

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Sławni poeci o lisach

Co prawdopodobnie pisali o lisach tacy mistrzowie jak Słowacki, Blake czy – oczywiście – Herbert?

Wszystko Będzie Dobrze

Tajemniczy pan Lis

Świat + Ludzie

Ziemia

Tajemniczy pan Lis

Czy bajki o lisach to wyłącznie nasze projekcje, pragnienia i lęki? Może naprawdę w tych zwierzętach jest coś głęboko ludzkiego, a w człowieku – lisiego?

Kamila Dzika-Jurek

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Taka kita

W kulturze Dalekiego Wschodu lisom przypisuje się zdolność przybierania ludzkiej postaci, najczęściej pięknej kobiety. Co kryje się za tymi wierzeniami?

Maciej Świetlik

Haiku jesienne – 4/2022

Sztuka + Opowieści

Doznania

Haiku jesienne – 4/2022

Jesień – podobnie jak wiosna, lato i zima – sprzyja lekturze haiku. Oto wybrane przez nas utwory na tę porę roku.

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Lis i Borsuk

Dwaj przyjaciele porzucają bezpieczne nory i ruszają w podróż, podczas której spotkają różnych nauczycieli (całkiem jak w jednej z powieści Hermanna Hessego). Jakie prawdy poznają o sobie i świecie?

Lisy w historii i kulturze

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Lisy w historii i kulturze

Jak nazywał się rywal Lisa Witalisa? Czy to prawda, że pod Grunwaldem Jagielle doradzał rudy strateg?

Wszystko Będzie Dobrze

Pomarańczowa planeta

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Pomarańczowa planeta

Jaskrawość tej barwy sprawiła, że docenili ją zdobiący księgi średniowieczni mnisi i projektanci skafandrów dla NASA. Pomarańcz jest wszędzie, choć czasem się ukrywa.

Szymon Drobniak

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Słoneczne łzy

Ludzie zawsze kochali go za piękno, lecz przede wszystkim wierzyli w jego moc. Miał uzdrawiać chorych, a zmarłym zapewniać pomoc w zaświatach. Bursztyn, otoczony nimbem tajemnicy, wypełniał przestrzeń pomiędzy tym, co żywe, a nieożywionym.

Tomasz Wichrowski

Duch + Ciało

Dobra strawa

Oda do dyni

Królowa jesiennego sezonu łaskawie poddaje się wszelkim stylizacjom. Serwowana barokowo, dekadencko czy też zupełnie nowatorsko jak co roku potwierdza swoją wielkość.

Michał Korkosz

Sny usłane przyprawami

Duch + Ciało

Dobra strawa

Sny usłane przyprawami

Jak powinno smakować wymarzone danie? Może jak feeria jaskrawych smaków przypominających radiowóz pędzący na sygnale?

Michał Korkosz

Aż się jarzysz, jarzębino

Duch + Ciało

Dobra strawa

Aż się jarzysz, jarzębino

Jesienią można się zachwycać jej czerwonymi koralami albo zrobić coś jeszcze lepszego: narwać pełny koszyk i przetworzyć! Na surowo owoce jarzębiny są gorzkie i trujące dla ludzi, po ugotowaniu zmieniają się na plus.

Dominika Bok

Rokitniku, rudy rozbójniku!

Duch + Ciało

Dobra strawa

Rokitniku, rudy rozbójniku!

Rośnie śmiało – uzbrojony w ostre kolce, przystrojony płomiennymi jagodami. Ze względu na smak porównuje się go do ananasa lub cytryny. Z uwagi na drogocenne właściwości – do złota.

Dominika Bok

Duch + Ciało

Dobra strawa

Czajchemia

Za prozaiczną z pozoru herbatą, którą parzymy na co dzień, stoją skomplikowana moc cząstek chemicznych oraz proces jej dojrzewania. Co dokładnie sprawia, że ten roślinny napar, który w kolorowych odmianach podbił świat, dodaje nam mocy i pobudza zmysły?

Szymon Drobniak

A kuku, kukliku!

Duch + Ciało

Dobra strawa

A kuku, kukliku!

Zachwycali się nim staropolscy kucharze – zachwyćmy się i my. Choć kuklik wygląda niepozornie, ma wiele prozdrowotnych właściwości, a na dodatek jest smaczny i przyjemnie pachnie.

Jakub Bas

Na słotę napary

Duch + Ciało

Dobra strawa

Na słotę napary

Jesienno-zimową porą nie ma nic lepszego niż rozgrzewający napój na bazie ziół, który doda nam energii albo ukoi wyczerpany infekcją organizm.

Jakub Bas

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Nieutuleni

Dotyk spaja ciało i umysł, pomaga tworzyć więzi i odczuwać harmonię. Dlaczego więc stajemy się wobec niego sceptyczni i powoli zmieniamy go w tabu?

Laura Crucianelli

„Dotyk i pamięć” Wacław Jasieński – recenzja

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

„Dotyk i pamięć” Wacław Jasieński – recenzja

O kolejnej pozycji opublikowanej (albo i nie) przez wydawnictwo Blaga pisze

Tomasz Wiśniewski

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Muśnięcie

Dotyk Motyla jest jednym z najdelikatniejszych i najkrótszych masaży świata. Bo nie w sile, lecz w łagodności tkwi moc.

Agnieszka Rostkowska

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Odzyskać dotyk

Choć w zachodniej kulturze królują wzrok i słuch, to piąty zmysł tworzy wspólnotę i bliskość. Kiedy dotykamy drugiej żywej istoty, zawsze jest to doznanie wzajemne.

Maciej Topolski

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Razem raźniej!

To wcale nie jest dla człowieka naturalne, aby sam radził sobie ze swoimi emocjami. Biologia wyposażyła nas w mechanizmy pozwalające w ciężkich chwilach dawać albo przyjmować wsparcie. Korzystajmy z nich.

Kwantowa kołdra

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Kwantowa kołdra

Nieskończoności można doświadczyć – przekonuje uznany lekarz i filozof, opierając się na fizyce kwantowej, tradycjach duchowych oraz indywidualnych przeżyciach.

Oddycham, więc jestem

Duch + Ciało

Złap oddech

Oddycham, więc jestem

Oddychanie i myślenie są jak yin i yang, awers i rewers – bardziej ze sobą związane, niż zwykliśmy sądzić. Kontrolując jeden proces, wpływamy zarazem na drugi.

Sziwa, Budda i inni

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Sziwa, Budda i inni

Hindusi, muzułmanie, buddyści, sikhowie, dźiniści, chrześcijanie, zoroastrianie i żydzi, i jeszcze bahaici. Eremici, nauczyciele, święci mężowie, szarlatani… Życie religijne Indii jest różnorodne i bogate, a sama religia ma olbrzymi wpływ na prawie każdą dziedzinę życia.

Maciej Wesołowski

Bogini paradoks

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Bogini paradoks

Czczona nad Gangesem Kali jest i groźna, i dobroduszna – patronuje zarówno śmierci, jak i młodym matkom. Taki też, pełen sprzeczności, jest jej kult, który kwitnie w świecie zachodnim.

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Piękny umysł

Rabindranath Tagore miał dwa życia. Dla Europy był mistycznym mędrcem, dla Indii – kłopotliwym prorokiem. Wybitny poeta i myśliciel wierzył w jedność ludzkości i jej uniwersalny umysł. Co przetrwało z jego wiary w połączony świat?

Paulina Wilk

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Zbłąkane ptaki

„Serce moje, wybierz swe piękno z ruchu świata, jak łódź bierze swój wdzięk od wiatru i wody”…

Rabindranath Tagore

Babu z Najandżor

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Babu z Najandżor

Ostatni potomek znamienitego rodu wiedzie życie, rozpamiętując dawną świetność. Duma rodowa starca intryguje, ale też bawi sąsiadów – w szczególności nadętego i ambitnego młodzieńca. Kto w starciu z emocjami odkryje prawdę o sobie?

Rabindranath Tagore

Drzewa zjadają domy

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Drzewa zjadają domy

Czas w Kalkucie wiruje, pozwalając jej mieszkańcom ukryć się przed przyszłością. Tu wiersze wciąż mają większą wartość niż pieniądze, a w dawnych sypialniach rosną figowce. Miasto powoli ulega przyrodzie i pewnego dnia zostanie przez nią pożarte.

Paulina Wilk

Matka wszystkich wątków

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Matka wszystkich wątków

W tym roku po raz pierwszy Międzynarodową Nagrodę Bookera przyznano za powieść stworzoną w języku hindi. „Tomb of Sand” to głos wymierzony w schematy naszego świata, wyrafinowana eksplozja epizodów, wyobrażeń i magii.

Paulina Wilk

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Język bogów

Święty symbol indyjskiej cywilizacji, wciąż odgrywa ważną rolę – a co ciekawe, jego nauka szczególnie łatwo przychodzi Polakom. Rozmowa o sanskrycie z jego znawcą i tłumaczem Filipem Rucińskim.

Agnieszka Rostkowska

Tako rzecze Kryszna

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Tako rzecze Kryszna

Dwunasta pieśń „Bhagawadgity” – indyjskiego traktatu filozoficznego.

Madhusudana Saraswati

Janusz Korczak i Indie

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Janusz Korczak i Indie

Nigdy do nich nie pojechał, ale śniły mu się i powracał do nich myślami. Mówił, że są święte. W wojennym piekle wystawił z dziećmi indyjski spektakl o chorym chłopcu, który z ufnością czeka na kres.

Agnieszka Witkowska-Krych

Bez stania na głowie

Duch + Ciało

Złap oddech

Bez stania na głowie

Kim był legendarny Patańdźali, skąd wzięły się „Jogasutry” i czemu zawdzięczają swoją dzisiejszą popularność? O jodze rozumianej jako „powściągnięcie zjawisk świadomości” opowiada religioznawczyni Matylda Ciołkosz.

Aleksandra Kamińska

Zjednoczone stany umysłu

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Zjednoczone stany umysłu

O tym, że istnieje coś takiego jak joga, wiedzą wszyscy, ale wciąż mało kto umie wytłumaczyć, czym ona jest. Pomożemy.

Eddie Stern

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Hatha na macie

Dzieje nowoczesnej, zachodniej jogi – zdefiniowanej przez Elizabeth De Michelis jako owoc „przeszczepienia zachodniej gałęzi na indyjskie drzewo jogi” – sięgają pierwszych dekad XIX w. Tymczasem joga klasyczna na subkontynencie indyjskim ewoluowała przez tysiące lat i można odnaleźć jej ślady w świętych tekstach hinduizmu, buddyzmu i dźinizmu. Georg Feuerstein w kanonicznym już dziele The Yoga […]

Hunter Dukes

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Prostą ścieżką

Dharma ma tak dużo znaczeń, że darmo by je wszystkie wymieniać! A z drugiej strony – każde indyjskie dziecko wie, w czym rzecz.

Keerthik Sasidharan

Energia kołem się toczy

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Energia kołem się toczy

Wiele tradycji jogi uznaje istnienie czakr i poświęca im szczególną uwagę. Wiedzę o nich wykorzystuje się w medytacji oraz w pracy z ciałem i świadomością.

Agnieszka Rostkowska

Specjaliści od ducha

Duch + Ciało

Złap oddech

Specjaliści od ducha

Bez przewodników duchowych i nauczycieli trudno wyobrazić sobie religijność i – szerzej – duchowość wyznawców hinduizmu. Mistrzowie nie tylko mówią, jak żyć. Zarządzają też wieloma aspektami codzienności.

Maciej Wesołowski

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Święte ruchy

Asany mogą być wstępem do praktyki duchowej, ale czy to powód, by uznać, że joga jest religią? Chrześcijańscy radykałowie w Kalifornii sądzą, że tak – i postanowili jej zakazać w świeckich szkołach. Ich spór z joginami stał się okazją do rozważań, gdzie przebiega granica między duchowością a religijnością.

Erik Davis

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Pokój w sercu

Sri Sri Ravi Shankar, założyciel fundacji Art of Living, już od ponad 40 ostatnich lat właściwie bez przerwy podróżuje po świecie i przypomina o humanitaryzmie.

Sylwia Niemczyk

Jak joga, to do Boga

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Jak joga, to do Boga

Cenił narodowe tradycje, ale było mu w nich za ciasno. Domowy katolicyzm łączył z naukami Wschodu. Poznajcie Wincentego Lutosławskiego, prekursora jogi w Polsce.

Ewa Pawlik

O Wandzie, co wcielała ideały braterstwa

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

O Wandzie, co wcielała ideały braterstwa

Wanda Dynowska miała tak wielką charyzmę i żywość umysłu, że wszędzie, gdzie się pojawiała, zaczynała odgrywać ważną rolę (na szczęście nie przeszkodziło jej to w czynieniu dobra). Religioznawczynie Agata Świerzowska oraz Izabela Trzcińska poświęciły lata, żeby poznać tę niezwykłą kobietę.

Urszula Jabłońska

Pegaz, gazu! – 4/2022

Sztuka + Opowieści

Doznania

Pegaz, gazu! – 4/2022

W nowej odsłonie mojej rubryki będą talerze oraz imbryki. Będzie też trochę o samochodach, takich jak honda, opel i škoda. Spytacie pewnie: „Skąd w leadzie rymy?”. Nikt z redaktorów nie zna przyczyny.

Marcin Orliński

Ludwik Jerzy Kern – Lis

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Ludwik Jerzy Kern – Lis

Sen o lisie śni

Grzegorz Uzdański

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Bajka o lisie

Był sobie lis. Tego lisa miał cały las za hipisa. Jaką dewizę miał lis? Love, oczywiście, i peace. Szanował myszy i kosy, no i zapuszczał włosy. Gdy inny lis chciał zjeść kurę, ten stawał za nią murem. Lisy – nie w ciemię bite. Zaszedł im dosyć za kitę. Zebrała się w lesie rada: ten lis […]

Marcin Orliński