Jesienny „Przekrój”

W jesiennym „Przekroju” pokój i spokój. Szukamy przepisu na prace przyszłości, poznajemy Indie i zachwycamy się polską jesienią. Do tego wielki temat – joga! Czym tak naprawdę jest, a z czym jest nieraz mylona? A także: odważnie o lęku, chmury i wiatry, rude lisy i kombucha.
Obejrzyj numer
3579 2022

Spis treści

W tym numerze

Śmiejmy się nogami
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Śmiejmy się nogami

Ta okładka z 1979 r. jest jedną z najbardziej dynamicznych w całej kolekcji, zdobi ją aż pięć zdjęć Wojciecha Plewińskiego. „Przekrój” otwierał nią akcję promowania aktywności fizycznej wśród Polaków.
Ewa Pawlik
Spis myśli – 4/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Spis myśli – 4/2022

Co pisali wielcy i znani o rzeczach, o których piszemy i my w jesiennym „Przekroju”?
Przekrój
Chmury
Sztuka + Opowieści
Doznania

Chmury

Czyżby romantyczny wieszcz był pierwszym raperem? Wiersz z 1835 r. może o tym świadczyć.
Juliusz Słowacki
Przekrój lata 2022
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Przekrój lata 2022

Wesołe, smutne, dobre i złe, dziwne i niedziwne wiadomości wybrane dla Państwa przez redakcję „Przekroju”.
Przekrój
Odwrotnie
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Odwrotnie

Historię o możności odwrotności opisał
Mateusz Kołczinger
Bajka o jeżach
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Bajka o jeżach

Jesienna „Wierszówka” wybrana przez Marcina Orlińskiego. Utwór napisała
Krystyna Dąbrowska
Historie na każdą godzinę
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Historie na każdą godzinę

Cztery miniatury o życiu.
Wojciech Bonowicz
Zmierzch bogów
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Zmierzch bogów

Chrześcijaństwo i islam być może wkrótce się skończą. Religijne rewolucje zdarzały się nie raz – i jesteśmy o krok od kolejnego. Tak twierdzi Reza Aslan, irańsko-amerykański badacz religii.
Paulina Wilk
Koronacja
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Koronacja

Jakie myśli towarzyszą przyszłemu królowi o poranku przed koronacją, gdy objęcie tronu jest nieuniknione i miasto szykuje się do hucznej celebracji? Opowiadanie ukraińskiego poety i prozaika.
Andrij Lubka
Przyzwoitość w burzliwych czasach
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Przyzwoitość w burzliwych czasach

Przemoc opisywać jest łatwo, bo sama rzuca się w oczy. Ale czy można policzyć, zmierzyć i zbadać pokój? Postanowiłam to sprawdzić i trafiłam do ludzi, którzy zwykłe dobro zmieniają w niezwykłą szlachetność.
Margaret Paxson
Skąd się biorą wojny?
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Skąd się biorą wojny?

Pierwsze wyjaśnienie: z rywalizacji o terytorium i zasoby. Drugie: stoi za nimi nasza wrodzona skłonność do agresji. Trzecie: to wina patriarchatu. Czy którąkolwiek z tych teorii możemy uznać za w pełni przekonującą?
Tomasz Wiśniewski
Kurierzy pokoju
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Kurierzy pokoju

Pamiętajcie o swoim człowieczeństwie i zapomnijcie o całej reszcie – wzywali nobliści i naukowcy w 1955 r., powołując ruch Pugwash, który do dziś nieustannie nakłania świat do rozbrojenia.
Aleksandra Kozłowska
Najbardziej tajemnicza nagroda świata
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Najbardziej tajemnicza nagroda świata

Co roku więcej wokół niej kontrowersji niż zachwytów. Nie jest jasne, czego właściwie chciał Alfred Nobel, ustanawiając to wyróżnienie. Ani jak to się stało, że anonimowa grupa norweskich polityków zawładnęła jego ideą.
Andrzej Krajewski
Heros w labiryncie
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Heros w labiryncie

Czym zajmuje się mitoznawca? Ten najsłynniejszy w XX stuleciu – Joseph Campbell – surfował, grał na saksofonie, ale przede wszystkim czytał. Mity z całego świata postrzegał jako język duszy, w którym toczy się wielka ludzka opowieść.
Tomasz Wiśniewski
(Dr)żyj
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

(Dr)żyj

Drżenie to naturalna, korzystna reakcja po stresie. Pozwólmy, by ciało samo decydowało, jak rozładować napięcie – mówi trener TRE Krzysztof Karauda.
Maria Hawranek
Lęk z głowy
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Lęk z głowy

Skoro lęku się uczymy, możemy też ćwiczyć usuwanie go z pamięci. Naukowcy już próbują nowych metod, w tym odwrażliwiania oraz pigułek zacierających mentalne ślady urazów.
Agnieszka Fiedorowicz
Mniej znane fobie
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mniej znane fobie

Od arachofobii po fobiofobię (a nawet fobiofobiofobiofobię) – o lękach, które do dziś stanowią największe tabu, pisze kolektyw terapeutyczno-humorystyczny
Wszystko Będzie Dobrze
Wyższy poziom mocy
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Wyższy poziom mocy

Czy da się stworzyć mapę ludzkiej świadomości? Amerykański psychiatra David R. Hawkins podzielił ją na kilkanaście poziomów – od wstydu do oświecenia.
Dominika Bok
Jest się czego bać
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Jest się czego bać

Strach to więcej niż emocja niezbędna do przetrwania. Kiedy warto się wystraszyć oraz co najbardziej przepełnia nas lękiem – wyjaśnia psycholog Michał Olszanowski.
Aleksandra Pezda
Kochanka Szamoty
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Kochanka Szamoty

Oniryczny, erotyczny horror wampiryczny sprzed stu lat. Oślepiony pożądaniem Jerzy Szamota odkrywa wdzięki i udręki miłości do najpiękniejszej kobiety stolicy.
Stefan Grabiński
Mądry wywiad – 4/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mądry wywiad – 4/2022

Wyjątkowa rozmowa z ks. Janem Bocheńskim o jego najnowszej książce „Między jawą a koszmarem”, poświęconej psychologii strachu.
Tomasz Wiśniewski
Oddech pacyfistyczny
Duch + Ciało
Złap oddech

Oddech pacyfistyczny

Trzy praktyki uważności, które pomogą odzyskać wewnętrzny spokój, przedstawia
Magdalena Róża Skoczewska
Uczucia zatrudnię od zaraz
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Uczucia zatrudnię od zaraz

Przestańmy uważać, że tylko wykształcenie zapewni nam sukces na rynku pracy. Kompetencja przyszłości to empatia.
Livia Gershon
Jeden dzień życia
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Jeden dzień życia

Zamiast kultu przepracowania kultura pracy, odpoczynku i kreatywności. Zamiast odsiadywania godzin w biurze czas na rozwój i przyjemności. To nie bajki, tylko wyniki badań nad skróceniem tygodnia pracy.
Paulina Wilk
(Ży)jemy
Duch + Ciało
Dobra strawa

(Ży)jemy

W kooperatywach spożywczych nie pracuje się dla pieniędzy, ale dla poczucia sensu, bycia we wspólnocie – i dobrego jedzenia.
Aleksandra Woźniak-Marchewka
Wszystko w twoich rękach
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Wszystko w twoich rękach

Praca w Indiach wciąż jest w dużej mierze manualna i analogowa, a zawód często dziedziczy się po rodzicach. Idea awansu społecznego, wysławiana przez zachodni kapitalizm, tutaj rzadko ma rację bytu.
Paulina Wilk
Traktat o góralskiej robocie
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Traktat o góralskiej robocie

Robiło się w domu i wokół domu, w polu i przy owcach. A praca była rozmową, relacją, przekraczaniem egoizmu. Nie panowaniem nad kimś, lecz wzajemnością i wymianą.
Wojciech Bonowicz
Człowiek z właściwościami
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Człowiek z właściwościami

Łagodzi napięcia, niezauważenie naprowadza życie innych na odpowiednie tory. W prawie każdej rodzinie jest taki ktoś. Nie znajdziesz go jednak na rodzinnych fotografiach, bo albo chowa się za innymi, albo sam robi zdjęcie.
Kamila Dzika-Jurek
Wizje
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Wizje

Świat zmierza w nieznaną stronę, a może nawet zupełnie tyłem do kierunku jazdy. A co, jeśli jedyną nadzieją na przetrwanie ludzkości jest sztuka?
Stach Szabłowski
Urlop pod chmurką
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Urlop pod chmurką

Prawnik na urlopie. Cisza, spokój, żadnych pism, klientów, w dodatku pogoda jak marzenie. Co może pójść nie tak? Lepiej nie pytać.
Tomasz Sitarz
Tylko dla twoich oczu
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Tylko dla twoich oczu

Majestatyczna i widowiskowa, a zarazem ulotna i prywatna. Obejmuje połać nieba, a przecież istnieje tylko w jednym punkcie. Tęcza – każdy z nas widzi ją inaczej.
Szymon Drobniak
Z głową w chmurach
Świat + Ludzie
Ziemia

Z głową w chmurach

Mityczne obłoki były siedzibą bogów albo środkiem lokomocji, wyznaczały granicę między ziemią a Olimpem. Dla Słowian symbolizowały grozę, płanetnicy ciągnęli je w odległe rewiry, a ich burzową moc odpędzały dzwony.
Renata Lis
Skąd wieje wiatr?
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Skąd wieje wiatr?

Cytaty z odpowiedzią na to fundamentalne pytanie przedstawia kolektyw klimatologiczno-humorystyczny
Wszystko Będzie Dobrze
W królestwie sztormów
Świat + Ludzie
Ziemia

W królestwie sztormów

Takiego wiatru jak w Antarktyce nie znajdziesz nigdzie indziej – może porwać wszystko, nawet wodę z oceanu! I chociaż zimny oraz ostry, jednocześnie umie zachwycić, rozśmieszyć, a także przypomnieć, że to nie my sprawujemy rządy na świecie, ale przyroda.
Mikołaj Golachowski
Taniec z figurami
Świat + Ludzie
Ziemia

Taniec z figurami

Fotografie z cyklu „Black Sun” duńskiego fotografa Sørena Solkæra.
Hawajskie niebo
Świat + Ludzie
Ziemia

Hawajskie niebo

Latawce można puszczać z wielu powodów. Mieszkańcy Hawajów wykorzystywali swoje lupe m.in. do połowów, nawigacji a nawet kontaktów z przodkami.
Maria Hawranek
Mały reportaż – 4/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mały reportaż – 4/2022

Chmurnicy – inaczej zwani obłocznikami lub płanetnikami – to ludzie, którzy w tajemniczych okolicznościach znikają przed burzą. W jednej ze wsi spotkałem takiego właśnie człowieka w kapeluszu nadzwyczajnych rozmiarów – pisze
Tomasz Wiśniewski
Latawce oporu
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Latawce oporu

Zanim zaczną się wieczorne obchody Dnia Zmarłych, odbywa się tu konkurs gigantycznych latawców. Imponujący jest nie tylko ich rozmiar, lecz także wymiar – duchowy i symboliczny.
Maria Hawranek
To i owo – 4/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

To i owo – 4/2022

Refleksje i ciekawostki o świecie i ludziach zebrali
Ewa Pawlik, Łukasz Kaniewski
Listy do redakcji – 4/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Listy do redakcji – 4/2022

Wiersz naszej Czytelniczki, W. Lindner, która sadzi drzewa w Izerach.
Przekrój
Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 4/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 4/2022

„Mieszkałem z wieloma mistrzami zen. Wszyscy byli kotami” – Eckhart Tolle.
Przekrój
Pieśń ofiarna
Sztuka + Opowieści
Doznania

Pieśń ofiarna

58. Niech wszystkie tony radości złączą się w mojej ostatniej pieśni: radość, od której ziemia się przelewa szaloną bujnością trawy, radość, która każe tańczyć bliźniętom, życiu i śmierci, po rozległych przestrzeniach świata, radość, która leci z burzą, śmiechem potrząsając i budząc wszystko, co żyje, radość, która siedzi milcząca, zalana łzami na rozkwitłym czerwonym lotosie bólu, […]
Rabindranath Tagore
Cząstki, pył i gaz
Świat + Ludzie
Kosmos

Cząstki, pył i gaz

Nasze kwartalne wiadomości z Ziemi i kosmosu, w tym próby nawiązania kontaktu z kosmitami i prawda o szokującej przeszłości Jowisza.
Łukasz Kaniewski
Twarde sztuki
Duch + Ciało
Dobra strawa

Twarde sztuki

Łup, chrup, skub, praż, piecz i zgryzaj – rób, co chcesz, byle tylko wykorzystać orzechowe bogactwo!
Łukasz Łuczaj
Mykotalenty i wyścig zacięty
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Mykotalenty i wyścig zacięty

Zostać dostrzeżonym i uznanym – o tym marzą nasi bohaterowie, mieszkańcy królestwa grzybów. Zawdzięczamy im wiele, a mimo to nie doceniamy ich należycie.
Tomasz Sitarz
Psychotest: Jaki jest twój wewnętrzny grzyb?
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Psychotest: Jaki jest twój wewnętrzny grzyb?

Sprawdź, czy bliżej Ci do rydza, czy raczej do pieczarki?
Wszystko Będzie Dobrze
Byty tajemne
Duch + Ciało
Dobra strawa

Byty tajemne

Grzybek tybetański, czaga i reishi towarzyszą ludziom od blisko 4 tys. lat. Niegdyś napary z nich nazywano – nie bez przyczyny – eliksirem długowieczności albo nawet esencją nieśmiertelności.
Łukasz Nowacki
Wegański kefir
Duch + Ciało
Dobra strawa

Wegański kefir

To nie żaden oksymoron, tylko smaczny probiotyczny napój. Przy odrobinie zaangażowania można go wykonać samodzielnie w domowych warunkach.
Dominika Bok
Meduza w filiżance
Duch + Ciało
Dobra strawa

Meduza w filiżance

Podpowiadamy, czym jest grzybek herbaciany (bo na pewno nie grzybem) oraz jak się zabrać do domowej produkcji napoju na jego bazie.
Dominika Bok
Zapuszczam się w obraz
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Zapuszczam się w obraz

„Pejzaż z rozbójnikami” to jeden ze skarbów Muzeum Narodowego w Warszawie. Jego autorzy, Jan Breughel starszy i Abraham Govaerts, uwiecznili puszczę europejską, której dziś już właściwie nie ma.
Michał Książek
Niech piętrzą się piętra
Świat + Ludzie
Ziemia

Niech piętrzą się piętra

Ponoć świat staje się piękniejszy, gdy dojrzali ludzie sadzą drzewa, choć wiedzą, że nie usiądą w ich cieniu. Dojrzały ogród pracuje i dla nas, i dla przyszłych pokoleń.
Łukasz Nowacki
Dzikość spacyfikowana
Duch + Ciało
Dobra strawa

Dzikość spacyfikowana

Człowiek śmiało poczynał sobie z kapustą, modyfikując jej rozmaite cechy. Skurczona w hodowli łodyga zmieniła się w głąb, a kwiaty – w kalafiory i brokuły.
Szymon Drobniak
Lisencja na spryt
Świat + Ludzie
Ziemia

Lisencja na spryt

W Londynie lisy stołują się w restauracjach, w strefie polarnej podjadają resztki niedźwiedziom. W przeciwieństwie do ludzi rozglądają się, zanim wyjdą na ulicę. Umieją się wspinać i pokonać tysiące kilometrów. Dzięki swemu sprytowi – czy raczej mądrości – to najbardziej rozprzestrzenione drapieżne ssaki na Ziemi.
Mikołaj Golachowski
Jesień w Dziedzince
Świat + Ludzie
Ziemia

Jesień w Dziedzince

Jesienny cykl fotografii z Białowieży.
Lech Wilczek
Arcyciekawe odkrycie
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Arcyciekawe odkrycie

Teorię prof. Bernharda Fischera, wybitnego, acz nieznanego, teriologa zajmującego się życiem lisów pospolitych, przybliża
Tomasz Wiśniewski
Sławni poeci o lisach
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Sławni poeci o lisach

Co prawdopodobnie pisali o lisach tacy mistrzowie jak Słowacki, Blake czy – oczywiście – Herbert?
Wszystko Będzie Dobrze
Tajemniczy pan Lis
Świat + Ludzie
Ziemia

Tajemniczy pan Lis

Czy bajki o lisach to wyłącznie nasze projekcje, pragnienia i lęki? Może naprawdę w tych zwierzętach jest coś głęboko ludzkiego, a w człowieku – lisiego?
Kamila Dzika-Jurek
Fantastyczna pani lis
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Fantastyczna pani lis

W kulturze Dalekiego Wschodu lisom przypisuje się zdolność przybierania ludzkiej postaci, najczęściej pięknej kobiety.
Maciej Świetlik
Haiku jesienne – 4/2022
Sztuka + Opowieści
Doznania

Haiku jesienne – 4/2022

Jesień – podobnie jak wiosna, lato i zima – sprzyja lekturze haiku. Oto wybrane przez nas utwory na tę porę roku.
Lis i Borsuk
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Lis i Borsuk

Dwaj przyjaciele porzucają bezpieczne nory i ruszają w podróż, podczas której spotkają różnych nauczycieli (całkiem jak w jednej z powieści Hermanna Hessego). Jakie prawdy poznają o sobie i świecie?
Tomasz Sitarz
Lisy w historii i kulturze
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Lisy w historii i kulturze

Jak nazywał się rywal Lisa Witalisa? Czy to prawda, że pod Grunwaldem Jagielle doradzał rudy strateg?
Wszystko Będzie Dobrze
Pomarańczowa planeta
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Pomarańczowa planeta

Jaskrawość tej barwy sprawiła, że docenili ją zdobiący księgi średniowieczni mnisi i projektanci skafandrów dla NASA. Pomarańcz jest wszędzie, choć czasem się ukrywa.
Szymon Drobniak
Słoneczne łzy
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Słoneczne łzy

Ludzie zawsze kochali go za piękno i wierzyli w jego moc. Miał uzdrawiać chorych, a zmarłym zapewniać ochronę w zaświatach. Tajemniczy bursztyn wypełniał przestrzeń pomiędzy tym, co żywe, a nieożywionym.
Tomasz Wichrowski
Oda do dyni
Duch + Ciało
Dobra strawa

Oda do dyni

Na talerze wkracza królowa jesiennego sezonu. Łaskawie poddaje się stylizacjom – serwowana barokowo, dekadencko albo zupełnie nowatorsko. Jak co roku potwierdza swoją wielkość.
Michał Korkosz
Pikantne fajerwerki
Duch + Ciało
Dobra strawa

Pikantne fajerwerki

Rozkoszny zawsze wiedział, jak powinno smakować jego wymarzone danie.
Michał Korkosz
Aż się jarzysz, jarzębino
Duch + Ciało
Dobra strawa

Aż się jarzysz, jarzębino

Można się zachwycać jej kolorami i koralami. Można też wykorzystać ją w kuchni – na surowo owoce jarzębiny są gorzkie i trujące dla ludzi, ale po ugotowaniu to już zupełnie inna bajka.
Dominika Bok
Rokitniku, rudy rozbójniku!
Duch + Ciało
Dobra strawa

Rokitniku, rudy rozbójniku!

Rośnie śmiało – uzbrojony w ostre kolce, przystrojony płomiennymi jagodami. Ze względu na smak porównuje się go do ananasa lub cytryny. Z uwagi na drogocenne właściwości – do złota.
Dominika Bok
Czajchemia
Duch + Ciało
Dobra strawa

Czajchemia

Za prozaiczną z pozoru herbatą, którą parzymy na co dzień, stoją skomplikowana moc cząstek chemicznych oraz proces jej dojrzewania. Co dokładnie sprawia, że ten roślinny napar, który w kolorowych odmianach podbił świat, dodaje nam mocy i pobudza zmysły?
Szymon Drobniak
A kuku, kukliku!
Duch + Ciało
Dobra strawa

A kuku, kukliku!

Zachwycali się nim staropolscy kucharze – zachwyćmy się i my. Choć kuklik wygląda niepozornie, ma wiele prozdrowotnych właściwości, a na dodatek jest smaczny i przyjemnie pachnie.
Jakub Bas
Na słotę napary
Duch + Ciało
Dobra strawa

Na słotę napary

Jesienno-zimową porą nie ma nic lepszego niż rozgrzewający napój na bazie ziół, który doda nam energii albo ukoi wyczerpany infekcją organizm.
Jakub Bas
Nieutuleni
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Nieutuleni

Dotyk spaja ciało i umysł, pomaga tworzyć więzi i odczuwać harmonię. Dlaczego więc stajemy się wobec niego sceptyczni i powoli zmieniamy go w tabu?
Laura Crucianelli
„Dotyk i pamięć” Wacław Jasieński – recenzja
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

„Dotyk i pamięć” Wacław Jasieński – recenzja

O kolejnej pozycji opublikowanej (albo i nie) przez wydawnictwo Blaga pisze
Tomasz Wiśniewski
Muśnięcie
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Muśnięcie

Dotyk Motyla jest jednym z najdelikatniejszych i najkrótszych masaży świata. Bo nie w sile, lecz w łagodności tkwi moc.
Agnieszka Rostkowska
Piąty element
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Piąty element

Bywa delikatny, ciepły i wspierający. Dlaczego więc zachodnia kultura traktuje dotyk jako temat, którego lepiej… nie dotykać?
Maciej Topolski
Razem raźniej!
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Razem raźniej!

Biologia wyposażyła nas w mechanizmy, które pozwalają nam w ciężkich chwilach dawać albo przyjmować wsparcie.
Brandon Kohrt
Kwantowa kołdra
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Kwantowa kołdra

Nieskończoności można doświadczyć – przekonuje uznany lekarz i filozof, opierając się na fizyce kwantowej, tradycjach duchowych oraz indywidualnych przeżyciach.
Deepak Chopra
Oddycham, więc jestem
Duch + Ciało
Złap oddech

Oddycham, więc jestem

Oddychanie i myślenie są jak yin i yang, awers i rewers – bardziej ze sobą związane, niż zwykliśmy sądzić. Kontrolując jeden proces, wpływamy zarazem na drugi.
Vasant D. Lad
Sziwa, Budda i inni
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Sziwa, Budda i inni

Hindusi, muzułmanie, buddyści, sikhowie, dźiniści, chrześcijanie, zoroastrianie i żydzi, i jeszcze bahaici. Eremici, nauczyciele, święci mężowie, szarlatani… Życie religijne Indii jest różnorodne i bogate, a sama religia ma olbrzymi wpływ na prawie każdą dziedzinę życia.
Maciej Wesołowski
Bogini paradoks
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Bogini paradoks

Czczona nad Gangesem Kali jest i groźna, i dobroduszna – patronuje zarówno śmierci, jak i młodym matkom. Taki też, pełen sprzeczności, jest jej kult, który kwitnie w świecie zachodnim.
Piotr Żelazny
Piękny umysł
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Piękny umysł

Rabindranath Tagore miał dwa życia. Dla Europy był mistycznym mędrcem, dla Indii – kłopotliwym prorokiem. Wybitny poeta i myśliciel wierzył w jedność ludzkości i jej uniwersalny umysł. Co przetrwało z jego wiary w połączony świat?
Paulina Wilk
Zbłąkane ptaki
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Zbłąkane ptaki

„Serce moje, wybierz swe piękno z ruchu świata, jak łódź bierze swój wdzięk od wiatru i wody”…
Rabindranath Tagore
Babu z Najandżor
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Babu z Najandżor

Ostatni potomek znamienitego rodu wiedzie życie, rozpamiętując dawną świetność. Duma rodowa starca intryguje, ale też bawi sąsiadów – w szczególności nadętego i ambitnego młodzieńca. Kto w starciu z emocjami odkryje prawdę o sobie?
Rabindranath Tagore
W Kalkucie drzewa zjadają domy
Sztuka + Opowieści
Opowieści

W Kalkucie drzewa zjadają domy

Czas tutaj wiruje, pozwalając mieszkańcom ukryć się przed przyszłością. Tu wiersze wciąż mają większą wartość niż pieniądze, a w dawnych sypialniach rosną figowce.
Paulina Wilk
Matka wszystkich wątków
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Matka wszystkich wątków

W tym roku po raz pierwszy Międzynarodową Nagrodę Bookera przyznano za powieść stworzoną w języku hindi. „Tomb of Sand” to głos wymierzony w schematy naszego świata, wyrafinowana eksplozja epizodów, wyobrażeń i magii.
Paulina Wilk
Język bogów
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Język bogów

Święty symbol indyjskiej cywilizacji, wciąż odgrywa ważną rolę – a co ciekawe, jego nauka szczególnie łatwo przychodzi Polakom. Rozmowa o sanskrycie z jego znawcą i tłumaczem Filipem Rucińskim.
Agnieszka Rostkowska
Tako rzecze Kryszna
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Tako rzecze Kryszna

Dwunasta pieśń „Bhagawadgity” – indyjskiego traktatu filozoficznego.
Madhusudana Saraswati
Janusz Korczak i Indie
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Janusz Korczak i Indie

Nigdy do nich nie pojechał, ale śniły mu się i powracał do nich myślami. Mówił, że są święte. W wojennym piekle wystawił z dziećmi indyjski spektakl o chorym chłopcu, który z ufnością czeka na kres.
Agnieszka Witkowska-Krych
Bez stania na głowie
Duch + Ciało
Złap oddech

Bez stania na głowie

Kim był legendarny Patańdźali, skąd wzięły się „Jogasutry” i czemu zawdzięczają swoją dzisiejszą popularność? O jodze i nie tylko opowiada religioznawczyni Matylda Ciołkosz.
Aleksandra Kamińska
Joga nie tylko dla początkujących
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Joga nie tylko dla początkujących

Nie jestem pewien, czy przemiana praktyki kontemplacyjnej w świeckie zajęcia fitness to dobry pomysł. Czy można wciąż nazywać ją jogą? Z drugiej strony joga sama dowiodła, że jest czymś ponad przekonaniami religijnymi.
Eddie Stern
Hatha na macie
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Hatha na macie

Dzieje nowoczesnej, zachodniej jogi – zdefiniowanej przez Elizabeth De Michelis jako owoc „przeszczepienia zachodniej gałęzi na indyjskie drzewo jogi” – sięgają pierwszych dekad XIX w. Tymczasem joga klasyczna na subkontynencie indyjskim ewoluo­wała przez tysiące lat i można odnaleźć jej ślady w świętych tekstach hinduizmu, buddyzmu i dźinizmu. Georg Feuerstein w kanonicznym już dziele The Yoga […]
Hunter Dukes
Prostą ścieżką
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Prostą ścieżką

Dharma ma tak dużo znaczeń, że darmo by je wszystkie wymieniać! A z drugiej strony – każde indyjskie dziecko wie, w czym rzecz.
Keerthik Sasidharan
Energia kołem się toczy
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Energia kołem się toczy

Wiele tradycji jogi uznaje istnienie czakr i poświęca im szczególną uwagę. Wiedzę o nich wykorzystuje się w medytacji oraz w pracy z ciałem i świadomością.
Agnieszka Rostkowska
Specjaliści od ducha
Duch + Ciało
Złap oddech

Specjaliści od ducha

Bez przewodników duchowych i nauczycieli trudno wyobrazić sobie religijność i – szerzej – duchowość wyznawców hin­duizmu. Mistrzowie nie tylko mówią, jak żyć. Zarządzają też wieloma aspektami codzienności.
Maciej Wesołowski
Szatańskie asany
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Szatańskie asany

Konserwatywni rodzice w Kalifornii chcieli zakazać jogi w świeckich szkołach. Ich protest sprowokował dyskusję, gdzie przebiega granica między duchowością a religijnością.
Erik Davis
Pokój w sercu
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Pokój w sercu

Sri Sri Ravi Shankar, założyciel fundacji Art of Living, już od ponad 40 ostatnich lat właściwie bez przerwy podróżuje po świecie i przypomina o humanitaryzmie.
Sylwia Niemczyk
Jak joga, to do Boga
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Jak joga, to do Boga

Cenił narodowe tradycje, ale było mu w nich za ciasno. Domowy katolicyzm łączył z naukami Wschodu. Poznajcie Wincentego Lutosławskiego, prekursora jogi w Polsce.
Ewa Pawlik
O Wandzie, co wcielała ideały braterstwa
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

O Wandzie, co wcielała ideały braterstwa

Wanda Dynowska miała tak wielką charyzmę i żywość umysłu, że wszędzie, gdzie się pojawiała, zaczynała odgrywać ważną rolę (na szczęście nie przeszkodziło jej to w czynieniu dobra). Religioznawczynie Agata Świerzowska oraz Izabela Trzcińska poświęciły lata, żeby poznać tę niezwykłą kobietę.
Urszula Jabłońska
Pegaz, gazu! – 4/2022
Sztuka + Opowieści
Doznania

Pegaz, gazu! – 4/2022

W nowej odsłonie mojej rubryki będą talerze oraz imbryki. Będzie też trochę o samochodach, takich jak honda, opel i škoda. Spytacie pewnie: „Skąd w leadzie rymy?”. Nikt z redaktorów nie zna przyczyny.
Marcin Orliński
Ludwik Jerzy Kern – Lis
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Ludwik Jerzy Kern – Lis

Sen o lisie śni
Grzegorz Uzdański
Bajka o lisie
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Bajka o lisie

Był sobie lis. Tego lisa miał cały las za hipisa. Jaką dewizę miał lis? Love, oczywiście, i peace. Szanował myszy i kosy, no i zapuszczał włosy. Gdy inny lis chciał zjeść kurę, ten stawał za nią murem. Lisy – nie w ciemię bite. Zaszedł im dosyć za kitę. Zebrała się w lesie rada: ten lis […]
Marcin Orliński