Wdzięczne słowiańskie imię żeńskie Rzepicha pojawia się w kronikach Galla Anonima. Rzepicha była żoną Piasta, a ich unia dała początek dynastii Piastów. Wbrew pozorom imię ma formę zdrobniałą – Rzepicha wzięło się ze słowa „rzepa”, do którego dodano przyrostek pomniejszający.

*

Rzepka obecna jest również w polskiej literaturze. Pisali o niej Tuwim i Brzechwa, a wymyślone przez Wyspiań­skiego powiedzonko „każden ­sobie rzepkę skrobie” (z Wesela) weszło na stałe do języka potocznego.

*

Tuwim eksperymentował z koncepcją języka pozarozumowego Chlebnikowa, owocem czego jest np. utwór Słowisień ­z ­cyklu ­Słopiewnie: „A gdy ­sierpiec ­na nabłoczu łyście/W cieniem ciemnie jeno niedośpiewy/W białodrzewiu ćwirnie i srebliście/Słodzik słowi słowisieńskie ciewy”.

Trudno uwierzyć, że autor ­takiego wiersza mógł repetować szóstą klasę gimnazjum. ­Ale tak właśnie było.

Informacja

Z ostatniej chwili! To druga z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

*

Męskie Gimnazjum Rządowe w Łodzi, do którego uczęszczał Tuwim w latach 1906–1914, było płatne. Za wszystkie szkoły średnie (oraz wyższe) płacić trzeba było także w II Rzeczy­pospolitej. Dopiero w PRL-u wprowadzono darmową edukację ponadpodstawową.

*

Pierwszą w Polsce żeńską placówkę edukacyjną otwarto w 1621 r. przy ulicy Szpitalnej w Krakowie z inicjatywy młodej, majętnej wdowy Zofii Czeskiej. Aby móc kontynuować pracę z dziewczętami, musiała się ona ubiegać o pozwolenie na założenie zgromadzenia zakonnego. Papież Aleksander VII udzielił zgody i tak założono Zgromadzenie Sióstr Prezentek. Szkoła istnieje do dziś, choć od 2004 r. jest już koedukacyjna. W pierwszym programie placówki, na początku jej funkcjonowania, znalazły się takie zajęcia, jak kształtowanie cnót panieńskich oraz pranie. Najprawdo­podobniej ręczne.

*

Słynny szwedzki profesor zdrowia publicznego Hans Rosling powiedział kiedyś, że pralka automatyczna to największy wynalazek rewolucji przemysłowej, bo pozwoliła kobietom zamienić nużący dzień prania w dzień czytania. Hmm…

*

Biblioteka Narodowa opublikowała raport o stanie czytelnictwa w Polsce. Wynika z niego, że w ciągu ostatnich 12 miesięcy 42% respondentów przeczytało co najmniej jedną książkę lub jej fragment. To najlepszy wynik od sześciu lat. Niezmiennie natomiast w grupie Polaków czytających książki dominują kobiety.

*

W książce Autostopem przez Galaktykę Douglasa Adamsa superkomputer Deep Thought po 7,5 mln lat namysłu udzielił odpowiedzi dotyczącej życia, wszechświata i całej reszty. ­Odpowiedź brzmiała: „42”.

*

W 42 r. n.e. czwarty cesarz Cesarstwa Rzymskiego, Klaudiusz, rozpoczął budowę portu w Ostii. Do innych jego dokonań zaliczyć można podbój Brytanii oraz wprowadzenie trzech nowych liter do alfabetu. W dzieciństwie Klaudiusz jąkał się, ślinił, kuśtykał, miał mimowolne ruchy twarzy, problemy ze słuchem i generalnie uchodził za chorowitego. A także za idiotę. Odtrącony zarówno przez rodzinę, jak i grupę rówieśniczą chłopiec poświęcał czas lekturom, co przyniosło pozytywne skutki w dorosłym życiu.

*

Autor powieści Ja, Klaudiusz Robert Graves jest też twórcą porad dla pisarzy chcących napisać bestseller. Według przepisu Gravesa książka powinna zawierać wszystko, o czym ludzie lubią czytać: jedzenie, podróże, władców, matki innych ludzi, sport, zwątpienie religijne, samobójstwa, morderstwa, metody wychowawcze, opowieści o duchach (jedną wyjaś­nioną, drugą niewyjaśnioną) itd. A przede wszystkim bitwy. „Bitwy są najlepsze” – twierdzi Graves.

*

Co roku w czerwcu mieszkańcy Świdwina i Białogardu rywalizują ze sobą w zawodach spraw­nościowych zwanych „Bitwą o krowę”. Potyczki organizowane są od 1969 r., na pamiątkę prawdziwej bitwy o krowę z 15 lipca 1469 r. W wyniku zatargu, którego przyczyną było nieoddanie na czas wypożyczonej mieszkańcowi Białogardu na zimę krowy, zginęło 300 białogardzian, a 100 dostało się do niewoli. W stronę Świdwina ruszyło 300 wozów z łupami. Współczesne bitwy kończą się ucztą. Wołowinę dostarcza ­Białogard, piwo – Świdwin.

*

Najlepszą techniką ręcznego dojenia krów jest piąstkowanie (dojenie pięcioma palcami dłoni). W przypadku krów o wyjątkowo krótkich strzykach można stosować osmykiwanie (dwoma palcami), lecz jest to gorsza metoda. Trzeci sposób – kciukowanie (czterema palcami) – nie jest zalecany, bo może prowadzić do uszkodzenia strzyków.