Prezentujemy nową zagadkę z dziełem sztuki. Spójrz na zamieszczony fragment i spróbuj odgadnąć, jakie dzieło nas zainspirowało. Odpowiedź znajdziesz poniżej.
Dziś opowiemy o renesansowym dziele Hansa Holbeina młodszego znanym pod tytułem Podwójny portret posłów lub Portret ambasadorów, ale najczęściej nazywanym krótko: Ambasadorowie.
To podobizna dwóch wpływowych młodych mężczyzn, wyraźnie dumnych ze swoich osiągnięć i stanu posiadania. Po lewej stronie płótna stoi Jean de Dinteville, 29-letni wysłannik Franciszka I Walezjusza, ambasador francuski na dworze angielskim. Po prawej – jego przyjaciel, 25-letni Georges de Selve, ambasador w Republice Weneckiej oraz Stolicy Apostolskiej, który w wieku 18 lat objął urząd biskupa Lavaur.
Obraz powstał w Londynie w roku 1533 – tym samym, w którym papież Klemens VII ekskomunikował króla Henryka VIII. Jest tradycyjnym przedstawieniem intelektualistów w otoczeniu książek i naukowych instrumentów, namalowanym w stylu charakterystycznym dla malarstwa niderlandzkiego XV i początków XVI w. Tło sceny stanowi zielona kotara i centralnie umieszczony mebel. Przedmioty na nim ustawione miały symbolizować cztery nauki – arytmetykę, geometrię, astronomię i muzykę (zaliczaną wówczas do nauk wyzwolonych). Na górnej półce znalazły się: mapa nieba w formie globusa, przenośny zegar słoneczny i instrumenty służące do badań, nawigacji oraz pomiaru czasu. Wśród przedmiotów na dole widnieją: podręczny globus, lutnia, flet oraz książki – luterański śpiewnik i podręcznik do arytmetyki.
Wszystkie przedstawienia zostały wybrane przez malarza celowo – miały stanowić świadectwo odpowiednio wysokiego statusu obu mężczyzn, choć niektóre z nich można dodatkowo interpretować jako odniesienia do współczesnych Holbeinowi podziałów religijnych – zgiętą lutnię jako symbol dysharmonii chrześcijańskiego świata, a luterański śpiewnik jako apel o zaprzestanie konfliktów.
Najbardziej intrygującym elementem obrazu jest namalowana na pierwszym planie, u stóp posłów zniekształcona czaszka. To jeden z przykładów anamorfozy, zabiegu stosowanego przez twórców, by przed postronnymi ukryć wybrane treści, a także swoista reklama artysty świadcząca o jego kunszcie i mistrzowskim opanowaniu warsztatu.
By móc odszyfrować Holbeinowską czaszkę, trzeba było użyć wypukłego zwierciadła, a wysiłek ten skupiał uwagę widza na symbolice nieuchronności śmierci, którą reprezentował kształt.
Czaszka na obrazie mogłaby wydać się złowieszczym znakiem, który tajemniczo pojawił się między dwoma młodymi dżentelmenami. Ale portretowani musieli wiedzieć o ukrytym przekazie: wiadomo, że Dinteville, który zlecił wykonanie obrazu, był zwolennikiem filozofii koncentrującej się na śmiertelności człowieka i zachęcającej do odrzucenia próżności, krótkotrwałych uniesień i dóbr doczesnych, a jego osobistym mottem było memento mori.
Obecnie Ambasadorowie należą do kolekcji The National Gallery w Londynie, od ponad 125 lat będąc jednym z najbardziej cenionych eksponatów muzeum, do dziś przypominając o ludzkim przemijaniu.
Czytaj również:
