Znalezienie kompana to najważniejszy krok w życiu zduna amatora. Prace budowlane dobrze wykonywać w parze. Najlepiej zaś całą rodziną.
Dobrze zabrać się za całe przedsięwzięcie, gdy jest ciepło i nie pada. To może brzmieć trywialnie, ale na wszelki wypadek przypomnę: glina, by stwardnieć, nie może mieć kontaktu z wodą.
1
Piece mogą być różnej wielkości. Małe, średnie, duże. Można je zbudować na ziemi lub na stalowych nogach. To zależy od tego, jak długo piec ma nam służyć i od dostępności materiałów. Do wypiekania chleba dla niewielkiej liczby osób potrzebny nam jest piec nieduży: wystarczy pół tony gliny i ponad 800 kg piasku. Wszystkiego radzę kupić trochę więcej, ponieważ uzyskanie odpowiedniej gęstości i elastyczności gliny będzie wymagało wielu prób.
Zacznijmy od budowy podstawy. W naszym wypadku będzie ona miała wymiary 130 x 100 cm. Aby wygodnie korzystać z glinianego pieca, trzeba go ustawić na podwyższeniu. Najlepiej na samodzielnie wykonanym stole, którego blat powinien się znajdować na wysokości mniej więcej 120 cm. Konstrukcję stołu można wykonać z drewna. Piec będzie ciężki, istotne jest zatem, by była wytrzymała.
Weźmy cztery drewniane belki o podstawie 15 x 15 cm i wysokości 110 cm. Zróbmy z nich nogi stołu. Połączmy je u góry dwiema deskami 5 x 25 cm i długości 130 cm oraz dwiema 5 x 25 cm, długości 100 cm tak, by utworzyć obwód stołu. Deski powinny wystawać 10–12 cm nad górną granicę nóg. Następnie weźmy kilka desek 5 x 10 cm i długości około 100 cm. Trzeba je będzie poprzycinać tak, by można je było wstawić wszerz i wzdłuż między poprzednie deski, aby wzmocnić konstrukcję.
Kolejnym krokiem będzie położenie na drewnianej konstrukcji płyty OSB grubości 2,5 cm oraz płyty cementowej grubości 1,25 cm. Brzegi między wystającymi deskami obwodowymi a płytami najlepiej wypełnić jakąś uszczelniającą substancją. Teraz trzeba będzie wziąć 50–60 kg piasku, wysypać go na płyty i równomiernie rozprowadzić. Następnie weźmy 40 palonych cegieł i ułóżmy je w pięciu rzędach po osiem cegieł na wyrównanej nawierzchni z piasku. Zajmą cały blat.
2
Na podstawie z cegieł wyrysowujemy trzy okręgi średnicy 60 cm, 74 cm i 90 cm. Okręgi nie mogą być wyrysowane na środku blatu, tylko trochę bliżej jednego z krótszych boków podstawy, tak by po przeciwnej stronie zmieścić drzwi do pieca, które w naszym wypadku powinny mieć około 30 cm szerokości i tyle samo wysokości.
W obrębie pasów, które powstaną między kręgami, wzniesiemy mury pieca. Będą się składały z dwóch warstw gliny. Pierwszej, wewnętrznej, grubości 7 cm, złożonej tylko z gliny, i drugiej, grubości 8 cm, która będzie składała się z gliny i słomy.
Wpierw jednak będziemy musieli zbudować kopiec średnicy 60 cm (czyli takiej jak średnica wewnętrznego okręgu) i wysokości 40–45 cm, na którym te mury oprzemy. Zbudujemy go z piasku, który trzeba będzie namoczyć wodą, by konstrukcja kopca była w miarę stabilna.
3
Najważniejszym krokiem w trakcie budowy pieca jest uzyskanie odpowiedniej konsystencji budulca. Idealne proporcje to dwie części gliny na dwie części piasku. Materiały trzeba ze sobą dobrze wymieszać, by wyeliminować pęcherzyki powietrza, i połączyć je naprawdę dobrze. Pamiętajmy, że zbyt tłusta glina będzie pękać, zbyt sucha zaś zacznie się rozpadać. Jej konsystencja powinna być taka jak trzymanej długo w ręku ciepłej plasteliny, którą łatwo rzeźbić, ale się nie rozpada.
Gdy już uzyskamy idealną konsystencję, będziemy mogli nałożyć na kopiec pierwszą warstwę. Po ukończeniu wewnętrznej kopuły warto ją lekko porysować na całej powierzchni cienkim patykiem, by kolejna warstwa gliny mogła lepiej się z nią połączyć. Zewnętrzną warstwę przygotowujemy tak samo, tyle że do dwóch części gliny i dwóch części piasku dodajemy jedną (objętościowo) częśćsłomy. Wznosząc obie warstwy pamiętamy, by pozostawić otwór o szerokości 30 cm i takiej samej wysokości. Otwór pieca obrębiamy łukiem, by powstało coś w rodzaju prowadzącego do wnętrza krótkiego (20 cm) tunelu. Całość wyglądać powinna jak małe, gliniane igloo.
4
Konstrukcję trzeba będzie pozostawić na kilka dni, by glina mogła wyschnąć. Gdy to nastąpi, będziemy mogli zacząć wyjmować z jej wnętrza piasek. Następnie warto rozpalić w piecu małe ognisko. Żar trzeba rozniecać POWOLI, w innym razie kopuła może zacząć szeroko pękać. Często, nawet gdy proces suszenia paleniskiem prowadzony jest z należytą uwagą, mogą się zdarzyć małe pęknięcia na powierzchni pieca. To normalne. Szczeliny uzupełnia się wtedy cienką warstwą gliny. Piec jest gotowy.
Aby upiec chleb najpierw rozpalamy w piecu ogień. Gdy uzyskamy temperaturę około 250° C, wyjmujemy popiół i żar i umieszczamy w jego miejscu uformowane ciasto.
Czytaj również:
