Przekrój roku 2019 Przekrój roku 2019
i
ilustracja: Marek Raczkowski
Wiedza i niewiedza

Przekrój roku 2019

Czyta się 4 minuty

Zima

3 stycznia

Wielki dzień w dziejach podboju kosmosu: pierwsze lądowanie na ciemnej stronie Księżyca. Wyczynu dokonała sonda 嫦娥四号.

13 stycznia

Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz został dźgnięty nożem podczas finałowego koncertu WOŚP. Zmarł nazajutrz.

Informacja

Z ostatniej chwili! To pierwsza z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

24 lutego

„Wszystkim dziewczynkom, które ćwiczą swoje telewizyjne przemowy, powiem: nigdy nic nie wiadomo. Ja byłam kiedyś sprzątaczką i uwielbiałam tę pracę” – ostrzegała Olivia Colman podczas gali nagród amerykańskiej Akademii Filmowej.

Wiosna

27 marca

Patyczków do baloników, plastikowych widelczyków, do drinków mieszadełek, do uszu dłubadełek – nie będzie nam żal. Wszystko to jest w niesławnej dziesiątce przedmiotów jednorazowego użytku, które najczęściej lądują na brzegach mórz i które do 2021 r. mają zniknąć ze sprzedaży w UE, co uchwalił Parlament Europejski.

8–27 kwietnia

Nauczyciele zamiast lekcji z rozmaitych przedmiotów prowadzili wielką akcję wychowania obywatelskiego, zwaną też strajkiem.

15 kwietnia

Jeszcze nie dopalił się dach katedry Notre Dame, a już rozgorzała dyskusja, czego taki pożar może być symbolem.

27 kwietnia

Dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie Jerzy Miziołek zauważył, że mimo kategorycznego zakazu spożywania posiłków na terenie pomieszczeń wystawowych grupa dziewcząt w ostentacyjny sposób konsumuje banany. Wprawdzie dziewczęta znajdowały się na wideo stanowiącym część ekspozycji, jednak zapobiegliwy dyrektor nie wahał się zareagować. Proponujemy nagrodę – za walkę z bananizacją zła.

11 maja

Premiera filmu Tylko nie mów nikomu. Dobrze, że teraz już wszyscy wiedzą.

20 maja

W Krakowie urodziły się sześcioraczki. „Byliśmy przygotowani na pięcioro dzieci, teraz te plany będą się musiały zmienić” – wyznali zaskoczeni rodzice.

22 maja

Szczęśliwy dzień dla miliardów ludzi nieznających języka polskiego: strona internetowa „Przekroju” stała się dostępna w wersji angielskiej. W tym sezonie wychodzenie po angielsku wyszło „Przekrojowi” zdecydowanie lepiej niż Brytyjczykom.

Lato

24 lipca

Boris Johnson zastąpił Theresę May na stanowisku premiera Wielkiej Brytanii. Jest to czwarty w powojennej historii brytyjski premier, który skończył Eton, prywatną szkołę, gdzie naucza się pewności siebie i poczucia wyższości.

30 lipca

Etiopczycy zasadzili 353 mln drzew w 12 godzin. W ciągu całej pory deszczowej (od maja do października) chcą ich zasadzić 4 mld. Dziś tylko 4% Etiopii porastają lasy. Pod koniec XIX w. było to 30%.

lipiec

Podczas nagonki na osoby LGBT padły kuriozalne porównania doszukujące się analogii między tolerancją dla mniejszości seksualnych a totalitaryzmem. Internet zareagował żartami o rzekomym pakcie Ribbentrop–Mołotow–George ­Michael. I byłyby one zabawne, gdyby nie coraz częstsza, fizyczna i werbalna, przemoc – jak podczas Parady Równości w Białymstoku.

lipiec

Lipiec 2019 był najgorętszym miesiącem w historii globalnych pomiarów temperatury. Ale nie przyzwyczajajmy się – takie rekordy nie utrzymują się ostatnio zbyt długo.

lipiec–sierpień

Susze w Polsce. Wiele miast oferuje mieszkańcom dotacje na instalacje łapiące deszczówkę.

19 sierpnia

Farma trolli w Ministerstwie Sprawiedliwości zajmowała się oczernianiem niewygodnych dla władzy sędziów. Kierował nią, jak ujawnił Onet, wiceminister Łukasz Piebiak. Helsińska Fundacja Praw Człowieka porównała to do metod stosowanych przez władze PRL.

sierpień

Pożary w Amazonii. Było ich według różnych źródeł od 40 do 80% więcej niż rok wcześniej.

Jesień

12 września

Ilānşurā po akadyjsku, Cepha po łacinie, Kiphas po grecku, Hisn Kayfa po arabsku, wreszcie Hasankeyf po turecku. Jedno z najstarszych miast świata, miejsce zamieszkane nieprzerwanie od 12 tys. lat, zostanie zalane w wyniku planowanej przez władze tureckie budowy tamy.

10 października

Olga Tokarczuk z Literacką Nagrodą Nobla!

11–13 października

Weekend między Noblem a wyborami. Było o czym rozmawiać.

13 października

Wybory parlamentarne. Prawo i Sprawiedliwość wyraźnie wygrywa, lecz traci większość w Senacie. Do Sejmu wchodzi lewica.

15 października

Surowy wyrok hiszpańskiego Sądu Najwyższego: organizatorzy niepodległościowego referendum w Katalonii zostali skazani na 9 do 13 lat więzienia. Katalonia reaguje zamieszkami.

23 października

Inżynierowie z Google ogłosili, że ich kwantowy komputer dokonał w 300 sekund obliczeń, na które zwykły superkomputer potrzebowałby 10 tys. lat i że osiągnięta została „kwantowa supremacja”. Eksperci z IBM twierdzą, że to przesadzone rewelacje. Wygląda więc na to, że „kwantowa supremacja” została osiągnięta i nieosiągnięta jednocześnie.

październik–listopad

Donald Trump zdecydował, że wojska USA wycofają się z północnej Syrii, zostawiając kurdyjskich sojuszników Ameryki na pastwę sił tureckich. Miesiąc później ogłosił jednak, że część żołnierzy zostanie, by chronić ropodajne pola. Ponieważ złoża te są raczej niewiele warte, niektórzy komentatorzy uważają, że to wybieg generalicji, która kusząc prezydenta ropą, zdołała go przekonać, by nie porzucał zupełnie kurdyjskich sprzymierzeńców.

5 listopada

Sonda Voyager 2, sześć lat po siostrzanej Voyager 1, przekroczyła granicę Układu Słonecznego. Jest to, jak się okazuje, bardzo wyraźna granica – wiatr słoneczny cichnie nagle, oddając pole materii międzygwiezdnej. Mieszkamy w wielkim słonecznym bąblu.

6 listopada

Włochy będą pierwszym krajem na świecie, który wprowadzi w szkołach obowiązkowe lekcje o globalnym kryzysie klimatycznym – minimum raz w tygodniu. Jest to część głębszej reformy, która ma uczynić środowisko i społeczeństwo rdzeniem całej wiedzy przekazywanej we włoskiej szkole. Czyżby z Italii nadejść miało nowe odrodzenie?

6 listopada

Klimat i nauka na pierwszych stronach gazet! 11 tys. naukowców z całego świata podpisało list wzywający do opamiętania i wskazujący drogi wyjścia z kryzysu klimatycznego. A pamięta ktoś jeszcze poprzedni, podobny list, podpisany przez 15 tys. ludzi nauki dwa lata wcześniej?

 

Czytaj również:

Historyjka – Księgarz Historyjka – Księgarz
Opowieści

Historyjka – Księgarz

Tomasz Wiśniewski

Urodzony w 1927 r. Wassilij Bułakow jako dziecko intensywnie marzył o wyprawie na biegun północny, ale wchodząc w dorosłość, zapomniał o tym marzeniu i został księgarzem. Gdy skończył 22 lata, zasadnicze zadowolenie z życia przerwała przypad­łość, którą początkowo okreś­lał mianem pecha: każda zakupiona przez niego książka miała litery, które w nocy ulegały wymieszaniu. Lektura nigdy nie przypominała tej z dnia wczorajszego. Wassilij był amatorem literatury pięknej: wspomniana przypadłość szybko doprowadziła do jego lęku przed zmierzchem. Jeśli nie przeczytał danej powieści w ciągu jednego dnia, nie przeczytał jej nigdy. Znał wiele opowiadań, ale najważniejsze dzieła Dostojewskiego i Tołstoja pozostawały poza jego zasięgiem. Kompromitowało go to w księgarskim środowisku. Interes coraz gorzej prosperował.

Po przekroczeniu 30. roku życia pomieszanie liter nie dotyczyło już tylko produkcji literackiej, ale każdego tekstu, który wpadł mu w ręce. Rozkłady jazdy, książki telefoniczne, wyciągi z banku, rachunki za gaz, za węgiel – wszystkie te sekwencje znaków, należąc do niego, miały układ jednodniowy. Bułakow zaczął gwałtownie trenować swoją pamięć, w czym osiągnął dobre rezultaty, ale nadal nie był w stanie pomieścić w sobie informacji, których wymagało codzienne życie.

Czytaj dalej