Gurudev Sri Sri Ravi Shankar – nauczyciel duchowy i założyciel fundacji Art of Living – o potrzebie pokoju, sile uśmiechu oraz ukojeniu, które dają oddech i medytacja. Rozmawia Tomek Niewiadomski.

Tomek Niewiadomski: Drogi Gurudevie, jakie jest Twoje przesłanie? Czego nauczasz?

Ravi Shankar: Jestem po to, by każdemu przypomnieć: jesteś kochany, jesteś ważny, liczysz się! Chcę, żeby wszyscy byli szczęśliwi, aby na każdej twarzy widniał uśmiech. Pragnę powszechnego postępu. Żeby zniknęło ubóstwo, żeby wszystkie państwa zjednoczyły się, a konflikty zostały zażegnane. Tego nam wszystkim życzę.

Czy te wartości były istotne dla Ciebie już w dzieciństwie?

Informacja

Z ostatniej chwili! To druga z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

Tak, zawsze chciałem, żeby ludzie byli szczęśliwi i pokojowo nastawieni do siebie nawzajem. Nie mogłem znieść konfliktów. Gdy byłem świadkiem jakiejś kłótni, włączałem się i wszystkich ze sobą godziłem.

Jak to możliwe, że byłeś tak dojrzały w tak młodym wieku?

To było dla mnie bardzo naturalne. Nie wiązało się z żadnym wysiłkiem. Ale widzę, że wiele osób zmaga się z tymi naturalnymi dla nich uczuciami w złożonym świecie dookoła nas.

Czy kiedykolwiek użyłeś przemocy?

Nigdy.

Nawet jako dziecko?

Ani razu. Nie stosowałem przemocy ani nie powiedziałem nikomu złego słowa w ciągu całego obecnego życia, czyli przez 67 lat. I mam nadzieję, że to się nie zmieni. Wiesz, kiedy dorastałem, owe wartości były bardzo ważne – nadawały kierunek naszym działaniom. Byliśmy pod wpływem filozofii niestosowania przemocy. Moi rodzice, nauczyciele, wszyscy ludzie wokół mieli ten sam system wartości.

Dorosnąć – co to oznacza? Jak stać się dojrzałym, nie tracąc przy tym otwartości, entuzjazmu, radości i ciekawości świata?

W pewnym sensie wszyscy jesteśmy dziećmi. Chciałbym, żeby dorośli mieli w sobie więcej z dziecka. Dziecko uśmiecha się 400 razy dziennie, nastolatek już tylko 17 razy, a dorosła osoba często nie uśmiecha się wcale. Byłoby o wiele mniej konfliktów na świecie, gdyby ludzie częś­ciej się uśmiechali. Zachowanie dziecięcej natury – tym jest właśnie duchowość.

Pytanie brzmi: jak cofnąć ten proces? Jak wrócić do niewinności, z którą się urodziliśmy? Jak znów zacząć się uśmiechać? To prawdziwe wyzwanie.

Jeśli się przyjrzysz, dostrzeżesz trzy rzeczy, które powstrzymują nas przed odczuwaniem dziecięcej radości: uprzedzenia, brak poczucia bezpieczeństwa i stres. To chyba tyle, ale jeśli przyjdzie ci do głowy coś jeszcze, daj mi znać! Musimy pozbyć się tych trzech elementów. Dzięki medytacji, jodze i technikom oddychania poradzimy sobie ze stresem. Mądrością zwalczymy uprzedzenia, a refleksja nad włas­nym życiem, pewność siebie oraz wiara pozwolą poczuć się bezpiecznie.

Nawiązując do nazwy fundacji Art of Living – co oznacza bycie artystą uprawiającym sztukę życia?

Artystą jest ktoś, kto potrafi doceniać świat wokół siebie i tworzyć. W sztuce życia chodzi więc o wyrażanie siebie i docenianie tego, co jest.

Jak stać się artystą w codziennym życiu? Jak znaleźć inspirację?

Inspiracja zawsze pochodzi z wewnątrz. Kiedy się w coś angażujesz, robisz coś dla świata, coś mu oferujesz; możesz czerpać inspirację ze wszystkiego i ze wszystkich wokół. Trudno decydować, że „chcesz być zainspirowany tym i tamtym”. Inspiracja zawsze jest czymś spontanicznym, czymś, co ci się przydarza. Widzisz dziecko, które się bawi, i coś się w tobie dzieje. Czujesz inspirację. Widzisz, jak ktoś robi coś dobrego, i chcesz robić to samo.

Sam nieustannie pracujesz, dedykując siebie innym 20 godzin na dobę. Twoja fundacja dotarła do niemal pół miliarda osób, setki tysięcy z nich opowiadają o doświadczeniach zmieniających życie. Wczoraj podczas Twojego wykładu Odsłanianie nieskończoności jeszcze bardziej sobie uświadomiłem, że nasz potencjał jest nieograniczony. Powiedziałeś: „Ciało jest niczym musz­la zanurzona w oceanie życia”. Powiedz mi, proszę: jak czerpać inspirację i energię z tego oceanu?

Tajemnicą jest mądrość. Mądrość to dostrzeganie, że wszystko w życiu się zmienia, ale przede wszystkim, że istnieje coś, co pozostaje niezmienne. Bycie w kontakcie z tym, co niezmienne, jest kluczowe – medytacja bardzo może tutaj pomóc.

Powiedziałeś też: „Miłość to dostrzeganie Boga w drugiej osobie. Medytacja to dostrzeganie Boga w nas samych”. Czym jest więc mądrość?

Wszystko jest mądrością. (Gurudev spogląda wokół siebie i robi łagodny, szeroki gest ręką)

Czym jest więc ignorancja?

Ignorancją jest uznawanie tego, co tymczasowe, za stałe, a tego, co nie jest prawdziwą radością, za radość.

Spacerujemy w otoczeniu gór, pośród przyrody. Jest tyle piękna wokół nas. Czy piękno istnieje, żebyśmy mogli doświadczać tego, kim naprawdę jesteśmy?

Piękno jest tym, czym jest natura, a natura jest częścią piękna.

Mimo to niszczymy ekosystemy, choć dostarczają nam wszystkiego, czego potrzebujemy. Wspólnie z fundacją posadziliście miliony drzew na całym świecie. Drzewa są nie tylko piękne, ale także pełnią istotną funkcję. Dlaczego są takie ważne?

Wiedziałeś, że drzewa oraz inne rośliny odczuwają emocje? Żyją i potrafią cię poczuć. Kiedy jesteś spokojny i szczęśliwy, wchłaniają to uczucie szczęścia i radości. Przynoszą ukojenie. Jednak wszyscy są tak zaabsorbowani własnymi myślami, że nie mają czasu, by dostrzec naturę!

Globalne ocieplenie nauczyło nas, że powinniśmy sadzić drzewa. Wszyscy musimy się tym zająć. Ponad 300 ich gatunków jest na skraju wyginięcia.

Boskość, czyli samo życie, które jest we wszystkim i wszędzie, wydaje się bardzo subtelnym rodzajem energii. Skąd mamy wiedzieć, że ją znaleźliśmy? Czy da się w ogóle usłyszeć Boga albo nawet rozmawiać z Bogiem?

Wiesz, że kiedy mówisz, to nie do końca ty. Boskość jest nieodłączną częścią ciebie. Kiedy rozmawiasz z Bogiem, to jakbyś kierował słowa do kogoś na zewnątrz, rozumiesz?

Tak!

Nic nie istnieje poza przestrzenią, Ty w niej jesteś, Ty możesz być nią. Ty możesz ją poczuć.

Współczesna nauka potwierdziła, że pojęcie materii jest zwodnicze. Atomy, z których zbudowane jest wszystko wokół nas, same składają się w 99% z przestrzeni. Wspomniałeś też wielokrotnie, że nasze ciało jest wydrążone i że gdyby nie ta pusta przestrzeń, zmieściłoby się w pudełku po zapałkach. Co to wszystko oznacza? Że świat, który postrzegamy dzięki zmys­łom, jest iluzją?

Nauka dziś potwierdza wnioski, które wysnuli starożytni filozofowie wedanty. Jednakże to, co wydaje nam się materią, rzeczywiście jest materią.

Ale materia wyłania się z pustki. Jak do tego dochodzi? Czy ta pustka jest pełna wibracji?

Tak, jest pełna energii.

Pełna energii i miłości?

Dokładnie tak.

I nieustannie jest nowa i świeża?

Tak.

Czy naprawdę potrzebujemy eonów ewolucji i milionów reinkarnacji, żeby w końcu doświadczyć naszego nieograniczonego potencjału jako istot ludzkich? Innymi słowy: żeby móc czerpać z oceanu nieskończonych możliwości albo po prostu stać się oceanem?

Cóż, już tu jesteś, stałeś się istotą ludzką – to, co masz, jest w twoich rękach.

Wiele osób mówi o przebudzeniu świadomości w XXI w. Czy dzieje się teraz coś szczególnego?

Myślę, że świat powoli się przebudza. Kilka dekad temu było trudno rozmawiać z ludźmi o niewidzialnej, nieuchwytnej rzeczywistości. Dziś jesteśmy o wiele bardziej otwarci na sferę tego, co niewidoczne, z czego wszystko wypływa, w czym tkwią siły ożywiające całą planetę i gdzie leży przyczyna wszystkich przyczyn. Niekiedy ta ścieżka wydaje się trudna, ale ostatecznie okazuje się najbardziej kojąca i satysfakcjonująca.

Umysł to dziwny rodzaj zjawy. Przynosi cierpienie i strach, bez przerwy prag­nąc czegoś więcej. Nawet w nocy kąsa jak wąż. Jak pozbyć się tej udręki? Jak sprawić, by umysł służył wzniosłym myślom i spokojnemu życiu?

Czy zauważyłeś, co dzieje się w twoim umyśle w każdej sekundzie? Balansuje między przeszłością a przyszłością. Albo jest zajęty tym, co się wydarzyło, albo tym, co nadejdzie. Wiedza to bycie świadomym tego fenomenu umysłu – tego, co dzieje się teraz w twojej głowie, gdy czytasz wywiad.

Chcesz wiedzieć, jak kontrolować swój umysł? Nie da się wyuczyć samoświadomości z podręcznika. Opanowujesz to dzięki oddechowi – jeśli potrafisz kontrolować oddech, możesz również kontro­lować umysł – a także za pomocą medytacji. Dzięki niej stajesz się świadomy tego, co dzieje się w twoim umyś­le i sprowadzasz go do teraźniejszości. Radość, szczęście, entuzjazm, skuteczność oraz produktywność są osadzone w teraźniejszości. Kiedy umysł jest twoim przyjacielem, przynosi szczęście, wolność, swobodę. Umysł może więc być naszym największym wrogiem, ale też najlepszym przyjacielem.

Czym dokładnie jest joga i – co ważniejsze – jak to możliwe, że ma na nas taki zbawienny wpływ?

Praktyka jogi jest znana od wieków i pozytywnie wpływa na zdrowie, duchowość oraz sprawność umysłu. Joga to coś więcej niż ćwiczenia fizyczne. Dzięki jodze możemy się uśmiechać mimo stresu, napięcia i trudnych sytuacji, z którymi mierzymy się w codziennym życiu. Joga jest przepastnym oceanem: możesz po nim żeglować, ale możesz też osiąść na platformie wiertniczej i szukać ropy. Joga daje rozmaite możliwości na różnych poziomach.

Wraz z osobami działającymi w fundacji Art of Living pomogłeś milionom osób. Czy kiedykolwiek miałeś kłopot, którego nie potrafiłeś rozwiązać? Albo spotkałeś osobę, której nie potrafiłeś pomóc?

Konflikt jest wpisany w naturę świata. Ukojenie jest wpisane w istotę jaźni. Pośród wielu konfliktów czekam w gotowości, by pomóc ludziom znaleźć ukojenie w ja.

Gdybyś mógł dać mi jedną radę lub mądrość, co by to było?

Dlaczego prosisz tylko o jedną radę? W życiu zdarza się wiele sytuacji i każda z nich wymaga innego podejścia oraz innego rodzaju mądrości.

Nie ograniczaj się nigdy do jednej zasady – tak jak nie zastanawiasz się, czy jest jedna konkretna rzecz, którą możesz zjeść. Powinieneś jeść wszystko: węglowodany, białko, różne składniki i wartości odżywcze. Zazwyczaj jemy wszystko. Mądrość jest właśnie taka, otwórz się na nią.

Gurudev Sri Sri Ravi Shankar: 

Nauczyciel duchowy i założyciel fundacji Art of Living. Jogin, działacz pokojowy, który od ponad 40 lat bez ustanku podróżuje po świecie, uczy medytacji i przypomina o humanitaryzmie. Więcej na artofliving.org.