Państwo w państwie Państwo w państwie
i
Interludium (1907), William Kendall, Wikimedia Commons
Doznania

Państwo w państwie

Rafał Skonieczny
Czyta się 1 minutę

Nie ma zgody,
nie ma. Jest wojna.

Mężczyzna w drodze z roboty
wpada do rowu i tam się̨ wykrwawia.

Kobieta w oczekiwaniu na mężczyznę̨
zasypia przy nakrytym stole.

Zimne jagnię̨ w otoczeniu much. Okruch
rozbitego lustra pod powieką.

Nie ma zgody,
nie ma. Jest dziecko.

 

Komentarz autora

Ten wiersz zacząłem pisać w sierpniu 2004 roku. Na początku nazywał się Lustro i miał dwa wersy. Od początku wiedziałem, że jest o lustrzanym odbiciu jako metaforze wojny. To nie były dobre wersy, ale zamiast je wyrzucić, cierpliwie obracałem w ustach przez te wszystkie lata, a to coś dodając, a to coś odejmując. Dopiero jak urodził mi się syn, wiersz objawił mi się w skończonym, satysfakcjonującym kształcie. Zrozumiałem też, że pierwotne zakończenie – „dajmy na zgodę” – jest niemożliwe, ponieważ okruch rozbitego lustra, który wziąłem z Królowej Śniegu Andersena, na nie po prostu nie pozwala: „Zamiast jednego lustra, były ich teraz miliony; rozproszyły się wszędzie, a w każdym najmniejszym kawałeczku, choćby drobnym jak ziarnko piasku, widać było świat cały szkaradny, śmieszny, wykrzywiony. Jeżeli taki proszek wpadł komu do oka, to człowiek ten wszystko już widział zmienione i nie mógł dostrzec koło siebie nic dobrego, nic pięknego! Za to najgorsze rzeczy widział jasno i wyraźnie, więc wszystko złem było dla niego. Gorzej jeszcze, jeżeli okruszyna lustra wpadła komu do serca. Nieszczęśliwy tracił uczucie: serce jego stawało się kawałkiem lodu, nikogo kochać nie mógł, wszyscy byli dla niego obcy, obojętni” (tłum. Cecylia Niewiadomska).

Czytaj również:

Nieczytwór Nieczytwór
i
ilustracja: Daniel Mróz; kolaż, archiwum „Przekroju” nr 483/1954
Rozmaitości

Nieczytwór

Marcin Orliński

Przeczytać wszystkie książki, które by się chciało? Marzenie! O tym, jak sobie radzić z dyskomfortem, który zna chyba każdy książkofil, mówi nowy gatunek literacki.

Echo głucho milczy, gdy w przepastne przestrzenie Internetu i bibliotek desperacko krzyczę: „Czy brytyjski poeta Justin Richardson (1900–1975) w ogóle istniał?”. Brak jakichkolwiek informacji na jego temat. Albo był więc kompletnie nieznanym autorem jednego wiersza, albo ktoś wymyślił to nazwisko wraz z okrągłymi datami urodzin i śmierci. Fikcyjne personalia to rzecz w literaturze powszechna. Niektórzy autorzy wymyślają sobie pseudonimy brzmiące jak prawdziwe nazwiska, a inni – zupełnie nieprawdopodobne. Aleksandra Głowackiego znamy tylko jako Bolesława Prusa, a Konstantemu Ildefonsowi Gałczyńskiemu zdarzało się podpisywać na wiele sposobów: Mieczysław Zenon Trzciński, Il de Fons czy Karakuliambro. Ale do rzeczy (i zarazem od rzeczy!). Jedyny znaleziony przeze mnie utworek Richardsona to Take Heart, Illiterates (Odwagi, analfabeci). Stanisław Barańczak złagodził i rozbudował ten tytuł: Nie przejmować się brakiem oczytania w literaturze współczesnej!, a sam wiersz przełożył tak: „Długo mi serce żarła tajemna zgryzota: / »Nie czytałem Audena i T.S. Eliota!« / Lecz myśl ta pogodniejszy ma od paru chwil ton: / »Nie czytali ich również W. Szekspir i Milton!«”. Ramy gatunku: trzynastozgłoskowiec, cztery wersy, układ rymów: aabb. Oto kilka propozycji autorskich.

Czytaj dalej