Przekrój wiosny 2023 Przekrój wiosny 2023
i
Uśmiechnięte słońce, październik 2022 r., zdjęcie: NASA/GSFC/SDO
Doznania

Przekrój wiosny 2023

Przekrój
Czyta się 3 minuty

4 marca

Po 20 latach negocjacji państwa członkowskie ONZ uchwaliły traktat o wodach międzynarodowych, dzięki któremu do 2030 r. ochronie będzie podlegało 30% otwartych mórz i oceanów.

8 marca

Filmik z pięcioma tańczącymi dziewczynami z Teheranu stał się nowym symbolem oporu przeciw irańskiemu religijnemu reżimowi, który zakazuje nawet używania słowa „taniec” (należy mówić „ruch synchroniczny”). Tancerki zostały zatrzymane przez policję i zmuszone do opublikowania przeprosin – już nie w dresach, tylko w czadorach i hidżabach. Ale i tak wszyscy wiedzą, które z tych dwóch nagrań się liczy.

***

Para bocianów w czeskim Chomutovie użyła do wyścielenia gniazda koszulek, staników, strojów kąpielowych i innej lekkiej odzieży w liczbie kilkudziesięciu sztuk. Sprawa nie wyszłaby na jaw, gdyby nie pracownicy tamtejszego zoo, którzy sprawdzali, czy gniazdo jest stabilne. Trudno uwierzyć, by tak dostojna istota jak bocian zniżyła się do kradzieży, przyjmijmy więc, że to wiatr porwał pranie i zaniósł je ptakom.

Informacja

Z ostatniej chwili! To pierwsza z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

13 marca

Polak Stanisław Odbieżałek pobił rekord świata, przepływając 105 m pod lodem. Trzy dni później Czech David Vencl zanurkował w zamarzniętym (na powierzchni) jeziorze na głębokość 52 m – i to też był rekord (w dodatku Guinnessa). Słowianie celebrują ostatnie dni zimy.

19 marca

Alex Roca – 32-latek z 76-procentowym stopniem niepełnosprawności – przebiegł maraton w swoim rodzinnym mieście, Barcelonie. „Chciałbym, aby ludzie zrozumieli, że ten, kto jest ostatni, czasami bywa szczęśliwszy niż ten, który jest pierwszy” – powiedział, gdy po 5 godzinach, 50 minutach i 51 sekundach od startu przekroczył linię mety.

20 marca

Według najnowszego raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu ludzkość dysponuje już wszelkimi – i technicznymi, i prawnymi – rozwiązaniami, których potrzeba, by powstrzymać globalne ocieplenie. Dlaczego więc zwleka? – ktoś zapyta. Odpowiadamy: nie wiadomo, o co chodzi.

21 marca

To już drugi raz z rzędu, kiedy polski dąb szypułkowy wygrywa konkurs na Europejskie Drzewo Roku. Tegorocznym zwycięzcą jest dąb Fabrykant z Łodzi. Aby uczcić wygraną, łodzianie zasadzili w Lesie Łagiewnickim 300 małych dębów.

***

W Bałtyku, 70 km na północ od Zatoki Gdańskiej, zauważono wieloryba, prawdopodobnie humbaka. W kolejnych dniach już się nie pokazał, więc być może (oby!) morświny wskazały mu drogę do Morza Północnego.

27 marca

Ponad 5 mln Polaków praktykuje jogę, z czego 3,5 mln robi to co najmniej raz w tygodniu (wykazał sondaż zlecony przez PAN i Collegium Civitas). Badanie z 2015 r. mówiło o ledwie 300 tys. praktykujących.

3 kwietnia

Niemcy rozpoczynają sprzedaż jednego biletu miesięcznego na wszystkie pociągi i autobusy regionalne w całym kraju – jego cena wynosi 49 euro. W ten sposób władze zachęcają do korzystania z ekologicznego, publicznego transportu.

6 kwietnia

Makenzie Lystrup, nowa szefowa amerykańskiego Centrum Lotów Kosmicznych Goddarda, została zaprzysiężona. Nie złożyła jednak ślubowania na Biblię – jak jej poprzednicy – tylko na książkę Błękitna kropka Carla Sagana. To mały krok dla ludzkości, ale w jakim kierunku!

12 kwietnia

Łagodne zaburzenia poznawcze, na które często cierpią seniorzy, są o 30% rzadsze u osób akceptujących starzenie się. Co więcej, pozytywny stosunek do starości wyraźnie zwiększa szansę na cofnięcie się jej objawów – wskazują wyniki 12-letnich badań amerykańskiego Uniwersytetu Yale, przeprowadzonych w grupie ponad 1,7 tys. osób. Już Seneka pisał, że chętnych los prowadzi, a niechętnych wlecze.

14 kwietnia

Szykowana przez radnych katowicka ustawa krajobrazowa ma nie tylko ograniczyć liczbę reklam zewnętrznych, lecz także zakazać grodzenia nowo budowanych osied­li. Podobne przepisy obowiązują już w Krakowie. Czyżbyśmy wreszcie przestawali bać się siebie nawzajem?

15 maja

11 gatunków grzybów i 8 gatunków bakterii zdolnych do trawienia plastiku – tylu doliczyli się naukowcy na śmieciach porzuconych w Alpach, w Grenlandii i na Svalbardzie. Już wcześniej znane były plastikożerne mikroorganizmy, ale te nowe mają cenną zaletę – konsumują tworzywa sztuczne na zimno. Dzięki temu łatwiej będzie można zastosować je w recyklingu.

16 maja

Lasy chronione! Dzięki petycji podpisanej przez 1,2 mln osób i poparciu 220 organizacji samorządowych Rada Unii Europejskiej zatwierdziła prawo zakazujące sprzedaży na terenie UE produktów pochodzących z terenów wylesianych, m.in. kawy, oleju palmowego, drewna i soi.

24 maja

40-letni Holender Gert-Jan Oskam znowu może chodzić dzięki implantowi w mózgu, który bezprzewodowo przekazuje impulsy do niższych partii układu nerwowego. Po wypadku rowerowym mężczyzna był sparaliżowany przez 12 lat. Nowatorskie leczenie przeprowadzili naukowcy i lekarze z Uniwersytetu w Lozannie.

25 maja

Z kolei Neuralink, firma produkująca czipy mózgowe, poinformowała o uzyskaniu zgody amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) na rozpoczęcie tes­tów z udziałem ludzi. Zapowiada też, że produkowane przez nią implanty, łącząc mózg z komputerem, umożliwią m.in. odzyskanie wzroku. Poczekamy, zobaczymy.

Czytaj również:

Spis myśli – 3/2023 Spis myśli – 3/2023
i
zdjęcie: Jonathan Borba/Unsplash
Doznania

Spis myśli – 3/2023

Przekrój

Zbyt często nie doceniamy siły dotyku, uśmiechu, miłego słowa, uważnego wysłuchania, komplementu, który płynie z serca albo drobnych aktów troski. Wszystkie te rzeczy mogą odmienić nasze życie.

Leo Buscaglia

Czytaj dalej