Cisza obrzędowa, cisza ochronna, cisza jako odzwierciedlenie Tamtego Świata. Relacja człowieka z ciszą ma długą i bogatą historię. Czy w hałasie współczesności można jeszcze do niej wrócić?
„O, nie ma pan pojęcia, jaka to potęga cisza” – mówi swojemu rozmówcy, przybyszowi z tzw. wielkiego świata, nieznany z imienia bohater Traktatu o łuskaniu fasoli Wiesława Myśliwskiego. Dalej snuje swoją opowieść o cyklicznych powrotach ciszy tu, w kolonii domków letniskowych położonych nad zalewem, otoczonych lasami, z meandrującą nieopodal rzeką Rutką. Co roku ciszę wygania stąd sezonowy zgiełk, który przybywa wraz z letnikami. Ci mówią głośno i prędko. Przez telefon załatwiają niedokończone sprawy. Do późna palą światło w domkach, puszczają muzykę.
Cykl natury
Czy tą wakacyjną krzątaniną letnicy bronią się przed ciszą? Co by było, gdyby ją do siebie dopuścili? Co by im powiedziała? Może zabolałaby ich? Zawstydziła? Może wręcz zezłościła? Albo wzbudziła w nich żal? Tak, cisza mogłaby być trudna, lepiej więc ją przegnać. Ale niezależnie od wszystkiego ona wróci. Wślizgnie się tu późną nocą, wraz ze swoimi towarzyszami – ciemnością i bezruchem. Na dobre rozgości się tu jesienią, gdy wyczerpana przyroda zacznie obumierać, tracić swoją witalność, swoje kolory, kształty i zapachy, by zimą pogrążyć się w drętwocie. Wtedy znowu będzie można doświadczyć ciszy. „Tak wsłuchać się, naturalnie po sezonie, w to niebo, w ten zalew, w poranki, zachody, w noc, gdy księżyc w pełni, pójść w las, w te wszystkie drzewa, krzaki, zioła, w mchu się położyć” – bohater Traktatu… zachęca, by mimo wszystko dać się porwać potędze ciszy i zgodzić się na dyktowane warunki, na jej wzmaganie się i ubywanie zależne od pór roku. Energia ciszy jest nierozerwalnie związana z rytmem przyrody, wyznaczanym przez cykliczne odradzanie się i zamieranie życia. Cykliczność natury przekładała się niegdyś na podstawowe egzystencjalne doświadczenia człowieka. W przyrodzie istniały okresy bezruchu i ciszy, w życiu ludzi także.
Dziś o ciszy mówi się zwykle w kontekście cywili
