Znużenie
i
ilustracja: Mieczysław Wasilewski
Pogoda ducha

Znużenie

Bertrand Russell
Czyta się 12 minut

Najpoważniejszy dziś rodzaj zmęczenia w społeczeństwach cywilizowanych – to zmęczenie nerwowe. Zmęczenie czysto fizyczne, jeśli nie jest nadmierne, jest raczej czynnikiem sprzyjającym szczęściu.

Daje ono dobry sen i dobry apetyt i pozwala oddawać się z zapałem przyjemnościom wakacyjnym. Jeśli jednak jest nadmierne – staje się wielkim złem.

Wszędzie, z wyjątkiem społeczeństw najbardziej cywilizowanych, kobiety wiejskie starzeją się, gdy mają trzydzieści lat, wyczerpane nadmierną pracą. Dzieci w początkach ery przemysłowej były hamowane w rozwoju, a często zabijane przez przepracowanie. Praca fizyczna, jeśli przekracza pewną granicę, staje się okrutną torturą, a wykonywana była dawniej bardzo często w rozmiarach, które czyniły życie czymś niemożliwym niemal do zniesienia. Jednakże w najbardziej cywilizowanych społeczeństwach zmęczenie fizyczne odczuwane jest dziś w znacznie mniejszym stopniu dzięki poprawie warunków pracy w przemyśle.

Uniknąć nerwowego przemęczenia we współczesnym życiu to rzecz bardzo trudna. Przede wszystkim, w godzinach pracy, a jeszcze bardziej w czasie spędzanym w drodze między miejscem pracy a domem, człowiek pracujący w mieście żyje w ciągłym hałasie. Wprawdzie przyzwyczaja się przeważnie nie dopuszczać go do świadomości. Tym niemniej hałas wyczerpuje go – a nieświadomy wysiłek, aby hałasu nie słyszeć, potęguje tylko to wyczerpanie.

Innym czynnikiem, który działa nieświadomie dla nas i powoduje zmęczenie, jest ciągła obecność osób obcych. Naturalnym instynktem człowieka, jak i innych zwierząt, jest poddawanie badaniu każdej obcej jednostki, należącej do jego rodzaju – w celu stwierdzenia, czy należy zachowywać się wobec niej przyjaźnie, czy wrogo. Ten instynkt muszą w sobie stłumić ludzie jeżdżący w godzinach tłoku koleją podziemną, a rezultatem tego zahamowania jest, że czują ogólną

Informacja

Twoja pula treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu już się skończyła. Nie martw się! Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej, dzięki której będziesz mieć dostęp do wszystkich treści na przekroj.org. Jeśli masz już aktywną prenumeratę cyfrową, zaloguj się, by kontynuować.

Subskrybuj

Czytaj również:

10 zasad krytycznego myślenia według Bertranda Russella
i
zdjęcie: Peter Chiykowski/Unsplash
Przemyślenia

10 zasad krytycznego myślenia według Bertranda Russella

Bertrand Russell

Ten opracowany przez brytyjskiego filozofa dekalog, znany również pod nazwą 10 przykazań liberała, może być pomocny nie tylko podczas czytania dzisiejszych gazet.

1. Nigdy nie bądź niczego całkowicie pewny.

Czytaj dalej