Czy postęp dobrze służy ludzkości?
i
Budowa silnika aerodynamicznego, D. Napier & Son Ltd, Anglia, ok. 1918 r., Museum Victoria
Marzenia o lepszym świecie

Czy postęp dobrze służy ludzkości?

Jeremy L. Caradonna
Czyta się 5 minut

Typowa narracja o rewolucji przemysłowej to opowieść o moralnym i gospodarczym postępie. Brzmi ona mniej więcej tak: wynalazcy, ekonomiści i mężowie stanu z Europy Zachodniej wymarzyli sobie nowy, zindustrializowany świat.

Napędzani optymizmem i naukowym know-how oświecenia bohaterscy mężczyźni – James Watt (wynalazca maszyny parowej), Adam Smith (ojciec współczesnej ekonomii), William Huskisson (brytyjski polityk) i inni – walczyli z dławiącymi rozwój skutkami gospodarczych regulacji, irracjonalnych praw i zwyczajów oraz tradycyjnej struktury cechowej, która odrzucała innowacje. Do połowy XIX w. udało im się wprowadzić gospodarkę opartą na zasadzie laissez faire (czyli „wolną”), której napędem były maszyny i skupioną wokół nowoczesnych fabryk i miejskiej klasy pracującej. To był długi i trudny proces, ale w rezultacie ta rewolucja zawiodła Europejczyków na nowe wyżyny cywilizacji. W końcu zamieszkali w nowym świecie opartym na pracy najemnej, mobilności i konsumpcji lśniących produktów. 

Europa wyrwała się z przedindustrialnej niedoli, hamującej postęp rodzaju ludzkiego od zarania dziejów. Tanie

Informacja

Twoja pula treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu już się skończyła. Nie martw się! Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej, dzięki której będziesz mieć dostęp do wszystkich treści na przekroj.org. Jeśli masz już aktywną prenumeratę cyfrową, zaloguj się, by kontynuować.

Subskrybuj

Czytaj również:

Znużenie
i
ilustracja: Mieczysław Wasilewski
Pogoda ducha

Znużenie

Bertrand Russell

Najpoważniejszy dziś rodzaj zmęczenia w społeczeństwach cywilizowanych – to zmęczenie nerwowe. Zmęczenie czysto fizyczne, jeśli nie jest nadmierne, jest raczej czynnikiem sprzyjającym szczęściu.

Daje ono dobry sen i dobry apetyt i pozwala oddawać się z zapałem przyjemnościom wakacyjnym. Jeśli jednak jest nadmierne – staje się wielkim złem.

Czytaj dalej