Poprosiliśmy Ireneusza Kanię, by na przykładzie kilku słów sanskryckich zilustrował trudności, jakie towarzyszą przekładaniu tekstów buddyjskich. Oto nasze notatki z tego krótkiego, niezmiernie pouczającego wykładu.

1

Dharma. Tłumaczy się to często na języki europejskie jako: religia, prawo, prawo moralne, powinność – zależnie od kontekstu i od tego, z jaką tradycją mamy do czynienia. Słowo dharma występuje zarówno w buddyzmie, jak i w hinduizmie, ale znaczy nie całkiem to samo. W hinduizmie jest to osobista powinność społeczna, moralna, etyczna wynikająca z przynależności do konkretnej grupy społecznej w Indiach. Każda z nich ma swój etos – zawodowy, życiowy, moralny. I powinnością przedstawiciela danej grupy jest trzymanie się jej etosu. Do tego stopnia, że ­w Bhagawadgicie mówi się, że lepiej jest źle wypełniać własną dharmę niż dobrze cudzą. Dharma to również jedno z kluczowych pojęć ontologii buddyjskiej – znaczy mniej więcej „najmniejszy element dynamicznej rzeczywistości”.

Jednak w buddyzmie słowo to, przejęte z hinduizmu, zostało zreinterpretowane w nowym duchu. Dharma to&