„Przekrój” na 90 jesiennych dni.

W jesiennym numerze przedstawiamy kobiety znane i nieznane: Chór Czarownic, Galinę Bałaszową i Temple Grandin. Wyruszamy w podróż do Indii, rozmawiamy ze Stevenem Pinkerem i Ireneuszem Kanią, zastanawiamy się, czy jeść mięso i co było najpierw: mowa czy śpiew.

3563 2018

Spis treści

W tym numerze

W tym numerze

W tym numerze

Gry i zabawy z kasztanem

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Gry i zabawy z kasztanem

Jak się bawić jesienią?

Wszystko Będzie Dobrze

Ewangelia według Pinkera

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Ewangelia według Pinkera

Steven Pinker ujawnia „Przekrojowi” straszliwą tajemnicę – żyjemy w najlepszym ze światów. Radzimy sobie świetnie z wyzwaniami. Progres, progres, progres – jest coraz mniej nędzy, głodu, nieszczęścia. Rację mają optymiści, a pesymiści powinni wpaść w rozpacz, bo ich apokaliptyczne wizje się nie spełniają. Rozmawia z nim

Tomasz Stawiszyński

Kobiety, które wiedzą

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Kobiety, które wiedzą

Relacja z podróży po Kaszubach w poszukiwaniu być może ostatnich już takich kobiet.

Akwarele pod skafandrem

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Akwarele pod skafandrem

Androidy śnią o elektrycznych owcach, a radzieccy kosmonauci śnili o kwietnych łąkach i białych pniach brzóz. Na szczęście był ktoś, kto namalował ich sny i wysłał je wraz z nimi na orbitę. Historię Galiny Bałaszowej opisuje

Konstanty Usenko

Szympansice przejmują władzę

Świat + Ludzie

Ziemia

Szympansice przejmują władzę

Dowiedziałam się, że w warszawskim zoo samice szympansów rządzą stadem. W naturze rzecz niespotykana. „Kobieca rewolucja” – pomyślałam. I zrobiło mi się ciepło na sercu.

Agnieszka Wójcińska

Matki królów, czyli o tajemnicach szympansiej polityki

Świat + Ludzie

Ziemia

Matki królów, czyli o tajemnicach szympansiej polityki

Z Magdaleną Braum, prymatologiem i weterynarzem w rezerwacie Gombe w Tanzanii, rozmawia

Agnieszka Wójcińska

Hormon zdetronizowany

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Hormon zdetronizowany

Testosteron to nie władca wydający rozkazy, ale jeden z wielu uczestników w procesie podejmowania decyzji. Jego poziom rośnie i spada w zależności od potrzeby, okazji i roli społecznej – pisze w głośnej książce „Testosterone Rex”, której fragment prezentujemy,

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Dziewczyny mają głos

I co, feministką też pewnie jesteś? – z ironicznym uśmiechem pyta mnie młody mężczyzna, który już od dłuższego czasu spogląda na mnie z wyraźnym pobłażaniem. A dokładniej od chwili, w której zaczęłam odpowiadać na jego pytanie o działania mojej fundacji.

Syzyf jest kobietą

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Syzyf jest kobietą

Patrzą na ciebie, kiedy pchasz wózek inwalidzki lub prowadzisz za rękę dorosłe dziecko o niezdarnych ruchach. Nieraz przyglądają się otwarcie, innym razem odwracają z zażenowaniem wzrok. Nigdy nie wiesz, co kryje się za ich spojrzeniem – podziw, lęk czy odraza.

Dorota Danielewicz

Paniom jednak dziękujemy

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Paniom jednak dziękujemy

Rewolucja genderowa w amerykańskich komiksach zakończyła się wraz ze zmianą na fotelu prezydenta USA. Bohaterowie wrócili na swoje miejsca – ale do stołu dopuszczono kobiety.

Łukasz Chmielewski

Ból papieżycy Franciszki

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Ból papieżycy Franciszki

Wszystkim nam znana jest panująca od czasów starożytnych zasada, że głową Kościoła może zostać tylko kobieta. Alternatywną historię Kościoła przedstawia

Adam Węgłowski

Osobista relacja z końca świata

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Osobista relacja z końca świata

Pamięć o Teresie Żarnower została pogrzebana tak głęboko, że nie mamy nawet pewności co do daty jej urodzenia.

Zbigniew Libera

Duch + Ciało

Dobra strawa

Trzy kolory

Jesienne spacery dobrze robią na wszystko – od układu oddechowego przez krwionośny po trawienny. A to m.in. dlatego, że można wrócić z całkiem przyzwoitym zaopatrzeniem spiżarni, kosmetyczki i apteczki.

Katarzyna Sroczyńska

Jak Maria Sibylla Merian dopiła wino i wyszła poza mapę

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Jak Maria Sibylla Merian dopiła wino i wyszła poza mapę

Niezwykła malarka, zaradna matka, która porzuciła niekochanego męża i sama wychowała córki; uczona, która wyruszyła w wieku 53 lat na koniec świata 100 lat przed Darwinem i udowodniła, że Arystoteles pisał bzdury o życiu owadów. O Marii Sybilli pisze

Agnieszka Drotkiewicz

Za dużo miłości

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Za dużo miłości

Zachęcamy do lektury opowiadania prosto z warszawskiego Żoliborza. Policjanci muszą rozwikłać zagadkę trupa znalezionego w sypialni podczas osiemnastych urodzin córki bogatego przedsiębiorcy.

Wojciech Chmielarz

Zabić bestię w człowieku

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Zabić bestię w człowieku

Przez całe wieki stawialiśmy zwierzęta przed trybunałami: wytaczaliśmy procesy krowom, klaczom i chrząszczom, urządzaliśmy publiczne egzekucje świń i ekskomuniki pijawek. Przedstawiamy fragment książki francuskiego filozofa, który uważa, że tak naprawdę chcieliśmy zniszczyć coś w sobie.

Jak kochamy zwierzęta

Duch + Ciało

Dobra strawa

Jak kochamy zwierzęta

Stajemy się coraz bardziej wrażliwi na los zwierząt. Wiemy już, że potrafią one odczuwać przyjemność i ból. Tymczasem – paradoksalnie – przysparzamy dziś zwierzętom więcej cierpienia niż kiedykolwiek wcześniej. O ludziach i zwierzętach pisze

Katarzyna de Lazari-Radek

Drugie udomowienie

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Drugie udomowienie

Weganin i obrońca zwierząt próbuje wyhodowanej w laboratorium wołowiny i pod jej wpływem doznaje wizji przyszłości, w której ludzkość zajada się pysznym, a zarazem etycznie nieskazitelnym mięsem. Prezentujemy fragment książki „Czyste mięso”.

Paul Shapiro

Duch + Ciało

Dobra strawa

Kaszanka w mimozach

Niejedzenie mięsa jest nie tylko słuszne, ale przede wszystkim przyjemne.

Renata Lis

Wilk i pasterze

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Wilk i pasterze

Wilk przygląda się ludziom i wyciąga wnioski. Bajka filozoficzna Michela Piquemala.

Michel Piquemal

Monsunowe imperium

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Monsunowe imperium

Pierwsza, jeszcze przed monsunowymi ulewami, zjawia się pleśń – siostra przenikającej wszystko wilgoci. Zapowiedź miesięcy, w czasie których bogowie zaleją ludzi deszczem. W Indiach nastanie sezon obfitości, soczystych mango i wielkiej trwogi. O wszystkim zdecyduje woda. Reportaż, którego autorką jest

Paulina Wilk

Profesor Tutka z wizytą u wiedźmy

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Profesor Tutka z wizytą u wiedźmy

Doktór opowiadał o najnowszych środkach uśmierzających bóle, sędzia poruszył sprawę narkotyków w ogóle i w związku z przestępczością, rejent opowiedział swoje wrażenia z lat dawnych, gdy trafił raz do palarni opium. Odezwał się teraz Profesor Tutka.

Jerzy Szaniawski

Duch + Ciało

Dobra strawa

Czy zdrowo jest nie jeść mięsa?

Jedne z najbardziej zajadłych dyskusji w Internecie dotyczą tego, czy zrezygnowanie z mięsa jest zdrowe, czy też dzieje się absolutnie odwrotnie – mięso to podstawowy składnik diety, a dieta oparta na roślinach to szybka droga do anemii, suchot i przedwczesnej śmierci. Jak jest naprawdę?

Damian Parol

Co zamiast mięsa?

Dobra strawa

Co zamiast mięsa?

Co ma niby znaczyć: „Co jeść jesienią zamiast mięsa”? Dlaczego „zamiast”? Przecież to od razu stawia kuchnię roślinną w złym świetle. Odpowiedzi na to pytanie szuka

Marta Dymek

Jaki język, taki świat

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Jaki język, taki świat

Czy kondycja fizyczna przydaje się w nauce języków? Jak dostać się na romanistykę, nie znając francuskiego? W jaki sposób język wpływa na nasze widzenie świata? Ireneusza Kanię, tłumacza znającego ponad 20 języków, ciągną za język redaktorzy

Łukasz Kaniewski, Tomasz Stawiszyński

Nieprzetłumaczalne

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Nieprzetłumaczalne

Trudności, jakie towarzyszą przekładaniu tekstów buddyjskich na przykładzie kilku słów sanskryckich, opisują

Łukasz Kaniewski, Tomasz Stawiszyński

Świat + Ludzie

Ziemia

Łowcy mgły

Pustynne chrząszcze z Namibii od wieków pozyskują wodę, skraplając mgłę. Teraz tej metody uczą się od nich ludzie, żeby pokonać suszę.

Agata Kasprolewicz

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

H2Och!

Woda to nie ciecz – to dwie różne ciecze. O H2O pisze

Katharine Sanderson

Sztuka + Opowieści

Doznania

surowiec

Wiersz wybrał Marcin Orliński.

Księżycowa układanka

Świat + Ludzie

Kosmos

Księżycowa układanka

Obserwujemy go gołym okiem i przez teleskop. Od zawsze zapładnia naszą wyobraźnię jak żadne inne ciało niebieskie. I choć jest na wyciągnięcie ręki, wciąż nam umyka. Pisze

Jarosław Włodarczyk

Księżycowe osobliwości

Świat + Ludzie

Kosmos

Księżycowe osobliwości

Jakiego koloru jest Księżyc podczas zaćmienia i co to znaczy „Luna mendax”?

Łukasz Kaniewski

Przeprawa z Ziemi na Księżyc

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Przeprawa z Ziemi na Księżyc

Prezentujemy pierwszy rozdział powieści, której autorem jest jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy XIX w.

Teodor Tripplin

Jak Słońce odkryło życie na Księżycu

Świat + Ludzie

Kosmos

Jak Słońce odkryło życie na Księżycu

O sensacyjnych doniesieniach nowojorskiej gazety sprzed ponad 180 lat i zamęcie, jaki wywołały.

Katarzyna Sroczyńska

Użyj mocy, Luke

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Użyj mocy, Luke

Ten tekst został napisany przez dwa umysły: świadomy i nieświadomy. Ile w nim świadomego, a ile nieświadomego – oceń już, Czytelniku, sam. Najlepiej posługując się swoimi dwoma umysłami.

Tomasz Stawiszyński

Skrzyżowane zmysły

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Skrzyżowane zmysły

W dosłownym tłumaczeniu greckie słowo synaísthesis oznacza równoczesne odczuwanie. Niektórzy po prostu tę zdolność mają, jak specjalny gratis. Inni, mniej szczęśliwi, doświadczają jej tylko pod wpływem substancji psychodelicznych albo jako rodzaj skromnej pociechy towarzyszącej dolegliwościom neurologicznym. Tłumaczy

Olga Drenda

Sztuka + Opowieści

Doznania

Urania

„Uranio, sosno, siostro – tak ciebie nazywam / Bo palcem pnia swojego ukazujesz niebo”

Jarosław Iwaszkiewicz

Dysortografia patriotyczna

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Dysortografia patriotyczna

W stulecie odzyskania niepodległości przyglądamy się dziwnym Polek i Polaków relacjom z wolnością. Tym razem przybliżamy tajemniczą historię Marianny z Żeglińskich Dembińskiej i pytamy: czy aby zostać wzorcową polską patriotką, trzeba najpierw stać się… mężczyzną?

Mikołaj Gliński

Co z tą Polską?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Co z tą Polską?

Przypominamy niezwykły reportaż Ewy Pawlik. Eksperci w wieku przedszkolnym tłumaczą, dlaczego bocian nie jest herbem Polski (bo je żaby). Dzieciom głosu użyczył Marek Raczkowski.

Ewa Pawlik

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

5 100 15

5 panelistów, ekspertów różnych dziedzin. 100. rocznica odzyskania niepodległości. 15 pytań o Polskę zadaje

Ewa Pawlik

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Klucz do Polski

Wybory samorządowe mogą stać się pretekstem, by uważniej przyjrzeć się Polsce lokalnej. By nie sprowadzać ich sensu do ogólnopolskiego poparcia dla głównych partii. Ich podstawowa funkcja to budowanie państwa opartego na realnej i mającej demokratyczny mandat władzy lokalnej. Ocenianej na podstawie lokalnego dorobku, a nie ogólnopolskich powiązań.

Samba w świecie ciszy

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Samba w świecie ciszy

Tuląc się do nogi fortepianu, odpoczywając w fotelu z głośnikami pod siedzeniem, dotykając dłonią altówki albo rapując w języku migowym na wibrującej podłodze – głusi i niedosłyszący opowiadają, jak zaspokajają swój głód muzyki.

Berenika Steinberg

Tajemnica złotego skarabeusza

Duch + Ciało

Żywioły

Tajemnica złotego skarabeusza

A co, jeśli naszym fantazjom, snom, wyobrażeniom, pozornie absurdalnym myślom i przeczuciom – ale też na przykład etapom życia, na których się znajdujemy – towarzyszą równolegle określone wydarzenia w rzeczywistości zewnętrznej, znaczeniowo z tymi pierwszymi powiązane? Zastanawia się

Tomasz Stawiszyński

Mądry wywiad – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mądry wywiad – 4/2018

Wyjątkowa rozmowa z profesorem Kazimierzem Szylentowskim, znanym językoznawcą, autorem głośnych „Uwag o semiotyce ogólnej”, który w pewnym momencie życia zrezygnował z posługiwania się mową. Specjalnie dla „Przekroju” przerwał milczenie po to, by wyjaśnić, dlaczego nic nie mówi od ponad 20 lat. Rozmawia

Tomasz Wiśniewski

Nie śpiewasz, nie żyjesz

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Nie śpiewasz, nie żyjesz

„Jedna kobieta, jeden penis, hej” – ta przyśpiewka ludu Bayaka pomogła prof. Jerome’owi Lewisowi dojść do wniosku, że homo sapiens potrafił śpiewać, jeszcze zanim nauczył się mówić.

Milena Rachid Chehab

Tam, gdzie ciszę zakłóca złodziej spokoju

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Tam, gdzie ciszę zakłóca złodziej spokoju

Kiedy w Islandii pojawia się nowe zjawisko, cały kraj decyduje, jaką nadać mu nazwę. Dzięki temu stare słowa dostają drugie życie, a rozmowa informatyków może brzmieć jak poezja. O języku islandzkim pisze

Jowita Kiwnik Pargana

Kasztanowiec Stu Koni

Świat + Ludzie

Ziemia

Kasztanowiec Stu Koni

O najbardziej rozłożystym drzewie świata pisze

Marinella Fiume

Listy Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Listy Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta

Fragmenty listów Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta pochodzące z książki „Jacyś złośliwi bogowie zakpili z nas okrutnie. Korespondencja 1955-1996” Wydawnictwa a5, w opracowaniu edytorskim Ryszarda Krynickiego.

Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert

Kosmiczne różności: Pod innym księżycem

Świat + Ludzie

Kosmos

Kosmiczne różności: Pod innym księżycem

Najnowsze i najciekawsze fakty nie z tej ziemi czyta Ewa Pawlik.

Łukasz Kaniewski

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 4/2018

Świat + Ludzie

Kosmos

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 4/2018

Zacznijmy od tego, że Jonathon Keats jest trochę niepoważny.

Łukasz Kaniewski

Sawanna z palca wyssana

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Sawanna z palca wyssana

Trzy główne grzechy psychologii ewolucyjnej to: naiwność, naiwność oraz naiwność.

Z miłości do krów

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Z miłości do krów

Autyzm stał się dla zoolożki Temple Grandin kluczem do zrozumienia świata zwierząt. Specyficzna budowa jej mózgu sprawiła, że postrzega świat inaczej niż większość ludzi. Uważa, że myśli jak zwierzęta, i swój dar wykorzystuje, projektując humanitarne rzeźnie.

Joanna Nikodemska

O dobrych manierach

Sztuka + Opowieści

Opowieści

O dobrych manierach

Dobre maniery to zmora tego świata, jedno z najdotkliwszych nieszczęść. Plaga i dopust boży. Są jak kruk, który przylatuje na zaczarowaną polanę, po której przechadzają się błogo uśmiechnięte zwierzęta, siada na konarze i zaczyna swoje: kra, kra, kra, psując wszystko. O manierach pisze

Mateusz Kołczinger

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Owędy

Szedłem i byłem pewien, że już ktoś tak szedł. Przystawałem, ale ktoś już tak przystawał. Patrzyłem, ale w tym też nie byłem pierwszy. Pisze

Michał Książek

Kapelusz i nóżka

Duch + Ciało

Dobra strawa

Kapelusz i nóżka

Na grzyby! – do wyjścia do lasu zachęcamy nie tylko wegetarian i miłośników kultury dawnych Słowian. Spacerujcie dla zdrowia, a potem gotujcie i próbujcie.

Monika Kucia

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Uczty

Anonimowy wiersz Indian z plemienia Innuitów.

Michel Piquemal

Legenda o Yaa-świni

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Legenda o Yaa-świni

Chłopiec o imieniu Yaa podróżuje między światem a zaświatami. Kiedy zmienia się w świnię, zaczyna przeżywać typowe dla świń przygody: ucieka przed myśliwymi, trafia do warszawskiego zoo, a w końcu znajduje kryjówkę w Lesie Kabackim.

Joanna Rudniańska

Kawał domu z kawałków

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Kawał domu z kawałków

Prefabrykaty: łatwe w produkcji, wygodne w transporcie, ich złożenie nie wymaga studiów politechnicznych. Ale żeby powstały, potrzebny jest wizjoner. O domach pisze

Zygmunt Borawski

Fiński duch na polskiej ziemi

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Fiński duch na polskiej ziemi

W zacisznym, zielonym zakątku Warszawy nazywanym Jazdowem splatają się niezwykłe historie i zjawiska. Prowizoryczne i – w pierwotnym założeniu – tymczasowe, bo zbudowane na pięć lat osiedle istnieje już ponad siedem dekad. Wzniesione dla budowniczych powojennej stolicy dziś jest otwartym domem kultury i modnym wśród warszawiaków miejscem. O Jazdowie pisze

Anna Cymer

Barwy w rezerwacie

Świat + Ludzie

Ziemia

Barwy w rezerwacie

Boliwijski rezerwat Eduardo Avaroa, położony w południowo-zachodnim rejonie kraju, tuż przy granicy z Chile, słynie z czynnych wulkanów, gorących źródeł, gejzerów i fumaroli. Jego piękno na fotografiach ujęła młoda, polska fotografka Sonia Szóstak.

Trup w płytkiej wodzie

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Trup w płytkiej wodzie

Zagadkę kryminalną z komisarzem Maciejewskim przedstawia

Marcin Wroński

Kosmiczny bajzel

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Kosmiczny bajzel

Filmy z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) autorstwa Chrisa Hadfielda zna już prawie każdy internauta. Dzięki nim wiemy, jak wygląda życie codzienne w kosmosie – co mieszkańcy stacji jedzą, jak spędzają czas wolny, jak się kąpią, śpią, a nawet jak myją zęby. Ale projektant wnętrz, oglądając, płacze…

Zygmunt Borawski

Vintage w erze Instagrama

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Vintage w erze Instagrama

W czasach, gdy domy modowe prezentują kilka kolekcji rocznie w szaleńczej pogoni za nowością, coraz częściej wycofujemy się z tego wyścigu i nosimy rzeczy vintage. Ulica i Instagram tęsknią za tym, co minione.

Agata Zborowska

Niezwykły wynalazek Dady Bosede

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Niezwykły wynalazek Dady Bosede

Maszynę do wzbudzania sympatii opisuje

Tomasz Wiśniewski

Mały reportaż – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mały reportaż – 4/2018

Niejednokrotnie przechwalałem się na łamach tej rubryki swoimi dalekimi podróżami. Dziś jednak, kiedy wydaje mi się, że nabrałem więcej dystansu do siebie, widzę wyraźnie, że dość dużą rolę odgrywało w tym wszystkim moje ego. Chciałem pokazać w kilometrach, ile znaczę – pisze

Tomasz Wiśniewski

Smutki uboczne – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Smutki uboczne – 4/2018

Czym jest m.in. womeldro i keika wyjaśnia

Piotr Stankiewicz

Turysta wobec propagandy

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Turysta wobec propagandy

Przy okazji wyprawy do Izraela lub Palestyny warto pamiętać, że politycy obu państw chętnie wykorzystują turystykę jako narzędzie symbolicznej walki. Przestrzega

Paweł Cywiński

Liści życie po życiu

Świat + Ludzie

Ziemia

Liści życie po życiu

Wszystkim tym, którzy obawiają się jesiennej nudy i szarzyzny, radzimy skupić uwagę na liściach.

Katarzyna Sroczyńska

Stara miłość rdzewieje

Duch + Ciało

Dobra strawa

Stara miłość rdzewieje

Ocet jest prawdopodobnie najstarszą przyprawą. Jako dip do chleba i napój o leczniczych właściwościach był używany już około 5 tys. lat p.n.e.

Ryan Bromley

Wrześniowe To i owo

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Wrześniowe To i owo

Ciekawe fakty i liczby dotyczące kobiet prezentuje

Ewa Pawlik, Łukasz Kaniewski

Topinambur też słonecznik

Duch + Ciało

Dobra strawa

Topinambur też słonecznik

Zadzierać głowę i patrzeć pod nogi można też w poszukiwaniu jedzenia. „Przekrój” prezentuje jadalne kasztany spod Krakowa, orzeszki bukowe i najstarsze rośliny, a także radzi, które grzyby zbierać (i jak zbierać), a od których lepiej trzymać się z daleka.

Łukasz Łuczaj

Leśna perspektywa

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Leśna perspektywa

Zachęcamy do lektury jesiennego wiersza, którego autorem jest

Zbigniew Machej

Duch + Ciało

Dobra strawa

Pora na surowe

Pokarm zerwany prosto z krzaka czy drzewa ma wszystkie walory odżywcze. Gdy transportujemy go z miejsca, skąd pochodzi, stopniowo te wartości traci. Tłumaczy

Monika Kucia

Brukiew, jarmuż i topinambur

Duch + Ciało

Dobra strawa

Brukiew, jarmuż i topinambur

Brukiew pomaga na kaszel, a topinambur obniża poziom cukru we krwi.

Katarzyna Sroczyńska

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Rozgwiazdy

Bajkę filozoficzną napisał

Michel Piquemal

Gad zapił bezę – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Gad zapił bezę – 4/2018

Drodzy Czytelnicy, przed Wami kolejna odsłona „Gada”, tym razem w całości poświęcona Konstantemu Ildefonsowi Gałczyńskiemu!

Marcin Orliński

Reguła chińskich mnichów taoistów

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Reguła chińskich mnichów taoistów

Bajkę filozoficzną napisał

Michel Piquemal

Szczęście po berlińsku

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Szczęście po berlińsku

Bracia Fujiwarowie upierają się, że twarde dane nie kłamią, a wynika z nich, że berlińczycy nigdy nie byli szczęśliwsi. Przekonuje

Stach Szabłowski

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Ho Hsien-ku

Wielką autobiograficzną opowieść, która nadal inspiruje ludzi na całym świecie, recenzuje

Tomasz Wiśniewski

Owocna sprzeczka o sprzęgło

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Owocna sprzeczka o sprzęgło

W Dniu bez Samochodu przypominamy tekst o upartym rolniczym synu, wytwórcy rolniczych traktorów, który w wyniku kłótni zaczął produkować sportowe samochody.

Radosław Krajewski

Kiedy piłka była kobietą

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Kiedy piłka była kobietą

Dziewczyny tak dobrze haratały kiedyś w gałę, a publiczność tak je pokochała, że mężczyźni się przestraszyli. I zniszczyli kobiecy futbol. Pisze

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Gwiazdy, wiedźmy i kangury

Większość herbów klubów piłkarskich to przedziwna mieszanina zwierząt, roślin, mitologicznych stworów i herosów w różnych kolorach, a wszystko przetykane łacińskimi sentencjami. Są jednak wyjątki.

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Moda na medal

Szwy nie mogą obcierać, koszulka musi być sucha, nawet gdy zawodnik zalewa się potem, a rękawiczki powinny wydłużyć lot. Dziś takie wymagania mają nie tylko najlepsi zawodnicy. Z projektantką mody sportowej Ranitą Sobańską rozmawia

Wojtek Antonów

Adrenalina bez skrzydeł

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Adrenalina bez skrzydeł

Niewiele jest sportów, które wyzwalają tak wiele emocji jak skoki spadochronowe. Wyskakując z samolotu na wysokości 4000 m i lecąc w kierunku ziemi z prędkością 200 km/h, dostaje się taki zastrzyk adrenaliny, że czuje się ją jeszcze długo po wylądowaniu.

Wojtek Antonów

Rozmaitości sportowe – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Rozmaitości sportowe – 4/2018

Dlaczego nie warto jeść tortellini przed kontrolą dopingową? Wiadomości ze świata sportu.

Michał Szadkowski

Zbyt normalni na Hollywood

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Zbyt normalni na Hollywood

„Zawsze powtarzam eleganckim młodym polskim aktorkom: »Nie bądź taka grzeczna!«, kiedy mi mówią, że nie idą na imprezę, bo nikogo nie znają” – Yola Czaderska-Hayek tłumaczy, jak działa Hollywood. Rozmawia

Szum z głębi trzewi

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Szum z głębi trzewi

Sugerujemy, aby podczas czytania tego tekstu dźwiękiem w tle był szum wody.

Iza Smelczyńska

Krótka historia tragiczna – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Krótka historia tragiczna – 4/2018

Krótką historię tragiczną opowiada

Tomasz Wiśniewski

Zagłaskać kotka

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Zagłaskać kotka

Idealna kandydatka miała najwyżej 23 lata. Najlepiej, jeśli była uczennicą lub studentką. Preferowane były piękności w typie Marilyn Monroe, z małym zadartym noskiem. Duży źle się bowiem fotografuje. Oczy najchętniej niebieskie, bo jasne. O „Przekrojowych” kociakach pisze

Ewa Pawlik

Łza znad planety

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Łza znad planety

Ta historia wydarzyła się naprawdę. Rozpoczęła się w czasach sprzed czasu, w międzygwiezdnej otchłani, a zakończyła relatywnie niedawno, w okolicach miast W. i K.

Jarek Westermark

Z kasztanem przez wieki

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Z kasztanem przez wieki

Sama pochodzi nazwa kasztan? Kim był Człowiek Kasztan? Czym był „kasztanowy zakład”? Odpowiedzi na te oraz inne jesienne pytania szuka trio

Wszystko Będzie Dobrze

Wiedza i intuicja

Świat + Ludzie

Edukacja

Wiedza i intuicja

„Nie mam takiej wiedzy” to stosunkowo nowy sposób wyrażania tego, co kiedyś mówiło się prościej słowami „Nie wiem”. Popularność tego zwrotu wynika chyba stąd, że rozgrzesza on mówiącego.

Mirosław Bańko

Randka w ciemno z bohaterami Niepodległości

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Randka w ciemno z bohaterami Niepodległości

Polska idzie na randkę w ciemno z bohaterami Niepodległości.

Wszystko Będzie Dobrze

Cztery krótkie medytacje na jesienne pogody

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Cztery krótkie medytacje na jesienne pogody

Do medytacji zaprasza

Czy pogoda pod psem? – 4/2018

Świat + Ludzie

Ziemia

Czy pogoda pod psem? – 4/2018

Idzie jesień, plony niesie. No właśnie, z tymi plonami bywa w tym roku różnie. W Polsce mieliśmy kilka tygodni ze znacznymi, prawie rekordowymi upałami, ale globalnie jest to czwarty najcieplejszy rok w historii pomiarów (dane od stycznia do lipca) – cieplejsze były tylko lata 2015, 2016 i 2017. Pisze

Michał Brennek

Agenda katastrofisty – 4/2018

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Agenda katastrofisty – 4/2018

O ślubie Kazimierza (Wielkiego) z litewską księżniczką Aldoną, pierwszym międzykontynentalnym moście na Bosforze i współpracy Walta Disneya z FBI.

Adam Węgłowski

Przekrój lata 2018

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Przekrój lata 2018

Akcja ratunkowa w jaskini Tham Luang, Pussy Riot na mistrzostwach świata w piłce nożnej, poszukiwania pytona w Warszawie oraz urodziny Wojciecha Plewińskiego – czyli przegląd najważniejszych wydarzeń lata 2018.

Bremza, bremza!

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Bremza, bremza!

„Ojciec nie miał prawa jazdy, uczył się samemu prowadzić ten pojazd. Na początku siedział za kierownicą w czapce pilotce i okularach goglach” – prezentujemy wpis z bloga „Moje pierwsze 100 lat”.

Irena „Kika” Szaszkiewiczowa

Historyjka – Prababcia

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Historyjka – Prababcia

W odkrytych na strychu kartonach znalazłem coś, co wprawiło mnie w niemałe zaskoczenie: korespondencję mojego nieżyjącego już pradziadka – z czasów jego młodości, kiedy dużo podróżował – z nieznaną mi kobietą z Indii.

Tomasz Wiśniewski

Bohater numeru – Księżyc

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Bohater numeru – Księżyc

Pamiętaj – nie wszystko kręci się wokół Ciebie, czasem to Ty musisz zakręcić się wokół innych. Mentoring Księżyca przeprowadza trio

Wszystko Będzie Dobrze

Pytania na jesień – 4/2018

Duch + Ciało, Humor + Rozmaitości

Pogoda ducha, Rozmaitości

Pytania na jesień – 4/2018

Po co ta jesień i jaki serial wybrać na jesienne wieczory zastanawia się trio

Wszystko Będzie Dobrze

Perły z odzysku – 4/2018

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Perły z odzysku – 4/2018

Polska Ludowa kochała wątki ludowe w literaturze. Często były to książki robione z dużym wyczuciem i namysłem – przynajmniej jeśli chodzi o warstwę wizualną. Tym razem w rubryce „Historia o jeżu, kneziównie i kneziu” oraz „Flisacy. Płynie, Wisła, płynie”.

Sebastian Frąckiewicz

Amerykański głód

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Amerykański głód

Beth Macy odmalowuje rozległy i drobiazgowy pejzaż współczesnych Stanów Zjednoczonych, przez które przetacza się przerażających rozmiarów epidemia.

Paulina Wilk

Książki na receptę – 4/2018

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Książki na receptę – 4/2018

Tym, którzy nie mają ochoty na zmiany, cieplejsze jesienne ubrania, zapomnienie i mięso, „Przekrój” w ramach zachęty proponuje kilka lektur z każdej półki.

Czytać albo nie czytać – 4/2018

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Czytać albo nie czytać – 4/2018

Krótkie recenzje m.in. „Widzi mi się”, „Kirke” i „Lincolna w Bardo” przedstawia duet literacki

Słuchać albo nie słuchać – 4/2018

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Słuchać albo nie słuchać – 4/2018

Najnowsze płyty recenzuje

Ładne strony – 4/2018

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Ładne strony – 4/2018

Książkę, w której młodzi artyści przedstawili futurystyczną wizję świata, niezwykłe dzieło będące hołdem dla wybitnego francuskiego malarza i grafika Victora Vasarelya oraz album prezentujący współczesne projekty graficzne bazujące na złotym podziale recenzuje

Justyna Machnicka

American Doll Posse

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

American Doll Posse

Artyści i krytycy mówią  o dziełach, które noszą  w pamięci, i o ich twórcach. O inspiracjach, wstrząsach artystycznych  i zachwyceniach. Tym razem wrażeniami, które utkwiły  pod powieką i zostaną  tam na zawsze, dzieli się

Ankieta: Czy jesteś w 100% kobietą/mężczyzną?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Ankieta: Czy jesteś w 100% kobietą/mężczyzną?

Odpowiedzi na poniższe pytania testu mają wskazać, w jakim stopniu jesteś kobieca, względnie – w jakim stopniu jesteś męski. Czy – w przypadku gdy jesteś kobietą – nie zdradzasz jakichś cech typowych dla mężczyzny i odwrotnie.

Mało znane gwiazdozbiory

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mało znane gwiazdozbiory

Z mało znanymi gwiazdozbiorami zapoznaje nas trio

Wszystko Będzie Dobrze

Kobieta w domu i na świecie – II

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Kobieta w domu i na świecie – II

Tak. Kobiety zajmują coraz więcej miejsca w życiu zawodowym i społecznym narodów. Samolubni mężczyźni bynajmniej nie zamierzają przy tym zwolnić ich od zadań erotycznych.

Sławomir Mrożek

Tajemnice kosmosu

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Tajemnice kosmosu

Już pitagorejczycy twierdzili, że kosmos, jako harmonijnie poruszająca się całość, wytwarza muzykę – tę i inne tajemnice kosmosu opisuje trio

Wszystko Będzie Dobrze

Kobieta w domu i na świecie – I

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Kobieta w domu i na świecie – I

W świecie czarownic zagadnienia mody nie grają pośledniej roli.

Sławomir Mrożek

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 4/2018

Cytaty dotyczące wegetarianizmu.

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Myśli ludzi

Yuval Noah Harari, ilustracja: Cyryl Lechowicz Dziś – po raz pierwszy w historii – więcej ludzi umiera, bo jedzą za dużo, a nie za mało. Dla Amerykanina albo Europejczyka coca- -cola jest w naszych czasach większym zagrożeniem niż Al-Kaida. Yuval Noah Harari Thomas Alva Edison, ilustracja: Cyryl Lechowicz Brak przemocy prowadzi do najwyższej etyki, która […]

Najkrótsze nowelki – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Najkrótsze nowelki – 4/2018

„Od małego marzyłem o pisaniu powieści. Karierę pisarza wróżyli mi rodzina i przyjaciele ze szkolnych ław. Dorosłem; nadszedł czas na spełnienie” – krótkie nowelki przedstawia trio

Wszystko Będzie Dobrze

Zestaw ćwiczeń wzmacniających intuicję

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Zestaw ćwiczeń wzmacniających intuicję

Jak wzmocnić intuicję podpowiada trio

Wszystko Będzie Dobrze

Myśli psa Fafika – 4/2018

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Myśli psa Fafika – 4/2018

Pies Fafik wyszczekał, zapisała

Ewa Pawlik