Przekrój lata 2020 Przekrój lata 2020
i
Daniel Mróz, rysunek z archiwum, nr 1130/1966 r.
Wiedza i niewiedza

Przekrój lata 2020

Przekrój
Czyta się 4 minuty

1 czerwca

Indonezja otrzymuje od Norwegii 56 mln dolarów za obniżenie tempa wycinki lasów.

•••

Stephen Wamukota, dziewięcioletni Kenijczyk, otrzymuje nagrodę od prezydenta Uhuru Kenyatty za zbudowanie uruchamianej nogą maszyny do mycia rąk – z drewnianych listew, baniaka i miednicy.

3 czerwca

Badania nad mieszkającymi w Londynie lisami dowodzą, że przechodzą one proces udomowienia jak kiedyś wilki: mózgoczaszka się zmniejsza, zmienia się kształt pyska, samce i samice stają się bardziej podobne do siebie.

13  czerwca

Andrzej Duda podczas spotkania przedwyborczego w Brzegu mówi o LGBT: „próbuje nam się wmówić, że to ludzie”. Otóż, Panie Prezydencie – to ludzie.

Informacja

Z ostatniej chwili! To trzecia z Twoich pięciu treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu. Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej!

Subskrybuj

16  czerwca

Astronomowie z NASA ogłaszają, że znaleźli najmłodszy znany nauce magnetar, czyli gwiazdę neutronową o polu magnetycznym 1000 kwintylionów razy większym niż ziemskie. Bobas, który powstał w wyniku wybuchu supernowej, ma tylko 240 lat. Jego narodziny mogli więc zauważyć nasi przodkowie, gdzieś pomiędzy pierwszym a drugim rozbiorem Polski, ale pewnie mieli ważniejsze sprawy.

22 czerwca

Rząd Kanady inwestuje 100 mln dolarów w fabrykę wegańskiego zamiennika mięsa – z grochu. Oby inwestycja przyniosła kokosy.

12 lipca

Andrzej Duda wybrany prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej na drugą kadencję – wygrywa z Rafałem Trzaskowskim stosunkiem głosów 51% do 49%. Frekwencja wynosi 68%.

13 lipca

Na Sri Lance, w rezerwacie Minneriya, zauważono słonicę karmiącą bliźniaki – rzecz niezwykle rzadka u tych zwierząt. Jeśli słoniątka nie mają jeszcze imion, to Kachna i Biały Ząbek powinny pasować.

•••

Kondory andyjskie tylko 1% czasu spędzanego w powietrzu przeznaczają na machanie skrzydłami, a 99% na swobodne szybowanie – ustalili naukowcy. Dedykujemy tę informację wszystkim uczniom, którym nauczyciele zarzucają lenistwo.

14 lipca

Rosyjscy youtuberzy Władimir Kuźniecow i Aleksiej Stolarow przeprowadzają telefoniczną rozmowę z Andrzejem Dudą, podając się za sekretarza generalnego ONZ Antónia Guterresa. Wstyd – niby dorośli ludzie, a takie żarty się ich trzymają! Żeby zajmować czas naszemu prezydentowi, który ma przecież wiele ważnych spraw na głowie, bo musi kierować dużym, niepodleg­łym krajem i podejmować istotne decyzje.

21 lipca

„Z kim się witam, ten nie zachoruje” – mówi Aleksandr Łukaszenka podczas uroczystego otwarcia nowej przychodni w Homlu.

•••

Wraz z narodzinami Denisa wioska Monterone zyskuje 29. obywatela. To pierwsze od ośmiu lat narodziny w najmniejszej miejscowości Włoch.

22 lipca

Archeolodzy odnajdują w Meksyku narzędzia kamienne sprzed 33 tys. lat. Znalezisko przesuwa datę odkrycia Ameryki przez ludzkość o kilkanaście tysięcy lat.

24 lipca

Decyzją burmistrzyni Lori Lightfoot i przy poparciu większości radnych oba pomniki Krzysztofa Kolumba w Chicago zostają usunięte.

•••

Wybuch w porcie w Bejrucie. Eksplozja nieumiejętnie składowanej saletry amonowej zabija co najmniej 220 osób, rani tysiące, a 300 tys. pozbawia domów. Materiał wybuchowy leżał w portowym magazynie od sześciu lat, podczas których służby celne wielokrotnie domagały się jego usunięcia.

9 sierpnia

Wybory prezydenckie na Białorusi. Oficjalne wyniki mówią o 80-procentowym poparciu dla Łukaszenki, ale obywatele nie są w stanie strawić tego oszustwa. Wybuchają protesty, władze reagują przemocą.

11–12 sierpnia

Powódź w Jemenie. Giną 172 osoby. Klęska jest o tyle dotkliwa, że kraj jest wyniszczony pięcioletnią wojną.

•••

Południowe Chiny również nawiedzają powodzie. Ginie 219 osób, zawala się 55 tys. domów. Wody Min Jiang i Dadu wzbierają tak bardzo, że sięgają stóp Wielkiego Buddy z Leshan – pierwszy raz od 1949 r.

14 sierpnia

Polscy parlamentarzyści podwyższają sobie pensje. Wcześniej swoje wynagrodzenia zmienili ich koledzy w Czechach, tyle że w odwrotną stronę. Polski błąd?

•••

Trzy szkielety wielorybów sprzed około 9 mln lat znaleziono w Antwerpii podczas budowy szpitala. Ówczesne walenie różniły się nieco od ich dzisiejszych kuzynów – były mniej opływowe. Ewolucja zrobiła swoje.

16 sierpnia

Setna rocznica polskiego zwycięstwa na przedpolach Warszawy, które było efektem bohaterstwa ochotników (wielką rolę odegrali chłopi) i sprytnego manewru taktycznego Piłsudskiego. Przeciwnicy polityczni Marszałka, lekceważąc jego wkład, ukują potem nazwę Cud nad Wisłą.

21 sierpnia

Polska urosła wzwyż. „Stawiamy tezę, że polskie Rysy mają w zaokrąg­leniu 2500 m n.p.m.” – czytamy w portalu Geoforum.pl. Czy to cud na rocznicę cudu? Raczej efekt starań artysty Adama Rzepeckiego, który od 34 lat nosi kamienie na nasz najwyższy szczyt (plus nieco naturalnego wypiętrzania).

23 sierpnia

Pożegnaliśmy prof. Marię Janion. „Jestem przekonana, że otwarcie zbiorowej pamięci, przemiana żałoby w empatię […] to praca z dziećmi, z młodymi ludźmi, jaka musi się odbyć i się odbędzie w tych najbliższych, trudnych latach” – pisała w 2016 r. w liście do uczestników Kongresu Kultury.

26 sierpnia

Bakteria Deinococcus radiodurans, nazywana też czasem Conanem bakterią, przetrwała trzy lata w przestrzeni kosmicznej (zupełnie naga, bez skafanderka!). Umieścili ją tam naukowcy japońscy w ramach badań nad hipotezą panspermii, czyli kosmicznego pochodzenia życia.

27 sierpnia

Inna bakteria, Wolbachia, ratuje ludzkość przed dengą. Jak wykazują badania przeprowadzone w indonezyjskim mieście Yogyakarta zarażenie tym mikrobem komarów obniżyło liczbę zachorowań o 77%.

28 sierpnia

„Wszyscy wiemy, że to, co się wydaje utopią jednemu lub nawet drugiemu pokoleniu, staje się rzeczywistością dla trzeciego” – pisała Louise Michel. Imieniem francuskiej anarchistki Banksy nazwał ufundowaną przez siebie łódź, która ma ratować uchodźców na Morzu Śródziemnym.

Całe lato

Tęczowe flagi na pomnikach, budynkach, balkonach.

Czytaj również:

Rewolucja kobiet Rewolucja kobiet
Przemyślenia

Rewolucja kobiet

Jakub Biernat

Początek białoruskiej rewolucji, który miałem okazję oglądać na żywo, wyglądał tak: ­9 sierpnia, Mińsk – kończy się głosowanie i wszyscy z napięciem czekają na wyniki oficjalnego exit poll. Ile sobie tym razem „narysował” Łukaszenka – zastanawiają się Białorusini. Państwowe media podają liczbę ponad 80% dla urzędującego prezydenta. Ludzie nie wątpią, że wybory zostaną sfałszowane, ale żeby aż tak? Momentalnie zaczyna wśród nich wzbierać tsunami latami tłumionego oburzenia, które doprowadzi do największych politycznych wystąpień w historii kraju.

Miasto jest półwymarłe. W oddali słychać milicyjne syreny. Panuje nastrój jak przed rozpoczęciem wielkiej ofensywy na froncie. Do centrum zaczynają ściągać tłumy. Godzinę później wybuchają pierwsze granaty, po raz pierwszy leje się krew, setki, a potem tysiące trafiają do policyjnych więźniarek i nieoznakowanych busików OMON-u. Fali buntu nie daje się jednak łatwo zatrzymać.

Czytaj dalej