Przełom lat 80. i 90., czas chaosu i nowych możliwości, czas, gdy muzyka miała wiele do powiedzenia i głosem kolejnych artystów wiele mówiła i o PRL-u, i o startującej III RP. Piosenki, albumy, teledyski, kluby i sale prób, komuny i squaty, ręcznie robione ziny, plakaty, energia, pasja, kreatywność, artystyczne, społeczne i narkotyczne eksperymenty, czyli ogólnie ostra jazda bez trzymanki w dzikich czasach, gdy wolność była na pierwszym miejscu. Książka Dzika rzecz. Polska muzyka i transformacja 1989-1993 z muzycznego punktu widzenia opowiada o czasach, w których działo się tak wiele, że trudno było nadążyć. Z jej autorem Rafałem Księżykiem, dziennikarzem muzycznym, rozmawia Anna Wyrwik. 

Anna Wyrwik: Piszesz o latach 90., że one były takimi naszymi polskimi latami 60. Wielu twierdzi, że lata 60. umarły 6 grudnia 1969 r. na Altamont Speedway Free Festival, gdy na scenie grał zespół Rolling Stones, a pod sceną jeden z członków gangu motocyklowego Hells Angels, który został przez Stonesów wynajęty do ochrony koncertu, zabił 18-letniego Mereditha Huntera. Twoja książka opowiada o latach 1989-1993, a w jednym z wywiadów powiedziałeś, że takim punktem granicznym w Polsce był Festiwal w Jarocinie w 1993 r. Co się wtedy wydarzyło?

Rafał Księżyk: Z racji natłoku materiału musiałem wybrać okres, na którym się skoncentruję, i wybrałem ten najbardziej burzliwy, gdy skończył się PRL, ale nowa, kapitalistyczna epoka jeszcze na dobre się nie osadziła. Pewnym zamknięciem tej międzyepoki jest właśnie Jarocin ’93. Pracowałem wtedy w festiwalowym biurze prawnym. Za kulisami widziałem cwaniaków biznesmenów, którzy chcieli podpisywać kontrakty, na dużej scenie pojawiły się zespoły naśladujące MTV, ale najwięcej zadziało się na małej scenie. Zdesperowani punkowcy, którzy dojeżdżali do Jarocina z najdalszych zakątków kraju, demolowali sprzęt i zdzierali nieskazitelne designersko sztrajfy Marlboro Music, głównego sponsora festiwalu. To był sygnał, że nowa Polska nie wszystkim się podoba i nie wszyscy czują się beneficjentami przemiany ustrojowej. Ten festiwal w ogóle kapitalnie pokazał wrzenie, które buzowało wtedy w całym kraju, czego przykładem były choćby antyklerykalne piosenki Piersi Pawła Kukiza, Proletaryatu i Brygady Kryzys. W nowej rzeczywistości Kościół katolicki był bardzo hołubiony, tymczasem masa młodych ludzi wściekła się, kiedy do szkół wprowadzono religię. Finałem tego dzikiego okresu transformacji był rok następny, a konkretnie 4 lutego 1994, kiedy weszła w życie Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, czyli tzw. „ustawa antypiracka”, która uporządkowała podwórko i zapoczątkowała legalny biznes. Pojawiły się przedstawicielstwa zachodnich koncernów fonograficznych, duże pieniądze na promocję i zaczęło się formatowanie