Literatura to jeden wielki dialog. No dobrze, czasami nie wielki, tylko średni lub nawet zupełnie mały. Tak jest w przypadku poniższych – nowych – gatunków poetyckich, które nie powstałyby, gdyby nie ich wdzięczne i dźwięczne pierwowzory.
Międzywronek
Znacie na pewno powiedzenie „Jeśli wejdziesz między wrony, musisz krakać jak i one”. Przysłowie to składa się z dwóch części, każda po osiem sylab. Aż się prosi – i wroni – by zrobić z tego zdania dystych. Jak pewnie zauważyliście, wrona to krótkie zwierzę, o długości raptem dwóch sylab. Kto zechce bawić się tą formą, będzie musiał się pogodzić z faktem, że nie pomieści ona wielkich, wielosylabowych tyranozaurów czy hipopotamów. Zobaczmy, co da się tu zrobić i zbroić! I jak zwykle zachęcam do naginania lub wręcz łamania formy.
* * *
Jeśli wejdziesz między knury,
ryj, aż będą lecieć wióry.
* * *
Jeśli wejdziesz między pszczoły,
bzykaj goły i wesoły.
* * *
Jeśli wejdziesz między konie,
rób „patataj” w końskim gronie.
* * *
Wszedłeś właśnie między rysie?
Odtąd miej za rysia ty się.
* * *
Jeśli wejdziesz między drzewa,
kradnij jabłka, tak jak Ewa.
* * *
Jeśli wejdziesz między świerszcze,
pisz nie wiersze, ale wierszcze.
* * *
Jeśli wejdziesz między lisy,
chytry bądź i się nie rymuj.
Ocaliryk
„Czym jest poezja, która nie ocala/Narodów ani ludzi?” – pytał górnolotnie Czesław Miłosz w wierszu Przedmowa, rozpoczynając znany literacki dialog. Ryszard Krynicki odpowiadał, nieco bardziej przytomnie: „Czym jest poezja, co ocala?/Jedynie imiona, cienie/ludzi i rzeczy?”. Marcin Świetlicki ripostował zaś ironicznie: „Co to za poezja, która nie ocala/ani człowieka, ani robala?”. Dołączmy do tej pogawędki – wejdźmy rozmówcom w słowo:
* * *
Czym jest poezja,
jeśli to dźwięk pusty
tak dla krewetki,
jak i dla langusty?
* * *
Czym jest poezja,
której mówią „basta!”
turzyca brunatna
i turzyca palczasta?
* * *
Czym jest poezja,
gdy to puste słowy
tak dla źrebięcia,
jak i dla krowy?
* * *
Czym jest poezja,
która nie ocala
kostki brukowej, tui
i ogrodowego krasnala?
* * *
Na co poezja,
która nie jest dobra
ani dla człowieka,
ani dla bobra?
* * *
Na co poezja,
która jest zła
tak dla człowieka,
jak i dla gza?
* * *
Czym jest poezja,
która nie ma sensu
ani dla stolarza,
ani dla kredensu?
* * *
Czym jest poezja
i czy coś ocala –
taką książkę mógłby
napisać Marian Stala.