Szkielet historii i ciało teraźniejszości Szkielet historii i ciało teraźniejszości
i
Mieczysław Wasilewski, rysunek z archiwum
Przemyślenia

Szkielet historii i ciało teraźniejszości

Paulina Małochleb
Czyta się 1 minutę

Teraźniejszość może być przybliżana i tłumaczona poprzez opowieści o przeszłości. Jednak tego typu narracje niosą ryzyko, że zostaną niezrozumiane i zinterpretowane tylko jako dawne dzieje. 

„A zatem nie ma już »teraz«, ponieważ przeszłość pochłonęła teraźniejszość, zamieniła ją w ciąg obsesyjnych powtórzeń, a to, co wydawało się nowe – co wydaje się dziać teraz – jest jedynie odgrywaniem jakiegoś ponadczasowego schematu” ‒ pisał w zbiorze esejów Dziwaczne i osobliwe Mark Fisher, filozof i teoretyk kultury. W elegijnym tekście opublikowanym tydzień po jego śmierci w 2017 r. na stronie „Guardiana” Simon Reynolds stwierdził, że dla młodszych pokoleń najważniejsza była teza Fishera dotycząca prywatyzacji cierpienia psychicznego – dokonanej przez praktyki kapitalistyczne i polegającej na przekonaniu, że to jednostka ponosi pełną odpowiedzialność za stany psychoemocjonalne. W ten sposób problem dotykający milionów staje się ich własną sprawą, na którą system nie ma wpływu i za którą nie odpowiada. Dla polskich czytelników blog Fishera – o nazwie K-punk – prowadzony na początku lat dwutysięcznych nie był z pewnością tak ważnym punktem odniesienia jak dla brytyjskich odbiorców, ale jego tezy krążą i w systemie coraz bardziej drapieżnego kapitalizmu, strojącego się w szatki work-life balance, brzmią coraz mocniej.

Dla trojga młodych pisarzy, publikujących w 2024 

Informacja

Twoja pula treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu już się skończyła. Nie martw się! Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej, dzięki której będziesz mieć dostęp do wszystkich treści na przekroj.org. Jeśli masz już aktywną prenumeratę cyfrową, zaloguj się, by kontynuować.

Subskrybuj

Czytaj również:

Największa zagadka renesansu Największa zagadka renesansu
i
Francesco Colonna, „Hypnerotomachia Poliphili”, Houghton Library (domena publiczna)
Wiedza i niewiedza

Największa zagadka renesansu

Łukasz Modelski

Gdyby Dan Brown bardziej przykładał się do książek, znalazłby materiał znacznie ciekawszy niż ten, na którym oparł Kod Leonarda da Vinci. Przy tym XV-wiecznym druku blednie nawet tajemniczy rękopis Wojnicza! Jak to się stało, że książka, o której w gruncie rzeczy nic nie wiadomo, miała – i wciąż ma! – tak ogromny wpływ na kulturę europejską?

Wiek XV był stuleciem wielkich odkryć i wynalazków. Wśród nich rewolucja Gutenberga może się równać rangą tylko z upowszechnieniem maszyny parowej kilka stuleci później. Ruchoma czcionka pojawia się w 1450 r., symbolicznie rozpoczynając epokę renesansu. W Italii doby quattrocenta – dla Marsilia Ficina we Florencji czy dla Pomponiusza Letusa w Rzymie – druk jest niczym prezent od losu.

Czytaj dalej