Wnęka Wnęka
i
Wnętrze domu w Rzymie, ca. 1760, Jean Honoré Fragonard (MET Gallery)
Doznania

Wnęka

Natalia Malek
Czyta się 1 minutę

„Wszystko jest jakieś otwarte, wydrążone, dudniące, wonne”.
Ladislav Klima, „Jak będzie po śmierci” (przeł. Leszek Engelking)

Dziewczyny gotowały ziemniaki, wypełniały ich
zapachem piętro.

Poznawałam twoją zmienność.
Kiedy próbowałam odlecieć, strzegłeś mnie jak szerszeń wnęki okiennej.

Poznawałam twoją delikatność.
Dziewczyny przebierają

nogami w Salomonach, ćwiartki wpadają im pod dywan, sierpień wycofał
nocne rigorosum. A ty zawróciłeś – spod drzwi.


Komentarz autorki:

Motto do wiersza zaczerpnęłam z opowiadania Ladislava Klimy, gdzie występuje też wspaniały i bliski mi passus o pokrewieństwie między grozą a komizmem: „Sądzę zresztą w głębi swej kramarskiej duszy, więc niemiarodajnie, że śmieszność i groza to siostry, dwie strony tej samej monety: że korzenie wszelkiej grozy tkwią w misterium komizmu i odwrotnie – w najgłębszej głębi śmieszności jest jedynie groza, jedynie wszelki strach (…)”. Po części o tym jest wiersz: o bolesnym zdarzeniu, któremu towarzyszą niepatetyczne dekoracje, i o którym wspomnienie musi pomieścić zarówno ów wstrząs, jak i niezborną ucieczkę przed szerszeniem, rozdeptanego ziemniaka, sierpniowe dłużenie się dni.

 

Czytaj również:

Nieczytwór Nieczytwór
i
ilustracja: Daniel Mróz; kolaż, archiwum „Przekroju” nr 483/1954
Rozmaitości

Nieczytwór

Marcin Orliński

Przeczytać wszystkie książki, które by się chciało? Marzenie! O tym, jak sobie radzić z dyskomfortem, który zna chyba każdy książkofil, mówi nowy gatunek literacki.

Echo głucho milczy, gdy w przepastne przestrzenie Internetu i bibliotek desperacko krzyczę: „Czy brytyjski poeta Justin Richardson (1900–1975) w ogóle istniał?”. Brak jakichkolwiek informacji na jego temat. Albo był więc kompletnie nieznanym autorem jednego wiersza, albo ktoś wymyślił to nazwisko wraz z okrągłymi datami urodzin i śmierci. Fikcyjne personalia to rzecz w literaturze powszechna. Niektórzy autorzy wymyślają sobie pseudonimy brzmiące jak prawdziwe nazwiska, a inni – zupełnie nieprawdopodobne. Aleksandra Głowackiego znamy tylko jako Bolesława Prusa, a Konstantemu Ildefonsowi Gałczyńskiemu zdarzało się podpisywać na wiele sposobów: Mieczysław Zenon Trzciński, Il de Fons czy Karakuliambro. Ale do rzeczy (i zarazem od rzeczy!). Jedyny znaleziony przeze mnie utworek Richardsona to Take Heart, Illiterates (Odwagi, analfabeci). Stanisław Barańczak złagodził i rozbudował ten tytuł: Nie przejmować się brakiem oczytania w literaturze współczesnej!, a sam wiersz przełożył tak: „Długo mi serce żarła tajemna zgryzota: / »Nie czytałem Audena i T.S. Eliota!« / Lecz myśl ta pogodniejszy ma od paru chwil ton: / »Nie czytali ich również W. Szekspir i Milton!«”. Ramy gatunku: trzynastozgłoskowiec, cztery wersy, układ rymów: aabb. Oto kilka propozycji autorskich.

Czytaj dalej