Ze słoika – Dyskretny urok musztardówki
W przepysznie rżniętej wina szklanicy
Zasnął gdzieś na dnie musztardy smak […]
(piosenka Kawalerskie noce Kazimierza Grześkowiaka)
Najostrzejszą robi Tamara, Rosjanka z Dimitrowgradu nad Wołgą, która do Polski przyjechała w 1979 r. Prowadzi na warszawskiej Pradze restauracyjkę Skamiejka, w której podaje do ręcznie wyrabianych pielmieni swojego wyrobu „gorczycę”. To piekielna musztarda, która wgryza się w komórki nosa, przetacza się po nich jak tajfun, zapiera dech w piersiach i oczyszcza zatoki.
Musztarda to sos znany w kuchni od czasów rzymskich. Stanisław Czerniecki w kulinarnym dziele Compendium ferculorum wydanym w 1682 r. poświęca jej osobne miejsce, na końcu dodatku – addytamentu: „[…] niepospolity kondyment musztarda, do którychkolwiek potraw będziesz chciał zażyć, mięsnych i rybnych, warzonych i pieczonych, której lubo są kilka sposobów”. Najważniejszym i podstawowym składnikiem musztardy jest gorczyca jasna (Sinapis alba), należąca do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), lub kapusta gorczyca, inaczej gorczyca czarna (Brassica nigra) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych rosnący dziko w Afryce Północnej, Azji i Europie. W medycynie ludowej gorczyca jest uznawana za środek moczopędny, a wyciąg z niej podaje się w przypadku chorób przewodu pokarmowego, takich jak przewlekłe stany zapalne
