Tym, którym świętowania nigdy dość, przedstawiamy wspaniały zestaw wyjątkowych okazji do celebrowania – prosto z Indii.
Zreformowany kalendarz indyjski to kalendarz słoneczny, podzielony na 12 miesięcy liczonych między pełnią a nowiem. Obok gregoriańskiego używany jest przez administrację, urzędy i do oznaczania dat świąt publicznych. Pozwala uspójnić miary czasu wyznawcom różnych religii i mieszkańcom wielu regionów, którzy posługują się różnymi tradycyjnymi kalendarzami słonecznymi i księżycowymi. Najważniejsze święta wypadają w noc nowiu lub pełni. Rok podzielony jest na sześć pór nazywanych ritu. Czas według hinduizmu biegnie cyklicznie, jest nieskończonym procesem tworzenia i zniszczenia, dzieli się na cztery ery. Aktualnie trwa (ok. 5100 lat) ostatnia w cyklu – Kalijuga, uznawana za wiek ciemności.
Holi – festiwal kolorów, święto radości i miłości. Trwa jedną noc i jeden dzień, rozpoczyna się rozpaleniem ognia. Tłumy wylegają na ulice i obrzucają się kolorowymi farbami w proszku, tak celebruje się zwycięstwo dobra nad złem.
Ramanawami – dzień, w którym narodził się, czyli przyjął ludzką postać, bóg Rama, siódmy awatar boga Wisznu. Imię Rama oznacza niebiański i przynoszący szczęśliwość. Świętowanie trwa dziewięć dni – można śpiewać, pościć i pielgrzymować do świątyń.
Vaisakhi – dawniej festiwal plonów, aktualnie najważniejsze święto wyznawców sikhizmu. Inspirowany legendą o pięciu odważnych mężczyznach, których Guru Gobind Singh jako pierwszych włączył do Khalsy – wspólnoty sikhów. Brodaci i długowłosi sikhowie tego dnia odwiedzają gurudwary (świątynie), ubrani w szafranowe stroje paradują ulicami, śpiewają, a wieczorem jedzą uroczysty posiłek z bliskimi.
Ganga Dasera – 10-dniowy festiwal bogini Gangi i rzeki Ganges, najświętszej i najważniejszej dla wyznawców hinduizmu, mającej moc obmywania z grzechów. Upamiętnienie mitycznego zstąpienia wód rzeki na ziemię. W te dni warto udać się na brzeg Gangesu, odbyć rytualną kąpiel, a wieczorem puszczać na wodzie koszyczki z kwiatami i świecami. To szczęśliwy dzień na zakup samochodu i zamieszkanie w nowym domu.
Ratha Jatra – święto boga Dźagannatha, jego brata Balabhadry i siostry Subhadry. Najhuczniej obchodzone w mieście Puri na wschodzie kraju. Posągi bogów przewożone są ulicami na olbrzymich wozach, co roku konstruowanych ze specjalnych gatunków drewna i zdobionych. Przejazdowi towarzyszy procesja licząca milion wyznawców. Festiwal to celebracja równości i akceptacji.
Krysznadźanmasztami – święto boga Kryszny, ósmego awatara Wisznu. Obchodzone ze szczególnym namaszczeniem w Mathurze i Wryndawanie, czyli miejscach, w których miał spędzać dzieciństwo. Kryszna urodził się o północy. W wieczór poprzedzający ten dzień wyznawcy poszczą, a później kąpią posągi boga w mleku i wodzie, ubierają w nowe szaty i wielbią, śpiewając. W przystrojonych kwiatami świątyniach składa się w ofierze słodycze. Na wysokich tyczkach zawiesza się garnuszki z mlekiem, młodzi mężczyźni tworzą ludzkie piramidy i wdrapują się, by strącić naczynie. To na pamiątkę młodzieńczych zabaw Kryszny, który wykradał garnuszki ze zsiadłym mlekiem.
Onam – rolnicy i mieszkańcy wsi świętują powrót z zaświatów popularnego króla Mahabalego. Wedle mitu przebywa tam zesłany przez boga Wisznu, ale raz do roku jego duch dostaje „przepustkę” i w porze Onam odwiedza domy. Z tej okazji urządzane są wyścigi tradycyjnych wąskich łodzi, tańce, spektakle i pokazy sztucznych ogni. Mahabali to co prawda demon, ale życzliwy, o dobrym sercu. Lubiany jest szczególnie przez ubogich.
Durgapudźa – festiwal wojowniczej bogini Durgi, najważniejszej dla Bengalczyków. Trwa 10 dni. Kilka miesięcy wcześniej ruszają prace nad konstruowaniem kolorowych posągów ośmioramiennej bogini, które wystawiane są w zdobionych namiotach pełniących funkcję tymczasowych świątyń. Każda dzielnica, wioska czy wspólnota chce mieć jak najpiękniejszy. Budowa opłacana jest ze składek, a do artystycznych aranżacji zatrudniani są najlepsi rzemieślnicy. Posągi odwiedza się w nocy, obdarowuje kwiatami i przysmakami. W finale procesja odprowadza je do rzek i tam są topione.
Diwali – symbolizuje zwycięstwo światła nad ciemnością, dobra nad złem, wiedzy nad ignorancją. Jego patronką jest Lakszmi – bogini szczęścia, bogactwa, luksusu i pomyślności. Święto poprzedza czas porządków, napraw, remontów i zdobienia domów. Podczas Diwali wypada odwiedzić bliskich z prezentami i słodyczami, założyć najlepszą odzież i rozświetlić dom. Olbrzymia liczba odpalanych wtedy fajerwerków co roku wywołuje katastrofę smogową.
Sakat Chauth – szczęśliwy dzień poświęcony celebracjom ulubionego boga hindusów – Ganeszy, słoniogłowego łasucha, który portretowany jest z miską słodyczy i szczurem jako swym cudownym pojazdem. Ganesza to sympatyczny bóg, który przynosi szczęście i usuwa wszelkie przeszkody. Tego dnia błogosławi ludziom, zapewniając zamożność i długowieczność. Jego malowane posągi są obnoszone ulicami, ku ekstatycznej radości wielotysięcznych tłumów. Męża tki poszczą dla Ganeszy i Księżyca, zapewniając zdrowie i pomyślność swoim dzieciom, a w szczególności synom.
Pausz Amawasja – obchodzone w nowiu święto, w czasie którego czci się przodków. To najciemniejsza noc miesiąca księżycowego, kumulacja negatywnej energii. Sprzyja upamiętnieniu zmarłych i rytuałom wykonywanym dla minionych pokoleń. Można odprawić modlitwę dla uniknięcia przedwczesnej śmierci. Aby pomniejszyć wpływ ciemnych mocy, każdy powinien tego dnia spełnić jakiś dobry uczynek, przekazuje się darowizny, ubodzy otrzymują jedzenie i ubrania.
Mahaśiwaratri – noc upamiętnienia boga Sziwy, jednego z trzech najistotniejszych dewów hinduizmu, odpowiadającego za niszczenie i odnawianie świata. Obchodzona w nowiu. Wyznawcy przystrajają świątynie, poszczą, śpiewają, medytują, upiększają posągi i śiwalingamy (kamienne jaja). W ofierze składają m.in. liście feronii słoniowej i mleko. To dzień rozważań o etyce i cnotach: uczciwości, wstrzemięźliwości i przebaczeniu. Świętowanie trwa do rana.
ilustracja: Karyna Piwowarska
