Może dwa tygodnie temu, kiedy życie toczyło się mniej więcej normalnie, pierwszy raz, witając się ze znajomą, zapytałam: „ściskasz się czy unikasz kontaktu?”. Był to jeszcze prawie żart, zagrożenie wydawało się bardzo odległe, potencjalne raczej niż rzeczywiste, całkiem abstrakcyjne, wyolbrzymione i rozdmuchane przez media. Kilka dni później kolega przywitał mnie słowami: „uściskałbym cię, ale koronawirus…” niezręczność zamaskowaliśmy śmiechem, utrzymując przy tym bezpieczną odległość, „na wszelki wypadek”. Dosłownie po kilku dniach takie rytuały stały się normą – nową formą grzeczności, uwzględniającą ewentualny dyskomfort drugiej osoby o innym niż nasz progu niepokoju albo odporności. „Rozumiem, że nie podajemy sobie rąk” – to wariant sprzed dwóch dni, zaraz po ogłoszeniu przez Światową Organizację Zdrowia stanu pandemii, czyli takiego, w którym uznaje się, że każda osoba na świecie może ulec zarażeniu. Tempo, w jakim ewoluowały te grzecznościowe formuły, odzwierciedla przytomność, z jaką reagujemy na szczególny stan zagrożenia, w którym większość z nas może potencjalnie stać się źródłem niebezpieczeństwa dla tych mniej licznych, dla których zachorowanie będzie tragiczne w skutkach. I owszem, trochę panikujemy. Ale też szczerze przejmujemy się sytuacją, w której bardzo dużo zależy od tego, czy zechcemy działać solidarnie.

Szybko rozprzestrzeniający się wirus uzmysławia nam niewygodny fakt, iż nie jesteśmy oddzieleni od innych ani od środowiska, że nikt i nic nie gwarantuje nam stuprocentowego bezpieczeństwa, choć właśnie tego, dość arogancko, oczekujemy w codziennym życiu. Nasze żywe, inteligentne i bez ustanku podlegające zmianom ciała przynależą do świata, w którym wszystkie procesy i zjawiska są ze sobą powiązane – biologiczne i społeczne, ekonomiczne i ekologiczne, materialne i duchowe. Nawet perfekcyjnie działające państwo, nawet najskuteczniejsze ludzkie instytucje nie wyeliminują nieuchronnie wpisanej w nasz cielesny los nietrwałości. Sytuacja pandemii konfrontuje nas z tą prawdą w sposób szczególnie dobitny, uzmysławia nam także, iż w obliczu dotyczącego wszystkich zagrożenia nie wszyscy jesteśmy równi. Zdrowotne i ekonomiczne skutki pandemii nie rozkładają się sprawiedliwie, dlatego wszyscy musimy teraz myśleć o innych: o słabszych, starszych, mniej odpornych, bardziej przestraszonych, a także o tych, którzy z dnia na dzień stracili środki do życia w związku z wprowadzonymi środkami ostrożności. W dodatku – paradoksalnie – tylko myśląc o dobru innych, możemy w tej chwili wpłynąć na zwiększenie własnego bezpieczeństwa. Bo im skuteczniej uda się spowolnić epidemię, tym większa szansa, że potrzebując pomocy – z powodu koronawirusa albo jakiejkolwiek innej przypadłości – będziemy mogli na nią liczyć.