Pierwsze drzewo przydrożne Pierwsze drzewo przydrożne
i
Rekonstrukcja wazy z Bronocic, zdjęcie: Michał Książek
Opowieści

Pierwsze drzewo przydrożne

Michał Książek
Czyta się 8 minut

Rok 1976. Wieś Bronocice nad Nidzicą. Archeolodzy z PAN-u, nie bez udziału kłusownika Mańka Wróbla, znajdują nad rzeką resztki neolitycznej wazy. I jest to arcyznalezisko!

Naczynie jest ozdobione rysunkiem wozu jadącego przez pola. Badanie wieku gliny metodą datowania radiowęglowego wykazuje, że wykonano je 5,5 tys. lat temu. Oznacza to, że ornament narracyjny z wozem jest najstarszym przedstawieniem pojazdu kołowego na świecie. A więc dowodem na znajomość koła trakcyjnego zarazem. Starszym niż piramida Cheo­psa, Sokrates i Platon. Niż Pan Jezus Chrystus i Cesarstwo Rzymskie. No i piktogramy wozów z sumeryjskiego miasta Uruk nad Eufratem.

Prace prowadzi prof. Janusz Kruk z Instytutu Etnologii i Archeologii PAN wraz z kolegami ze State University of New York. O wsi Bronocice mówi cała naukowa Europa. A na pewno europejscy archeolodzy, same Bronocice i sąsiednie wsie. Niektórzy zaczynają przebąkiwać o początkach cywilizacji w gminie Działoszyce nad Nidzicą, a legenda o Piaście Kołodzieju zyskuje nowy wymiar. O wazie powstają dzieła literackie. I plotki, obejmujące Lechitów i kosmitów. Tymczasem uwadze fanów czterech kółek (powstanie rajd szlakiem wazy) umyka element ornamentu równie ważny co pierwszy wóz. Otóż przy drodze, którą

Informacja

Twoja pula treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu już się skończyła. Nie martw się! Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej, dzięki której będziesz mieć dostęp do wszystkich treści na przekroj.org. Jeśli masz już aktywną prenumeratę cyfrową, zaloguj się, by kontynuować.

Subskrybuj

Czytaj również:

Rewolucjonista na tronie Rewolucjonista na tronie
i
Ołtarz domowy z wizerunkiem Echnatona, Nefretete i ich trzech córek, ok. 1350 p.n.e., Muzeum Egipskie/Narodowe Muzeum w Berlinie; zdjęcie: domena publiczna
Opowieści

Rewolucjonista na tronie

Paweł Janiszewski

Władca z dziećmi na kolanach, czule głaszczący żonę po twarzy – żaden faraon wcześniej ani później nie pozwolił sobie na okazanie tak ludzkich uczuć. Rewolucja religijna i obyczajowa, którą przeprowadził Echnaton, do dziś fascynuje badaczy.

We współczesnym świecie czas biegnie szybko. Na chwilę tylko koncentrujemy naszą uwagę na wydarzeniach i postaciach, które z otchłani anonimowości brutalnie wyrwało jakieś wydarzenie wzbudzające chwilowe zainteresowanie mass mediów. Z drugiej strony są jednak ludzie, którzy żyli przed dziesiątkami, setkami, czasem tysiącami lat, a mimo to na trwałe zapisali się w zbiorowej świadomości. Ich twarze i sylwetki utrwalone niegdyś w kamieniu, na obrazach, sztychach czy jeszcze w inny sposób stały się ikonami cywilizacji.

Czytaj dalej