Pierwsze drzewo przydrożne Pierwsze drzewo przydrożne
i
Rekonstrukcja wazy z Bronocic, zdjęcie: Michał Książek
Opowieści

Pierwsze drzewo przydrożne

Michał Książek
Czyta się 8 minut

Rok 1976. Wieś Bronocice nad Nidzicą. Archeolodzy z PAN-u, nie bez udziału kłusownika Mańka Wróbla, znajdują nad rzeką resztki neolitycznej wazy. I jest to arcyznalezisko!

Naczynie jest ozdobione rysunkiem wozu jadącego przez pola. Badanie wieku gliny metodą datowania radiowęglowego wykazuje, że wykonano je 5,5 tys. lat temu. Oznacza to, że ornament narracyjny z wozem jest najstarszym przedstawieniem pojazdu kołowego na świecie. A więc dowodem na znajomość koła trakcyjnego zarazem. Starszym niż piramida Cheo­psa, Sokrates i Platon. Niż Pan Jezus Chrystus i Cesarstwo Rzymskie. No i piktogramy wozów z sumeryjskiego miasta Uruk nad Eufratem.

Prace prowadzi prof. Janusz Kruk z Instytutu Etnologii i Archeologii PAN wraz z kolegami ze State University of New York. O wsi Bronocice mówi cała naukowa Europa. A na pewno europejscy archeolodzy, same Bronocice i sąsiednie wsie. Niektórzy zaczynają przebąkiwać o początkach cywilizacji w gminie Działoszyce nad Nidzicą, a legenda o Piaście Kołodzieju zyskuje nowy wymiar. O wazie powstają dzieła literackie. I plotki, obejmujące Lechitów i kosmitów. Tymczasem uwadze fanów czterech kółek (powstanie rajd szlakiem wazy) umyka element ornamentu równie ważny co pierwszy wóz. Otóż przy drodze, którą przemieszcza się wehikuł, rośnie

Informacja

Twoja pula treści dostępnych bezpłatnie w tym miesiącu już się skończyła. Nie martw się! Słuchaj i czytaj bez ograniczeń – zapraszamy do prenumeraty cyfrowej, dzięki której będziesz mieć dostęp do wszystkich treści na przekroj.org. Jeśli masz już aktywną prenumeratę cyfrową, zaloguj się, by kontynuować.

Subskrybuj

Czytaj również:

Rewolucjonista na tronie Rewolucjonista na tronie
i
Ołtarz domowy z wizerunkiem Echnatona, Nefretete i ich trzech córek, ok. 1350 p.n.e., Muzeum Egipskie/Narodowe Muzeum w Berlinie; zdjęcie: domena publiczna
Opowieści

Rewolucjonista na tronie

Paweł Janiszewski

Władca z dziećmi na kolanach, czule głaszczący żonę po twarzy – żaden faraon wcześniej ani później nie pozwolił sobie na okazanie tak ludzkich uczuć. Rewolucja religijna i obyczajowa, którą przeprowadził Echnaton, do dziś fascynuje badaczy.

We współczesnym świecie czas biegnie szybko. Na chwilę tylko koncentrujemy naszą uwagę na wydarzeniach i postaciach, które z otchłani anonimowości brutalnie wyrwało jakieś wydarzenie wzbudzające chwilowe zainteresowanie mass mediów. Z drugiej strony są jednak ludzie, którzy żyli przed dziesiątkami, setkami, czasem tysiącami lat, a mimo to na trwałe zapisali się w zbiorowej świadomości. Ich twarze i sylwetki utrwalone niegdyś w kamieniu, na obrazach, sztychach czy jeszcze w inny sposób stały się ikonami cywilizacji.

Czytaj dalej