Informacje dla rodziców

Uważamy, że wszystkie zdrowe dzieci są zwinne i gibkie, tymczasem wcale tak nie jest — pisze Rachel Carr w posłowiu do swej niezwykłej książki Bądź żabą, ptakiem lub drzewem. Większość współczesnych miejskich dzieci, zamiast biegać, skakać i spacerować, spędza długie godziny w szkolnej ławie i przed telewizorem. W rezultacie ich mięśnie ulegają skróceniu, stają się napięte i sztywne, co często wywołuje dalsze fatalne skutki: złą postawę i liczne dolegliwości aparatu ruchu.

Opierając się na doświadczeniach z własnego dzieciństwa, kiedy to systematycznie uprawiana joga uwolniła ją od koszmaru sypiania na wyciągu (cierpiała na poważną chorobę kręgosłupa), autorka opracowała — i wypróbowała w praktyce — zbiór ćwiczeń jogi dla dzieci od lat trzech. Mały człowiek szybko nuży się statycznością pozycji tradycyjnej jogi; chętnie natomiast wykona każde ćwiczenie zaaranżowane w formie zabawy, zwłaszcza takiej, w której może się całkowicie utożsamić ze skaczącą żabą, fruwającym ptakiem, strzałą wypuszczoną z łuku, czy śmiesznie podskakującą wroną.

Ta metoda dała doskonałe wyniki i to zarówno u ogólnie zdrowych, jak i w grupie dzieci upośledzanych, cierpiących nie tylko na zaburzenia aparatu ruchu, lecz także mowy i słuchu, wszelkiego rodzaju nerwice i fobie.

To już dla dzieci

Są ludzie, którzy bez trudu robią mostki, fikają koziołki, kręcą młynki, zupełnie jakby byli z gumy, a inni nie potrafią nawet dotknąć stóp końcami palców. Dlaczego? Wszystko podobno zależy od mięśni. Jeśli masz mięśnie „luźne”, możesz ze swoim ciałem zrobić niemal wszystko. Niestety, ludzi takich jest znacznie mniej niż osób o „ciasnych” mięśniach. Ci, żeby dorównać „ludziom z gumy”, muszą najpierw uelastycznić mięśnie przy pomocy specjalnych ćwiczeń. Nie są one wcale takie trudne. Wystarczy ćwiczyć 5 minut dziennie; różnicę widać już po tygodniu.

Chcesz się przekonać, jakie masz mięśnie? Oto dwa ćwiczenia sprawdzające:

1. Czy potrafisz, siedząc w szerokim rozkroku, dotknąć głową podłogi? Jeśli tak — należysz do szczęśliwców obdarzonych elastycznymi mięśniami. Nie udało się? Nie szkodzi. Takich, jak ty, jest więcej. Próbuj codziennie po troszeczku.

2. Oto pozycja lotos. Udało się? Świetnie! Nie potrafisz? Ależ potrafisz, na pewno. Oto co należy robić: Siądź w rozkroku. Załóż prawą nogę na lewe udo. Chwyć się za prawą kostkę. Lekko przyciskaj prawe kolano do podłogi i licz powoli do dziesięciu: raz-i-dwa-i-trzy — i tak dalej. Teraz załóż lewą nogę na prawe udo i powtórz ćwiczenie.

Dopiero po opanowaniu tych dwóch podstawowych ćwiczeń możesz przystąpić do innych, trudniejszych. Zobaczysz — jogę można polubić. Nie zniechęcaj się przy pierwszym niepowodzeniu. Ćwicz codziennie z pomocą rodziców, albo zaproponuj koledze wspólną zabawę. Razem raźniej!

Drzewo

Widziałeś kiedy
takie drzewo,
co się nie chowa
przed ulewą,
nocami lubi
patrzeć w gwiazdy,
w słoneczku
listki grzać za dnia?
Tym drzewem jestem ja.

Moja lewa noga
jest pniem.
Moja prawa noga
jest wygiętą gałęzią.
Zginam tę nogę tak,
żeby prawa stopa
spoczęła
na lewym udzie.

Moje ramiona
są
liściastym
wierzchołkiem drzewa.

Palce
moich wzniesionych wysoko rąk
lekkim dotykiem
mówią sobie „dzień dobry”.

A teraz
bądź innym drzewem,
żeby
i twoja lewa noga
stała się wygiętą gałęzią.

Ptak

My, ptaszki
lubimy fruwać wysoko,
pod samo niebo,
hen – ku obłokom!
Umiemy
stać na paluszkach,
wyciągając do tyłu ręce
jak ptak – skrzydełka.

Konik na biegunach

Mój bujany śmieszny konik
galopuje jak szalony!
A ja zwinę się w kłębek
i też konikiem będę!
Siądę sobie
na podłodze,
blisko
do piersi
przyciągnę kolana
i będę się huśtał,
proszę ja pana,
póki plecami
nie dotknę
ziemi.
Wtedy
znów się machnę w przód:
chcę z powrotem
o podłogę
oprzeć stopy,
ale z ręki nie wypuszczę
moich nóg!
Mowy nie ma, proszę pana,
mogę się tak bujać
— do rana!

Łuk

W niebo łuk tęczy się
wspina
siedmiu barwami rozpięty
i draga czasem zatacza
też takie łuki – zakręty.
Białą smugę na błękicie
Latem często widzicie.
Choć silników nie słyszę,
Wiem: samolot łuk pisze.
Zrobić taki łuk
To wyższa szkoła jazdy
I nie każdy go wykona,
Oj, nie każdy!
Lecz ty ciało zręczne masz,
Niech pokaże co potrafi.
Zaczynamy. No i patrz!
Jesteś już
Jak chłopiec z fotografii.

Pasikonik

Po zielonej łączce skacze
i zielony ma kubraczek.
I ja też
— w pachnącej trawie —
w pasikonika się zabawię!
Opowiem wam
jak ja to zrobię:
pod siebie wcisnę pięści obie,
brodę położę na podłodze
i — jak kowalski miech —
powietrzem się nadmę srodze.
To ci dopiero wdech!
Taki wdech,
że moje nogi
same odskoczą
od podłogi.

Pływaczka

Czuję się jak ryba w wodzie,
bo ja pilnie ćwiczę co dzień.
Kiedy z wodą krucho,
moja rada — ćwicz na sucho.
Najpierw połóż się na
brzuchu,
unieś głowę, ręce, nogi
– jak najdalej od podłogi –
ciałem zaś wykonuj ruchy
w tył i w przód
i z przodu w tył,
póki nie opadniesz z sił.

Żaba

My jesteśmy żabki,
co kumkają w stawie.
Przypatrz się uważnie
tej naszej zabawie.
Kucamy
na czubkach palców
z rękami
założonymi na głowę.
I — hop w górę na
paluszkach,
na paluszkach tu i tam!
Skaczmy,
gdy wesoło nam!

Bocian

Jestem bociek, kle-kle,
moja mama w piekle,
a ja stoję przy drodze
i śpię na jednej nodze!
Ty też:
pochyl głowę,
zamknij oczy
i złóż ręce
jak do modlitwy.
Potrafisz
stać tak jak ja,
licząc
powoli
do dziesięciu?

Ryba

Oto ja, ryba.
Mój ogon
to moje nogi,
moje płetwy
to moje ręce.
Woda mnie niesie,
a ja
podkładam
pod siebie dłonie
i — spójrz!
mój krzyż i głowa
to przęsła mostu!
Ciągle
wygięta w łuk
wydobywam
spod siebie ręce
i składam
dłonie
na piersi.
Do snu kołysze mnie woda,
unosząc dalej i dalej.
Płynę i marzę, marzę i
płynę
na miękkiej spokojnej fali.

Charakterystyka ćwiczeń (i jeszcze dla rodziców)

Ptak: Poprawia postawę i zmysł równowagi; wzmacnia stopy i kostki. Ćwiczenie to można przekształcić w zabawę we fruwające ptaszki. Dzieci poniżej lat 5 nie potrafią jeszcze przybrać właściwej pozy (tak jak to robi sześciolatka na zdjęciu), ale lubią być ptaszkami gotowymi do lotu.

Żaba: Poprawia postawę i zmysł równowagi; nadaje giętkość kolanom, wzmacnia stopy i kostki. Rozwinięcie — zabawa w skaczące żabki. Większość dzieci poniżej lat 4 łatwiej potrafi utrzymać równowagę na całej stopie, niż na czubkach palców.

Bocian: Ćwiczenie na zmysł równowagi i koncentrację. Ważne, aby dziecko utrzymywało równowagę wtedy, kiedy ma zamknięte oczy. Ćwiczenie należy wykonywać raz na prawej, raz na lewej nodze.

Konik na biegunach: Ćwiczenie szczególnie korzystne dla dzieci z nadwagą i dzieci o „ciasnych” mięśniach. Energiczne kołysanie ciała w tył i w przód (około 10 razy) uelastycznia kręgosłup i mięśnie bioder. Ramiona mocno przytrzymują nogi w czasie całego ćwiczenia.

Drzewo: Ćwiczenie poprawia zmysł równowagi, uczy koncentracji, rozciąga kręgosłup. Proszę zwrócić uwagę na to, jak stopa przylega do wewnętrznej powierzchni uda drugiej nogi, tej na której dziecko stoi. Ramiona wyciągnięte w górę, czubki palców stykają się. Ćwiczenie można przekształcić w konkurs: kto dłużej wytrzyma w tej pozycji. Dziecku łatwiej będzie wykonać to ćwiczenie, jeśli poradzimy mu, aby wpatrywało się w nieruchomy przedmiot. Ćwiczenie należy wykonywać na przemian — na prawej i lewej nodze.

Litera „V”: Wzmacnia mięśnie brzucha i bioder; podczas tego ćwiczenia pracują przede wszystkim biodra i uda. Nie należy naprężać barków i karku. Plecy lekko uwypuklone — dla utrzymania równowagi. Dłonie wyprostowane, płaskie, ułożone blisko ud.

Ryba: Rozciąga i wzmacnia kręgosłup. Dłonie — płasko pod pośladkami. W chwili uwypuklania klatki piersiowej (głowa oparta na podłodze) ciało wspiera się na łokciach. Wysunąć dłonie spod ciała i ułożyć je na piersiach, jak do modlitwy.

Pasikonik: Wzmacnia kręgosłup i mięśnie bioder. Nogi uniesione w górę, głowa pozostaje na podłodze. Kolana wyprostowane. Dłonie zwinięte w pięści i umieszczone pod pachwinami — pomaga to unieść nogi.

Łuk: Rozciąga całe ciało; jest to także ćwiczenie równowagi. Jedna noga wysunięta do tyłu, bez uginania kolana, druga ugięta — blisko tułowia. Ramiona — ze złączonymi dłońmi — wyciągnięte do tyłu. Niektórym dzieciom trzeba trochę pomóc, podtrzymując kręgosłup.

Przygotowała: Barbara Korzon

Tekst pochodzi z numeru 1981/1983 r., (pisownia oryginalna), a możecie Państwo przeczytać go w naszym cyfrowym archiwum.