Kalendarz „Przekroju” na 2025
Zamów online

Czytanie owocuje!

W letnim „Przekroju” nadzieja i ciekawość, szczęśliwe trafy i wielkie odkrycia. Ukraińska literatura i sztuka. Uważne słuchanie, dzikie pływanie i świadome Śnienie. Dbanie o rozwój, zdrowie i dobrostan. A do tego Prasłowianie, Aborygeni oraz uciekające ze Słońca fotony.
Obejrzyj numer
3578 2022

Spis treści

W tym numerze

W tym numerze

W tym numerze

Zażarta walka o pokój
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Zażarta walka o pokój

Pod koniec sierpnia 1946 r. we Wrocławiu obradował Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju. O tym, co na tym zjeździe robił Picasso i kto reprezentował Polskę, pisze
Ewa Pawlik
Historyjka na dobry początek: Czy Wiedźmin może się zaszczepić?
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Historyjka na dobry początek: Czy Wiedźmin może się zaszczepić?

Dla kogoś, kto pochodzi z Kaer Morhen, wizyta w punkcie szczepień może stanowić nie lada wyzwanie. Autorem tego krótkiego opowiadania jest
Tomasz Wiśniewski
Drodzy Czytelniczko i Czytelniku!
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Drodzy Czytelniczko i Czytelniku!

Oddajemy w Wasze ręce 23. numer kwartalnika „Przekrój”. Poprzez publikowane w nim teksty, zdjęcia i grafiki chcemy wspierać Was – naszych Czytelników – w nieustannie przeobrażającym się życiu i towarzyszyć Wam w pielęgnowaniu relacji z samymi sobą i ze światem zewnętrznym.
Przekrój
Przekrój wiosny 2022
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Przekrój wiosny 2022

Nagroda Templetona, radny, którego wzięto za Banksy’ego, oraz poród w czasie koncertu Metalliki. Czyli wszystko, czego nie wiecie o wiośnie 2022!
Przekrój
Wyżej
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Wyżej

Wdychaliście kiedyś hel? Można po nim mieć niezły odlot!
Mateusz Kołczinger
Niebieski gumowy czepek
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Niebieski gumowy czepek

Nina nie rozumie rytuału, któremu co rok poddaje ją matka. Ale gdy dorasta do niebieskiego czepka, trafia na basen, gdzie doświadcza niezwykłej kąpieli.
Kateryna Babkina
Jest nadzieja
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Jest nadzieja

Cynizm uczy niewiary w ludzi. Optymizm rozleniwia – pozwala wierzyć, że wszystko samo się ułoży. Ale za to nadzieja jest propozycją dla realistów, którzy chcą popychać świat w stronę dobra, uważa (i dzieli się tym z nami) holenderski myśliciel Rutger Bregman.
Paulina Wilk
Przypis do cierpienia
Sztuka + Opowieści
Doznania

Przypis do cierpienia

W letniej „Wierszówce” utwór, który analizowali tegoroczni maturzyści.
Józef Baran
Wariat
Sztuka + Opowieści
Doznania

Wariat

Oficerowie z jednostki Yossariana mają go za niespełna rozumu, bo ten upiera się, że żołnierze wroga chcą go zabić. Przedstawiamy fragment ponadczasowego “Paragrafu 22”.
Joseph Heller
Przez logikę do ekstazy
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Przez logikę do ekstazy

Kochliwy filozof, buntownik, pacyfista… Kim był Bertrand Russell, jeden z największych europejskich umysłów?
Paulina Wilk
Łącząc kropki
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Łącząc kropki

Słowo „serendypia” oznacza „szczęśliwy traf”. Być może jest ono kluczem do zrozumienia tajemniczej siły kierującej ludzkim losem.
Kamila Dzika-Jurek
Traf i fart w nauce
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Traf i fart w nauce

Większość przełomów w nauce poprzedzają lata badań. Jednak niektóre genialne odkrycia są dziełem przypadku.
Samira Schackle
Mądry wywiad – 3/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mądry wywiad – 3/2022

Niezwykła rozmowa z Robertem Trzęsowskim, który nie mógł się nie urodzić, choć wcale nie istnieje, autorem głośnego eseju filozoficznego „Przypadek i konieczność”.
Tomasz Wiśniewski
Codzienna szansa na dary losu
Świat + Ludzie
Edukacja

Codzienna szansa na dary losu

Cenne rzeczy można znaleźć nawet tam, gdzie się ich zupełnie nie spodziewamy. O idei szczęśliwych przypadków i o tym, jak można z niej korzystać, ucząc dzieci, mówi edukatorka Allyson Apsey.
Maria Hawranek
Gdzie bądź
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Gdzie bądź

Nigdy nie planuję podróży. Plecak za to zawsze zabieram do połowy pusty. Niewiedza i lekkość to dwie patronki dobrej wyprawy.
Paulina Wilk
Człowiek z księżycami
Świat + Ludzie
Kosmos

Człowiek z księżycami

Ziemia ma nie jeden, ale aż trzy księżyce? Takiego odkrycia dokonał polski astronom Kazimierz Kordylewski.
Aleksandra Kozłowska
W dziewięć lat dookoła świata
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

W dziewięć lat dookoła świata

Jako pierwsza kobieta opłynęła kulę ziemską. Ale żeby podróżować, Jeanne Barret musiała przebierać się za chłopca.
Marta Kmerzanka
Podróż ekscentryczna
Sztuka + Opowieści
Doznania

Podróż ekscentryczna

Wykształceni awanturnicy łączyli żądzę przygód ze ciekawością nowych światów. Brytyjscy pisarze wędrowcy stworzyli wyjątkowy typ literatury podróżniczej.
Maciej Świetlik
Tajemnica edredona
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Tajemnica edredona

Jaką rolę odgrywa współczesna nauka? Czy jest w niej jeszcze miejsce na nieposkromioną ciekawość i ekscytację towarzyszącą odkrywaniu nieznanego? Warto zastanowić się nad tym, czytając o humanistycznych korzeniach nauki i o historii pewnej kaczki.
Szymon Drobniak
Pamięć to lek na lęk
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Pamięć to lek na lęk

Obsesyjnie bałam się, że ktoś usłyszy, jak gram na fortepianie. Czy zapamiętanie nut może pomóc przezwyciężyć tę fobię?
Katie Grant
Kto ma uszy, niechaj słucha
Świat + Ludzie
Edukacja

Kto ma uszy, niechaj słucha

Cierpliwe i uważne słuchanie drugiego człowieka to zanikająca sztuka. Zapomnieliśmy, jak to się robi. Są jednak powody, dla których powinniśmy znowu nastawić się na odbiór.
Aleksandra Pezda
Muzyka, której się nie słyszy
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Muzyka, której się nie słyszy

Muzyka sfer, sfor i zer! Zapraszamy do wsłuchania się w nieoczywiste dźwięki!
Wszystko Będzie Dobrze
Głód wiedzy
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Głód wiedzy

Mówi się, że ciekawość to pierwszy stopień do piekła. Ale czym jest tak naprawdę? Aby to ustalić, przyjrzymy się ludzkiemu umysłowi.
Matthias Gruber, Ashvanti Valji
Ciekawość, nie stopnie
Świat + Ludzie
Edukacja

Ciekawość, nie stopnie

Jak pracować z dziećmi, by je zaciekawić, a nie zniechęcić? Pedagożka Wiesława Mitulska pokazuje, że nauka może być frajdą.
Maria Hawranek
Kapitan Planeta
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Kapitan Planeta

Jego zdjęcia podwodnego świata oglądano z wypiekami na twarzy. Czarodziej, mag! Tyle że wszystko, co Jacques-Yves Cousteau pokazywał – te niezwykłe stworzenia i rośliny – istniało naprawdę.
Aleksandra Kozłowska
Prawieczna zalewajka
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Prawieczna zalewajka

Żeby powstało życie, potrzeba szeregu zdarzeń. Oto przepis na pierwotną zupę, w której wcale nie zginęliśmy, przeciwnie – powstaliśmy z niej.
Tomasz Sitarz
Powrót do wody
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Powrót do wody

Na błotnistym przedwiecznym brzegu przycupnęły dwa organizmy i zaczęły się zastanawiać, czy ewoluować, czy może jednak poczekać na Darwina. Autorem opowiadania jest
Tomasz Sitarz
Mniej znane style pływackie
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mniej znane style pływackie

Wiedzieliście, że można pływać pingwinem, bibliotekarzem lub wołodyjowskim? Bo styl koci na pewno zna każdy…
Wszystko Będzie Dobrze
Dzicy pływacy
Sztuka + Opowieści
Doznania

Dzicy pływacy

Planując zanurzenie w otwartych wodach, warto przygotować się na wszystko, nawet na spotkanie z niedźwiedziem. Przedstawiamy fragment książki „Dzikie pływanie”, której autorem jest
Leszek Naziemiec
Może morze pomoże?
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Może morze pomoże?

Słona, zimna i nasycona minerałami woda na pewno nie nadaje się do picia. Ale stosowana zewnętrznie leczy ciało i umysł.
Sergio Diez Alvarez
Prysznic dla umysłu
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Prysznic dla umysłu

Co zrobić, by być szczęśliwszym, czyli czuć się raczej tak, jakbyśmy wybierali się na wernisaż, a nie właśnie szorowali przypalony garnek? Odpowiedź poniekąd kryje się już w tytule tego artykułu.
Jakub Bas
Niebiański kamień
Sztuka + Opowieści
Doznania

Niebiański kamień

Kolor niebieski tak rzadko występował w przyrodzie, że starożytne języki z reguły nie miały osobnego słowa na jego określenie. Nic dziwnego, że lapis-lazuli w wielu kulturach stał się atrybutem boskości oraz jednym z pierwszych towarów luksusowych.
Tomasz Wichrowski
Chemia niebieska
Sztuka + Opowieści
Doznania

Chemia niebieska

Niebieski – kolor oczu, nieba i oceanów. W sztuce pełni funkcję jednej z barw podstawowych, ale droga do odkrycia idealnego i w miarę przystępnego cenowo błękitnego barwnika nie była prosta.
Szymon Drobniak
Barwne przygody błękitu
Sztuka + Opowieści
Doznania

Barwne przygody błękitu

Nie wywołuje kontrowersji, nie szokuje, nie oburza. Mimo to – a może właśnie dlatego – od lat wygrywa w zestawieniu ulubionych barw. Co nasza słabość do niebieskiego może powiedzieć o świecie i o nas samych?
Ewa Pluta
Mniej znane odcienie niebieskiego
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mniej znane odcienie niebieskiego

Otaczają nas na każdym kroku, ale nie zawsze zwracamy na nie uwagę. A czasem wystarczy tylko spojrzeć w górę – przekonuje kolektyw komiczno-artystyczny
Wszystko Będzie Dobrze
Na jagody
Sztuka + Opowieści
Doznania

Na jagody

Ponieważ bardzo, naprawdę baaardzo lubimy jagody, przypominamy słynny utwór z 1903 r. Do czytania z dzieckiem albo samej/mu.
Maria Konopnicka
Z kobiałką do własnego ogrodu
Duch + Ciało
Dobra strawa

Z kobiałką do własnego ogrodu

Permakulturowy jagodnik to przydomowa apteka i owoce, dzięki którym wyczarujesz kulinarne arcydzieła.
Łukasz Nowacki
Znajdź wszystkie jagody
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Znajdź wszystkie jagody

W każdej z poniższych historyjek ukryła się jagoda. Znajdziesz je wszystkie?
Wszystko Będzie Dobrze
Cierpka piękność z Kamczatki
Duch + Ciało
Dobra strawa

Cierpka piękność z Kamczatki

Ma niezwykłe właściwości zdrowotne i jest tak piękna, że zasługuje na miejsce w Galerii Tretiakowskiej nie mniej niż porzeczki, które malował Fiodor Tołstoj.
Renata Lis
Kulki mocy
Duch + Ciało
Dobra strawa

Kulki mocy

Borówki smakują wybornie, przedłużają młodość i w przeciwieństwie do aptecznych pigułek można jeść je garściami.
Dominika Bok
Jagodowy uśmiech
Duch + Ciało
Dobra strawa

Jagodowy uśmiech

Rozpieszczam zmysły borówkami, które jem garściami, piję koktajle, wgryzam się w jagodzianki. Robię to szczerze, od ucha do ucha, ukazując uśmiech zabarwiony na fiołkowo. Na deser jagodowo-lawendowy z serkiem mascarpone zaprasza
Michał Korkosz
*** (Dni, kiedy chce się…)
Sztuka + Opowieści
Doznania

*** (Dni, kiedy chce się…)

Przedstawiamy wiersz ukraińskiej poetki i malarki.
Olha Povoroznyk
Czarny wieszcz
Duch + Ciało
Dobra strawa

Czarny wieszcz

Skromna samosiejka pojawia się w ogrodach zupełnie nieproszona, ale przywitajcie ją wtedy z otwartymi ramionami! Czarny bez to nie tylko piękna ozdoba, lecz także źródło zdrowia.
Agnieszka Fiedorowicz
Bzowe bąbelki
Duch + Ciało
Dobra strawa

Bzowe bąbelki

Na gorące letnie dni polecamy szampana z kwiatów czarnego bzu. Oto jak go przygotować.
Marta Anna Zabłocka
Storczyk story
Duch + Ciało
Dobra strawa

Storczyk story

Jadalne dzikie rośliny kojarzymy zwykle z leśnymi jagodami albo łąkowymi chwastami, takimi jak pokrzywa czy szczaw. A przecież wśród dzikich cudów natury są też korzenie – na przykład storczyków.
Łukasz Łuczaj
Ziołowa radość
Duch + Ciało
Dobra strawa

Ziołowa radość

Pięć permakulturowych sposobów na to, jak prawie przez cały rok hodować zioła, także w mikroskali.
Łukasz Nowacki
Gry i zabawy z ziołami
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Gry i zabawy z ziołami

Pokrzywa, szałwia czy tymianek doskonale nadają się do gier towarzyskich! Przynajmniej tak twierdzi kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Kwiaty do herbaty
Duch + Ciało
Dobra strawa

Kwiaty do herbaty

Co zbierać i po co? Oto krótki, ułożony kolorystycznie przewodnik po użytecznych kwiatach, z których warto przygotować napar lub wywar.
Dominika Bok
Do góry nogami
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Do góry nogami

Warto czasami stanąć na głowie. Nasz umysł potrzebuje zmiany perspektywy, ciało – jeszcze bardziej.
Dominika Bok
Gryka nadzwyczajna
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Gryka nadzwyczajna

Superfood, a dodatkowo – gwarantka dobrego snu.
Dominika Bok
Mało znane przysłowia o ziołach
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mało znane przysłowia o ziołach

Dziurawcem dziur nie załatasz – i inne ludowe porzekadła przedstawia kolektyw etnograficzno-humorystyczny
Wszystko Będzie Dobrze
Moksy moc
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Moksy moc

Według wschodnich nauk moksowanie, czyli spalanie na skórze lub nad nią suszonej bylicy, rozgrzewa ciało i poprawia w nim przepływ energii. O cieple, które uzdrawia, opowiada Helena Olearska, lekarka i terapeutka medycyny chińskiej.
Agnieszka Rostkowska
Naga prawda o saunowaniu
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Naga prawda o saunowaniu

Wysokie temperatury bywają dla nas uciążliwe, szczególnie w mieście. Ale niekoniecznie w saunie.
Marcin Polak
Zdrowie, czyli błogostan
Duch + Ciało
Złap oddech

Zdrowie, czyli błogostan

Ajurwedyjski lekarz skupia się na pacjencie, nie na schorzeniu. Jego celem nie jest pokonanie dolegliwości, tylko osiągnięcie stanu równowagi i radości, który jest naturalnym stanem każdego z nas.
Deepak Chopra
Umysł kontra ciało
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Umysł kontra ciało

Dlaczego dzieci uchodźców po przybyciu do „ziemi obiecanej” zapadają w śpiączkę? Czym jest syndrom hawański dotykający zachodnich dyplomatów? O tajemniczych chorobach, w których ciało mówi to, co chciałby powiedzieć mózg, opowiada neurolożka Suzanne O’Sullivan.
Jan Dzierzgowski
Wioska szczęśliwych ludzi
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Wioska szczęśliwych ludzi

Niedaleko Bordeaux znajduje się Śliwkowa Wioska, ośrodek buddyjski założony 40 lat temu przez wietnamskiego mistrza zen Tchicha Nhata Hanna i mniszkę Chan Khong.
Sylwia Niemczyk
Siedem zasad zdrowia
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Siedem zasad zdrowia

Każda choroba opowiada historię walki człowieka o samego siebie. Ciało mówi to, czego nie potrafi wyrazić umysł.
Gabor Maté
taniec emigracji
Sztuka + Opowieści
Doznania

taniec emigracji

Wiersz ukraińskiej poetki i krytyczki literackiej.
Lubow Jakymczuk
Jogoda jogina
Duch + Ciało
Złap oddech

Jogoda jogina

Kiedy kontrolujesz przepływ energii w ciele, jesteś też w stanie kontrolować myśli i emocje. Dzięki temu świadomie dbasz o swój błogostan i poczucie spełnienia.
Paramahansa Jogananda
Ram Dass na lato 2022 (i na lata)
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Ram Dass na lato 2022 (i na lata)

Harmonia w życiu bierze się ze spokoju, więc wyciszmy się i odrzućmy trapiące nas złe wspomnienia oraz lęki, by zrobić w życiu miejsce dla miłości, mądrości i zdrowia.
Ram Dass
Medytacje na wakacje
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Medytacje na wakacje

W ciepłych miesiącach zazwyczaj czujemy się lepiej niż zimą. Czy zatem potrzebujemy medytacji? Jak najbardziej! Poniżej kilka rad, jak ją teraz praktykować.
Jay Michaelson
Sposoby na nieszczęśliwą miłość
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Sposoby na nieszczęśliwą miłość

Miłość szczęśliwa jest nudna i przewidywalna. Czas na przygodę życia – miłość nieszczęśliwą! Jak to zrobić? Oto kilka sprawdzonych metod.
Wszystko Będzie Dobrze
3 praktyki uważności na lato
Duch + Ciało
Pogoda ducha

3 praktyki uważności na lato

Te praktyki pomogą uspokoić umysł, uporządkować emocje, a także poznać się – i poczuć się lepiej.
Magdalena Róża Skoczewska
Ścieżka cierpliwości
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Ścieżka cierpliwości

Jak znaleźć spokój? Na to pytanie odpowiada Dzigar Kongtrul Rinpoche, nauczyciel buddyzmu tybetańskiego, analizując wybrane wersety z dzieła VIII-wiecznego mędrca Śantidewy „Przewodnik po ścieżce bodhisattwy”.
Dzigar Kongtrul Rinpoche
Pułkownik Cathcart
Sztuka + Opowieści
Doznania

Pułkownik Cathcart

Taki człowiek jest w wojsku niezastąpiony! Ktoś oczywiście mógłby powiedzieć, że ten skomplikowany zestaw ludzkich cech może być groźny dla otoczenia, ale z drugiej strony… Przedstawiamy fragment powieści „Paragraf 22”.
Joseph Heller
Psychotest: Czy jesteś zakochany/a?
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Psychotest: Czy jesteś zakochany/a?

Zanim się zdeklarujesz, sprawdź, czy na pewno czujesz to, co myślisz.
Wszystko Będzie Dobrze
Najprawdziwsza fikcja
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Najprawdziwsza fikcja

Elizabeth Finch jest postacią fikcyjną. Ale po lekturze książki mogę przysiąc, że ta imponująca persona­ istniała naprawdę. W swoim nowym dziele Julian Barnes znów prowadzi subtelną grę z pojęciami – życiem, prawdą i pamięcią.
Paulina Wilk
„Kronika Dobrogosta” Wydawnictwo BLG, 2022 – recenzja
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

„Kronika Dobrogosta” Wydawnictwo BLG, 2022 – recenzja

Sensacyjne odkrycie tego słowiańskiego rękopisu wzbudziło wielkie emocje nie tylko w środowisku naukowym!
Tomasz Wiśniewski
To i owo – 3/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

To i owo – 3/2022

Refleksje i ciekawostki o świecie i ludziach zebrali
Ewa Pawlik, Łukasz Kaniewski
Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 3/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 3/2022

„Kiedy człowiek nie może znaleźć głębokiego sensu, rozprasza się przyjemnościami” – Viktor Frankl.
Przekrój
Nowości ze świata nauki – 3/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Nowości ze świata nauki – 3/2022

Przywykliśmy do myśli, że to my jesteśmy najwyższym stadium ewolucji. Dyskusję z tym dogmatem zainicjowała czeska badaczka Emilia Dohabyzka.
Tomasz Wiśniewski
Śpij dobrze!
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Śpij dobrze!

Jeśli długi sen wydaje ci się luksusem, na który pozwalasz sobie tylko w weekend, przeczytaj ten tekst do końca. Jeśli nie umiesz sobie wyobrazić dnia bez kawy, także wytrwaj do ostatniej kropki. A jeśli kochasz spać, przekonaj się, ile mądrości jest w tym uczuciu.
Paulina Wilk
Dzień uwagi
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Dzień uwagi

Na łamach „Przekroju” często piszemy o pożytkach płynących z praktykowania uważności. No dobrze, ale jak konkretnie się do tego zabrać? Przedstawiamy rozważania mistrza zen.
Thich Nhat Hanh
Snu sens
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Snu sens

Wiara w sens snów jest tak stara jak cywilizacja. Członkowie wszystkich kultur próbują uchwycić ukryty w nich przekaz, a w wielu miejscach na świecie ważnym rytuałem było i wciąż jest ich opowiadanie.
Ewa Pluta
Życie prześnione
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Życie prześnione

Całodobowe świadome śnienie to praktyka wywodząca się z kultury Aborygenów wykorzystywana przez sławnego psychoterapeutę Arnolda Mindella. Proponował on zastosowanie jej w codziennym życiu, by lepiej zrozumieć siebie, a nawet rozwiązywać poważne konflikty.
Maria Górz
Telegraf Morfeusza
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Telegraf Morfeusza

Fascynujący przypadek rzekomej telepatii we śnie pod koniec wojny secesyjnej w Ameryce – oto jak dawne wyobrażenia o proroczej naturze snów połączyły się z utratą, tęsknotą i nowymi możliwościami komunikacji na odległość.
Alicia Puglionesi
Olśnienie
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Olśnienie

Jeśli nasze marzenia senne są częścią zbiorowego, ogólnospołecznego snu, to czy mogą mieć moc sprawczą i doprowadzić do pokoju na świecie?
Maria Górz
Sennik egipski
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Sennik egipski

Co znaczy, jeśli śnisz o piramidach, plagach egipskich albo egipskich ciemnościach?
Wszystko Będzie Dobrze
Cerebro
Sztuka + Opowieści
Doznania

Cerebro

To krótkie ukraińskie opowiadanie równie dobrze mogłoby mieć tytuł „Demon fabuły”. I choć mowa tu głównie o latynoamerykańskich i rosyjskich serialach, które namiętnie ogląda babcia głównej bohaterki, jest to przede wszystkim rzecz o miłości i śmierci.
Andrij Bondar
Blisko
Sztuka + Opowieści
Doznania

Blisko

Fotoesej ukraińskiej fotografki Yulii Krivich.
Yulia Krivich
Jak zwiedzać piekło?
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Jak zwiedzać piekło?

Praktyczny przewodnik na wakacje przedstawia kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Krwawy inkaust
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Krwawy inkaust

Sztuka i wojna. Nie ma dwóch bardziej podobnych i jednocześnie bardziej odległych od siebie dziedzin. Kiedy Rosja gromadziła wojska przy granicy z Ukrainą, myślałem o artyście, który z krwi uczynił dzieło sztuki – pisze krytyk sztuki
Stach Szabłowski
Medal
Sztuka + Opowieści
Doznania

Medal

Jeśli żołnierzowi grozi sąd polowy, to może lepiej byłoby mu przyznać odznaczenie za bohaterstwo i odwagę? Zapraszamy do lektury fragmentu powieści „Paragraf 22”.
Joseph Heller
Jak uciec ze Słońca?
Świat + Ludzie
Kosmos

Jak uciec ze Słońca?

Odpowiedź brzmi: to zależy, czy jesteś fotonem, neutrinem, czy może jonem lub elektronem.
Łukasz Kaniewski
Białe lato na biegunach
Świat + Ludzie
Ziemia

Białe lato na biegunach

Nigdzie wpływ Słońca nie jest aż tak dramatyczny jak w najzimniejszych rejonach świata.
Mikołaj Golachowski
Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 3/2022
Świat + Ludzie
Kosmos

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 3/2022

Zupełnie nowy list do kosmitów, zupełnie nowa hipoteza dotycząca śmierci cieplnej wszechświata i tajemnica pacyficznego meteorytu – czyli co słychać w kosmosie?
Łukasz Kaniewski
Spadło nam z nieba!
Duch + Ciało
Żywioły

Spadło nam z nieba!

Słońce jest źródłem energii, również tej nieodnawialnej, zawartej w paliwach kopalnych czy biomasie. I okazuje się, że tę zamkniętą w materii energię możemy odzyskać w bardziej ekologiczny sposób niż poprzez spalanie. W obliczu kryzysu klimatycznego to może być jedyne słuszne rozwiązanie.
Łukasz Nowacki
Stand-up Słońca
Duch + Ciało
Żywioły

Stand-up Słońca

Czy Słońce na scenie jest śmieszne? Sprawdza kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Ranking energetyków
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Ranking energetyków

Po jaki wspomagacz sięgnąć, kiedy opadają powieki – doradza kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Energio, płyń!
Duch + Ciało
Żywioły

Energio, płyń!

Trudno uchwycić, czym jest. Najprościej zdefiniować ją jako zdolność do zrobienia czegoś, pchnięcia w ruch. I obserwować różne jej manifestacje podczas, dajmy na to, letniej włóczęgi po Bieszczadach.
Szymon Drobniak
Pustka, której nie ma
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Pustka, której nie ma

Znamienity fizyk kwantowy opowiada o swoim spotkaniu z myślą buddyjskiego mędrca sprzed prawie 2 tys. lat oraz o tym, jak wiele mają sobie do zaoferowania Wschód i Zachód.
Carlo Rovelli
Esencja wszechświata
Duch + Ciało
Żywioły

Esencja wszechświata

Czym jest energia, która wprawia świat w ruch? Chińscy mędrcy mówili o tao. Rdzenni mieszkańcy Polinezji wierzą w manę. Ile z tych starożytnych idei pozostało do naszych czasów i w jakiej formie?
Aleksandra Woźniak-Marchewka
Bez końca początkujący
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Bez końca początkujący

Dla Johna Cage’a muzyka zagarniała wszystko, od kakofonii po ciszę. Poprzez dźwiękowe eksperymenty szukał wolności od ego, dlatego komponując, zdawał się na przypadek, nieraz dosłownie rzut kostką.
Julia Fiedorczuk
Księga Drogi
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Księga Drogi

Powstały ponad 2 tysiące lat temu kanon taoizmu jest jak drogowskaz dla współczesnego człowieka – nie tylko wyjaśnia, czym jest tao, lecz także podpowiada, jak odnaleźć spokój i równowagę. Przedstawiamy wybrane rozdziały „Daodejing”.
Laozi
Lato w Dziedzince
Świat + Ludzie
Ziemia

Lato w Dziedzince

Przez kilkadziesiąt lat Lech Wilczek razem z przyrodniczką Simoną Kossak pracowali, opiekowali się dzikimi zwierzętami, sławili piękno Puszczy. Ona poprzez swoje artykuły, audycje radiowe i książki, a on przez wybitne fotografie.
Lech Wilczek
Hen, het…
Świat + Ludzie
Ziemia

Hen, het…

Gdzie szukać dziś ukojenia, jeśli nie w zapamiętanych obrazach i dźwiękach? Oto ćma zamknięta w słoju po ogórkach, dalej – dostojny chór czarno-białych krów, a na samym końcu mityczny las i droga prowadząca do krainy dzieciństwa.
Michał Książek
słoje
Sztuka + Opowieści
Doznania

słoje

Wiersz ukraińskiej poetki pochodzącej z Buczy.
Julija Stachiwska
Słowianie jak malowani
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Słowianie jak malowani

Seria 20 monumentalnych obrazów przedstawia mitologię i historię ludów słowiańskich.
Marcin Orliński
Nad Dnieprem
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Nad Dnieprem

Nasi słowiańscy praprzodkowie przybyli znad Dniepru, czyli z terenów, które są kolebką kultury kijowskiej. O tym, że badanie tej historii nie jest proste, i o tym, co mimo wszystko udało się do dzisiaj ustalić, prof. Michał Parczewski opowiada Maciejowi Wesołowskiemu.
Maciej Wesołowski
Świat według Słowian
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Świat według Słowian

Jak mogły wyglądać kosmologiczne wyobrażenia Słowian – przedstawia antropolog religii z Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor pracy „Religia Słowian”
Andrzej Szyjewski
Czy Perun naprawdę istniał?
Świat + Ludzie, Iluzjon
Wiedza i niewiedza, Audio

Czy Perun naprawdę istniał?

O wierzeniach Słowian wciąż wiemy niewiele. Często są to sprzeczne informacje, dodatkowo zniekształcone przez chrześcijańskich kronikarzy. Czy mimo braku źródeł możemy odtworzyć założenia słowiańskiej religii?
Tomasz Wiśniewski
Kupanocka
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Kupanocka

Może tak to kiedyś było, a może zupełnie inaczej… Przypominamy fragment Starej baśni Józefa Ignacego Kraszewskiego.
Józef Ignacy Kraszewski
Twój bóg jest lepszy niż mój
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Twój bóg jest lepszy niż mój

Niektórzy twierdzą, że chrystianizacja Polski wprowadziła nas wreszcie na mapy Europy, inni ­– że był to proces pełen przemocy i bandytyzmu. A może chrześcijanie i poganie mieli ze sobą więcej wspólnego, niż mogłoby się wydawać?
Tomasz Wiśniewski
Poganin wyklęty
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Poganin wyklęty

Don Kichot polskiej etnologii Zorian Dołęga-Chodakowski chodził po cmentarzach, rozkopywał kurhany i wierzył, że Słowiańszczyzna ma przed sobą wielką przeszłość.
Piotr Żelazny
Mały reportaż – 3/2022
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mały reportaż – 3/2022

Pojechałem na Mazury, bo musiałem już odpocząć. Gdy jednak sołtys wsi, w której przebywałem, zwrócił się do mnie o pomoc, nie mogłem mu odmówić, pisze
Tomasz Wiśniewski
Opowieści białoruskiej Szeherezady
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Opowieści białoruskiej Szeherezady

Od ludowych opowieści grozy po manifest narodowy, czyli jak polski szlachcic Jan Barszczewski napisał klasykę literatury białoruskiej, która ­ma w sobie coś i z opowiadań Gogola, i z Frankensteina Mary Shelley.
Mikołaj Gliński
Biogramy książąt i księżniczek słowiańskich
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Biogramy książąt i księżniczek słowiańskich

Co wiemy o Dobrochnie III, Mieszku V albo Mściwoju XII? Sprawdza kolektyw historyczno-humorystyczny
Wszystko Będzie Dobrze
Naród – sobie
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Naród – sobie

Pogrzeb nieistniejącej poetki, łapówki za mówienie po czesku, sfałszowane rękopisy. Czeski film? Nie, to tylko czeskie odrodzenie narodowe.
Agnieszka Fiedorowicz
Mniej znane słowiańskie słowa
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mniej znane słowiańskie słowa

Co oznaczają? Podręczny słowiański słowniczek przedstawia kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Monolog o tym, jak łatwo stać się ziemią
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Monolog o tym, jak łatwo stać się ziemią

Radziecki chemik dostaje z komendy uzupełnień wezwanie na ćwiczenia. Już w drodze dowie się, że jedzie tam, gdzie dwa miesiące wcześniej wybuchł reaktor jądrowy. Przedstawiamy fragment książki „Czarnobylska modlitwa”.
Swietłana Aleksijewicz
Szmer wioseł
Sztuka + Opowieści
Doznania

Szmer wioseł

Wiersz poety z tomiku „Sad rozstajny” z 1912 r.
Bolesław Leśmian
Pegaz, gazu! – 3/2022
Sztuka + Opowieści
Doznania

Pegaz, gazu! – 3/2022

Bratanol i docennik, czyli dwa nowe gatunki literackie, dzięki którym możemy docenić bliźnich i utrwalić serdeczne relacje!
Marcin Orliński
Zbędnik wakacyjny
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Zbędnik wakacyjny

Czego nie pakować na wyjazd? Co koniecznie wyrzucić z walizki?
Marcin Orliński
Najkrótsze nowelki – 3/2022
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Najkrótsze nowelki – 3/2022

„Życie na Instagramie”, „Ptaki”, „Słoń” i inne historyjki przedstawia kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Ludwik Jerzy Kern – Herbatki ziołowe
Duch + Ciało
Dobra strawa

Ludwik Jerzy Kern – Herbatki ziołowe

Co napisałby poeta o ziołowych naparach?