Wiosenny „Przekrój”

W wiosennym numerze znajdą Państwo m.in. niepublikowane wiersze i listy miłosne Jeremiego Przybory, historię Joganandy, który zaraził jogą USA, rozmowę z brytyjskim psychologiem Bruce’em Hoodem czy reportaż z amazońskich lasów. Zachęcamy też do medytacji. Om!

3565 2019

Spis treści

W tym numerze

W tym numerze

W tym numerze

Sztuka + Opowieści

Doznania

Przemiana

Wielu alchemików próbowało swoich sił w trudnej sztuce transmutacji, ale prawdziwego przełomu w tej dziedzinie dokonał Michał Sędziwój, adept wiedzy tajemnej, sekretarz królewski Zygmunta III Wazy. Autorem opowiadania jest

Tomasz Wiśniewski

Sztuka + Opowieści

Doznania

Letnie haiku

Lekturę dłuższych tekstów z nowego „Przekroju” macie już za sobą? Czas zatem na coś krótszego.

Stulecie Bauhausu. Biurko na wygnaniu

Sztuka + Opowieści

Doznania

Stulecie Bauhausu. Biurko na wygnaniu

Gdyby sytuacja polityczna zmusiła Was do kilkakrotnej zmiany adresu najpierw w ramach kraju, kontynentu, a później świata, co zabralibyście ze sobą w drogę? Ciężkie biurko z wiśniowego drewna, z którym przemieszczał się słynny architekt i dyrektor szkoły projektowania Bauhaus Walter Gropius, nie byłoby pewnie pierwszym wyborem. O biurku na wygnaniu opowiada Aleksandra Kędziorek.

Aleksandra Kędziorek

Kosmiczne Różności: 299792458

Kosmos

Kosmiczne Różności: 299792458

Mieć masę czy nie mieć? Chyba lepiej mieć. A może nie? Wszystkie za i przeciw rozważa Łukasz Kaniewski.

Łukasz Kaniewski

Kosmiczne Różności: Jeden

Świat + Ludzie

Kosmos

Kosmiczne Różności: Jeden

Łukasz Kaniewski zdradza sposób na zapamiętanie, ile wynosi prędkość światła.

Łukasz Kaniewski

Kosmiczne Różności: Ślady poprzedniego wszechświata

Świat + Ludzie

Kosmos

Kosmiczne Różności: Ślady poprzedniego wszechświata

Czym są białe dziury (jeśli są). Opowiada Łukasz Kaniewski.

Łukasz Kaniewski

Kosmiczne Różności: Nieuchwytna osobliwość

Świat + Ludzie

Kosmos

Kosmiczne Różności: Nieuchwytna osobliwość

Legendarny profesor fizyki teoretycznej znany z tego, że swoją pracę zawodową zaczynał jako hydraulik, wypowiedział się na temat tego, co właściwie dzieje się w czarnych dziurach. Opowiada Łukasz Kaniewski.

Łukasz Kaniewski

5 wiosennych medytacji

Pogoda ducha

5 wiosennych medytacji

Usiądź w słońcu albo w cieniu, popatrz w niebo albo zamknij oczy. Albo idź popracować w ogródku. Niech kiełkuje kontemplacja – zaleca Julia E. Wahl.

Historia z okładki: Rozśpiewane klejnoty przyrody

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Historia z okładki: Rozśpiewane klejnoty przyrody

O okładce z sierpnia 1995 r. i „bezkrwawych łowach” Włodzimierza Puchalskiego czyta redaktorka Ewa Pawlik.

Ewa Pawlik

Agenda Katastrofisty 2/2019

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Agenda Katastrofisty 2/2019

… czyli wszystko może mieć straszne skutki. Historyczne ciekawostki przywołuje Adam Węgłowski.

Adam Węgłowski

Do słoika. Sosna, szyszka, syrop

Duch + Ciało

Dobra strawa

Do słoika. Sosna, szyszka, syrop

O syropach z drzewa opowiada Monika Kucia.

Monika Kucia

Grządki w mieście – zakładajmy ogrody wspólnie

Duch + Ciało

Dobra strawa

Grządki w mieście – zakładajmy ogrody wspólnie

Jest taki czas w roku, gdy wydaje się, że wiosna nigdy nie nadejdzie, ziemia na zawsze pozostanie martwa, gałęzie suche, drzewa nagie, a to, co uśpione, zasnęło na zawsze i nigdy się nie ocknie. Przednówek, przedwiośnie, roztopy, post natury, wstrzymany oddech. O społecznych ogrodach opowiada Monika Kucia.

Monika Kucia

Uczeń i nauczyciel

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Uczeń i nauczyciel

Marshall Govindan (Satchidananda) praktykuje intensywnie kriya-jogę Babadźiego od 1969 r.

Marshall Govindan Satchidananda

Greckie ciało mieć by się chciało

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Greckie ciało mieć by się chciało

Chcecie ćwiczyć, ale nie w drogiej siłowni? Ćwicząc, radzicie sobie bez drogich przyrządów? To znaczy, że naśladujecie szlachetne i mądre wzorce starożytnych Greków. Do treningu zachęca Wojtek Antonów.

Wojtek Antonów

Giganci z Yosemite

Świat + Ludzie

Ziemia

Giganci z Yosemite

El Capitan to mierzący ponad 2300 m granitowy kolos. Jego gładkie, prawie pionowe ściany na pierwszy rzut oka wydają się nie do zdobycia. O pojedynku na wytrwałość, siłę mięśni i na zasady, który stoczyło tam prawie 50 lat temu dwóch wielkich ówczesnych wspinaczy, opowiada Wojtek Antonów.

Wojtek Antonów

Przekrój zimy 2018/2019

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Przekrój zimy 2018/2019

Ważne, dziwne i znamienne wydarzenia ubiegłej zimy wybrał dla Państwa tajemniczy, ale dobrze poinformowany redaktor „Przekroju”

Przekrój

Trzy listy, trzy wiersze – ślady flirtu najszczersze

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Trzy listy, trzy wiersze – ślady flirtu najszczersze

„Nie jesteś tak zwane »bóstwo«, lecz jakże czaru masz mnóstwo!” – tak przed ponad pół wiekiem Zofię Rakowiecką emablował Jeremi Przybora. Przed Państwem niepublikowane dotąd listy i wiersze młodego jeszcze wtedy Starszego Pana. Opracował je i do druku podał (w porozumieniu z Kotem Przyborą, synem Jeremiego) syn Zofii.

Jacek Rakowiecki

Czy “ja” to ja?

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Czy “ja” to ja?

Psycholog Bruce Hood tłumaczy, że wszechświaty równoległe albo 23 wymiary rzeczywistości nie są dla naszych ograniczonych mózgów. Za to religia i magia – jak najbardziej. Rozmowę przeprowadził

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Pismo Boga

Czy ten, kto pozna pismo Boga, pozna Wszystko?

Jorge Luis Borges

Pierwszy jogin Ameryki

Duch + Ciało

Złap oddech

Pierwszy jogin Ameryki

Dzisiaj jogę można praktykować niemal na całym świecie. Ale 100 lat temu myśl o zestrajaniu ciała z energią kosmosu była dla ludzi Zachodu pionierska. Opowieść o pierwszym swamim, który rozkochał Amerykę w jodze.

Paulina Wilk

Uleczyć chory świat

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Uleczyć chory świat

Szkolmy armię naszego serca – miłość, wiarę, dobroć i zrozumienie.

Paramahansa Jogananda

Nauka o nieistnieniu ja

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Nauka o nieistnieniu ja

Według Wikipedii rodzajów medytacji jest ponad 40. Znaczna część z nich ma udowodnione działanie na zdrowie fizyczne, psychikę, a nawet funkcjonowanie i strukturę mózgu. I wbrew stereotypowi może, ale wcale nie musi mieć nic wspólnego z religią czy wiarą, pisze

Tomasz Stawiszyński

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Ścieżka jogina

W jaki sposób świat może stać się lepszym miejscem? O prostym życiu, wzniosłym myśleniu, artyście czarodzieju Salvadorze Dalim oraz bożonarodzeniowej wizycie w stadninie koni arabskich w komunistycznej Polsce opowiada Marshall Govindan.

Tomek Niewiadomski

Skąd wiemy, czy czynimy duchowe postępy?

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Skąd wiemy, czy czynimy duchowe postępy?

Kiedy przestajemy utożsamiać się z ciałem, emocjami i umysłem, pojawia się coś, co przekracza wszystkie nazwy i formy, a stanowi Ja, Czystą Świadomość.

Marshall Govindan Satchidananda

Prana, czyli siła życiowa

Duch + Ciało

Złap oddech

Prana, czyli siła życiowa

Siddhowie, wschodni mistrzowie życia duchowego, uczą, że dzięki pranajamie – technikom kontrolowania oddechu – można wpływać na ciało i umysł. Pisze

Marshall Govindan Satchidananda

Jak można posiąść rozległą wiedzę tradycyjnej kriya-jogi?

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Jak można posiąść rozległą wiedzę tradycyjnej kriya-jogi?

W Europie i na świecie nieustannie organizuje się wiele seminariów kriya-jogi. W Polsce najbliższe odbędzie się jesienią tego roku. Podczas weekendowego spotkania wszyscy chętni poznają pięcioraką ścieżkę Babaji Kriya Yoga.

Dźwięk, który budzi moce

Duch + Ciało

Złap oddech

Dźwięk, który budzi moce

Powtarzanie mantr ma prowadzić do oczyszczenia umysłu, uspokojenia go albo zaktywizowania energii. Tłumaczymy, czym jest „om”, najsłynniejsza i najświętsza sylaba hinduizmu.

Joga – Przedziwne pozy

Duch + Ciało

Złap oddech

Joga – Przedziwne pozy

Cóż to jest – joga? U nas – najczęściej zabawa maniaków, którzy łączą ją z okultyzmem i spirytyzmem. Lecz w Indiach? Wiemy, że jest to nazwa tradycyjnej mistyki hinduskiej. Na czym polega i do czego zmierza? – pytał ponad 60 lat temu „Przekrój”

Przekrój

Bohater numeru – Joga

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Bohater numeru – Joga

O pochodzeniu słowa “jogurt”, związkach jogi z jagodami i nieustępliwości współtwórcy kreskówek Hanna-Barbera pisze kolektyw

Wszystko Będzie Dobrze

Sztuka + Opowieści

Doznania

Pieśni ofiarne

Autorem wierszy jest indyjski poeta, filozof, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury.

Rabindranath Tagore

Sztuka + Opowieści

Doznania

Temat z Kabira

Autorem jednego z wierszy jest indyjski XV-wieczny mistyk i poeta

Kabir

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Szósty zmysł

Gdy Niemcy zaczęli prześladować Żydów, przyprowadzili całą ich grupę do majątku Bylickich, aby ich zatrudnił i oczywiście żywił. W pewnej chwili pan Bylicki zobaczył przez okno, że Niemiec strasznie bije starego Żyda. Wybiegł do nich i w niewybredny, wulgarny sposób sklął go za to. Powiedział jeszcze, że zawiadomi niemieckie władze o tym, jak traktują ludzi…

Irena „Kika” Szaszkiewiczowa

Mistrz strip-tease’u

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Mistrz strip-tease’u

Przepis na to, jak zmieścić 24 godziny w 48 sekundach, czyli sprawić, by czas stał się dla nas nieskończenie elastyczny. Przypominamy opowiadanie z naszego archiwum.

Claude Klotz

Powoli i przez nos

Duch + Ciało

Złap oddech

Powoli i przez nos

Przez oddech jesteśmy w stanie wpłynąć na układy organizmu, które bezpośrednio nie zależą od naszej woli.

Łukasz Kaniewski

Duch + Ciało

Złap oddech

Jak oddychać?

Lekarze uważają, że zatracamy umiejętność głębokiego, naturalnego oddychania, jeszcze zanim pójdziemy do szkoły. Tymczasem oddech wpływa zarówno na pracę mózgu, układu odpornościowego i limfatycznego, a także usprawnia metabolizm.

Katarzyna Sroczyńska

Oddech wszechświata

Duch + Ciało

Złap oddech

Oddech wszechświata

Wdech, wydech. Odetchnijmy z ulgą: pneuma sprawia, że i my, i kosmos jesteśmy całością i w dodatku rozumnie nami kieruje. Oczywiście jeśli wierzyć starożytnym filozofom.

Paweł Janiszewski

Wyłapuję radość z powietrza

Duch + Ciało

Złap oddech

Wyłapuję radość z powietrza

Koniec z bezmyślnym oddychaniem! Przestańmy marnować powietrze, wdychając je bez przyjemności – w czasach gęstych od smogu przypominamy tekst z archiwum „Przekroju”. Pisze

Wystarczy oddychać

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Wystarczy oddychać

Głośna muzyka pomaga oddychającym wejść w trans i zagłusza ich krzyki. Już po kilkunastu minutach wielu – z powodu bólu i doświadczania wypartych traum – wrzeszczy jak opętani. Trwa to około godziny. O oddychaniu holotropowym pisze

Aleksander Kaczorowski

Gotham w niecce

Duch + Ciało

Złap oddech

Gotham w niecce

Dopóki nie pojawili się antysmogowi aktywiści, o smogu się w Krakowie nie mówiło.

Kuba Janicki

Zwierzotęczowieża

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Zwierzotęczowieża

Krótka relacja z wizyty pewnego jogina w redakcji „Przekroju”.

Przekrój

Droga przez tęczę

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Droga przez tęczę

Wszystko, co chcieliście wiedzieć o tęczy, ale baliście się zapytać. Narysował Marek Raczkowski, napisał

Łukasz Kaniewski

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Pochwała niepewności

Wszystko, co składa się na naszą świadomość – i w ogóle bycie tu na Ziemi – ma głęboki kosmiczny Sens.

Jacek Kleyff

Pytania na wiosnę

Sztuka + Opowieści

Doznania

Pytania na wiosnę

Czy na pewno wiemy, skąd się biorą bociany? Na to pytanie w wiosennym wierszu odpowiada

Marcin Orliński

Sztuka + Opowieści

Doznania

Aglomeracja

Wiosenny wiersz, którego autorką jest wybitna rumuńska poetka

Pytania wiosenne – 2/2019

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Pytania wiosenne – 2/2019

Dlaczego wiosna nazywa się Wiosna? Zastanawia się kolektyw

Wszystko Będzie Dobrze

Spadają kwiaty wiśni

Świat + Ludzie

Ziemia

Spadają kwiaty wiśni

Na początku kwietnia w prefekturze Yamanashi zakwita najstarsza sakura, czyli japońskie drzewo wiśniowe: Yamataka Jindai. Ma ponad 1800 lat.

Łukasz Kaniewski

Pięć wiosennych medytacji

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Pięć wiosennych medytacji

Usiądź w słońcu albo w cieniu, popatrz w niebo albo zamknij oczy. Albo idź popracować w ogródku. Niech kiełkuje kontemplacja – zaleca

Uparty jak mózg

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Uparty jak mózg

Kiedy umysł ludzki już w coś uwierzy, trudno go od tego odciągnąć – fakty i logiczna argumentacja na wiele się nie zdadzą. Dodajmy do tego wybiórczą pamięć pełną nieprawdziwych wspomnień i już mamy naszkicowany portret psychologiczny homo sapiens, czyli człowieka rozumnego. Pisze

Miłada Jędrysik

Czasem mądrze być niemądrym

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Czasem mądrze być niemądrym

Jednym z fundamentów mądrości jest przekonanie, że jesteśmy do siebie podobni – rozmowa z prof. Wiesławem Łukaszewskim.

Katarzyna Sroczyńska

Czy masz wolną wolę?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Czy masz wolną wolę?

Ten krótki test pozwoli ci rozwiązać najgłębszą zagadkę filozofii.

Wszystko Będzie Dobrze

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Twarz Sfinksa

Axel Munthe najbardziej lubił konwalie. Z kolorów – włoski błękit. Z jedzenia – jabłecznik, dżem borówkowy i wino, które miał za napój bogów. O szwedzkim pisarzu i psychiatrze pisze

Renata Lis

Mądry wywiad – 2/2019

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mądry wywiad – 2/2019

Jednym z tematów tego numeru jest wolność, lecz kto jest na tyle kompetentny, by o niej mówić? Na pewno żadna znana osoba, żaden ceniony autorytet, gdyż sława czy tytuły naukowe to czynniki ograniczające: przyklejają człowiekowi etykietki, które go zniewalają. Wychodząc z tego założenia, rozmowę o wolności z przypadkowo spotkanym przechodniem przeprowadził

Tomasz Wiśniewski

List od starego kontestatora

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

List od starego kontestatora

Żył kiedyś człowiek naprawdę wolny. Nazywał się Christopher Hitchens i bardzo go nam brakuje.

Katarzyna Sroczyńska

Wolność jest czymś zupełnie naturalnym

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Wolność jest czymś zupełnie naturalnym

Człowiek, którego wolność byłaby sprowadzona do zera, czułby, że utracił własne człowieczeństwo.

Adam Strzembosz

Pudło bez pudła

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Pudło bez pudła

Są tu piekarnia, fryzjer, farma z ekologiczną żywnością, a nawet plac zabaw dla dzieci przychodzących w odwiedziny. Osadzeni mogą zakładać własne firmy, a niektórzy mają nawet prawo wychodzić na zewnątrz. To najbardziej progresywne więzienie w Urugwaju.

Wolności, gdzie jesteś?

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Wolności, gdzie jesteś?

Historia pokazuje, że aby uciec zza krat, potrzeba przede wszystkim odwagi i szczęścia. Przydadzą się też widelec, lina skręcona z prześcieradeł lub tratwa z płaszczy przeciwdeszczowych. O najsłynniejszych ucieczkach z więzienia pisze

Adam Węgłowski

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Przodownik

Warszawa, bliżej nieokreślona przyszłość. Praca stała się przywilejem nielicznych, a za ludzi wszystko robią inteligentne roboty. Wili, podobnie jak inni mieszkańcy miasta, przez całe dnie oddaje się więc niewybrednej zabawie. Ale właśnie dzisiaj los się do niego uśmiechnie. Przygody Wiliego z pracą opisał

Artur Kornel

Magazyn powie co go boli

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Magazyn powie co go boli

Pralka jedzie windą 9 sekund. Musi się śpieszyć, bo za nią niepokoją się lodówka i piekarnik. O automatycznym magazynie wysokiego składowania pisze

Osobliwa przyszłość pracy

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Osobliwa przyszłość pracy

Roboty: a) pozbawią nas zajęcia; b) pozwolą nam mniej pracować; c) ani jedno, ani drugie. Odpowiedzi szuka

Filip Konopczyński

Nasze piękne umysły

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Nasze piękne umysły

Szaleństwo to narzędzie adaptacji, która jest tajemnicą sukcesu naszego gatunku. Ludzie różnią się psychicznie tak samo jak fizycznie. Tkwi w tym wielka siła – rozmowa z psychiatrą Michaelem A. Schwartzem.

Marcin Moskalewicz

Smutki i bóle, męki i męczeństwo

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Smutki i bóle, męki i męczeństwo

Stulecie niepodległości już za nami, ale dziwne Polaków relacje z polskością nie przestają fascynować redakcji „Przekroju”. Dziełu życia Tadeusza Peipera, na którego cześć zapalano w dzień miejskie latarnie, przygląda się

Mikołaj Gliński

Agenda katastrofisty – 2/2019

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Agenda katastrofisty – 2/2019

1 czerwca 4000 r. p.n.e. w okolicach dzisiejszej ukraińskiej Derejewki nad Dnieprem udomowiony zostaje pierwszy koń. O tej i innych historycznych ciekawostkach pisze

Adam Węgłowski

Umówimy się na wpół do namiętnie czy za kwadrans do szaleństwa?

Sztuka + Opowieści

Doznania

Umówimy się na wpół do namiętnie czy za kwadrans do szaleństwa?

Artyści i krytycy mówią o dziełach, które noszą w pamięci, i o ich twórcach. O inspiracjach, wstrząsach artystycznych i zachwyceniach. Wrażeniach, które utkwiły pod powieką i zostaną tam na zawsze. Tym razem o Raymondzie Peynecie opowiada

Maurycy Gomulicki

Dziecię słodkie Ildefons

Sztuka + Opowieści

Doznania

Dziecię słodkie Ildefons

W redakcji zjawiał się nagle, jakby przybywał z innego świata. Przynosił teksty napisane wiecznym piórem, zawsze zielonym atramentem. Konstanty Ildefons Gałczyński, „hochsztapler”, „słodki szarlatan”, ale przede wszystkim jeden z najważniejszych autorów dawnego „Przekroju”.

Marcin Orliński

Wybrane wiersze K. I. Gałczyńskiego

Sztuka + Opowieści

Doznania

Wybrane wiersze K. I. Gałczyńskiego

Kilka utworów jednego z najważniejszych poetów dawnego „Przekroju”.

Konstanty Ildefons Gałczyński

Uni piją tam wódkę

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Uni piją tam wódkę

„Kostek, natychmiast wyjdź z grobu, dosyć tych szaleństw”. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego wspomina

Izabela „Czajka” Stachowicz

Orlinki – 2/2019

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Orlinki – 2/2019

Krótkie opowiadania w nowym cyklu „Orlinki” przedstawia redaktor

Marcin Orliński

Matematyczny Gad zapił bezę

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Matematyczny Gad zapił bezę

W tej odsłonie „Gada” rządzi matematyka, która jest nie tylko królową nauk, lecz także pomysłową doradczynią kultury. O kilku możliwościach wykorzystania liczb w utworze literackim pisze

Marcin Orliński

to tylko niedziela

Sztuka + Opowieści

Doznania

to tylko niedziela

„Takie są prawa niedzieli, że się koguta ubija”… Marcin Orliński przedstawia utwór, którego autorką jest

Antonina Małgorzata Tosiek

Profesor Tutka o słowie drukowanym…

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Profesor Tutka o słowie drukowanym…

…a konkretnie o strasznych skutkach wiary w słowo drukowane (no, może z wyjątkiem „Przekroju”). Klasyka z naszego archiwum.

Jerzy Szaniawski

Krótka historia tragiczna – 2/2019

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Krótka historia tragiczna – 2/2019

Historyjkę o utalentowanym mędrcu przedstawia

Tomasz Wiśniewski

Mały reportaż – 2/2019

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mały reportaż – 2/2019

Duszne rozterki reportera przedstawia

Tomasz Wiśniewski

Szukaj trzy metry pod ziemią

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Szukaj trzy metry pod ziemią

W południowym zakątku Peru dziewicze lasy Amazonii zmieniają się w toksyczną pustynię. Tysiące poszukiwaczy wydobywają tam złoto gołymi rękami.

Paulina Wilk

Rozśpiewane klejnoty przyrody

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Rozśpiewane klejnoty przyrody

O okładce z sierpnia 1995 r. i „bezkrwawych łowach” Włodzimierza Puchalskiego pisze redaktorka

Ewa Pawlik

Historyjka – Eseista

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Historyjka – Eseista

O tym, jak pewien znany eseista skarżył się Bogu, że żyje tylko raz, pisze

Tomasz Wiśniewski

Ćwierkać, świstać i pimpilić

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Ćwierkać, świstać i pimpilić

Rozróżnianie śpiewu ptaków, sztuka trudna i pracochłonna, może stać się wspaniałą pasją życiową. Dowodzi tego

Olga Drenda

Charakterystyczne srrru raniuszka

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Charakterystyczne srrru raniuszka

Po kilku sekundach Pinokio powiedział sri i odleciał, zostawiając powiew skrzydeł na czole.

Michał Książek

Przemalować bociany

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Przemalować bociany

O czym myśli samotny bocian w opustoszałym gnieździe? Gdzie właściwie bociany mają dom: tu czy tam? Czy tęsknią za „tam”, gdy są „tu”, i na odwrót?

Mirosław Bańko

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Mao i wróble

O tym, jak bezmyślna wojna dyktatora z ptakami przyniosła chińskiej ziemi najgorsze plagi i dlaczego szacunek dla zwierząt jest drogą ku wolności.

Agata Kasprolewicz

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Planeta ptaków

O tym, jak potoczyłaby się historia świata, gdyby w ewolucyjnym wyścigu wygrały ptaki, pisze

Adam Węgłowski

Upadające anioły

Sztuka + Opowieści

Doznania

Upadające anioły

Fotogram wykonany w technice cyjanotypii autorstwa francusko-amerykańskiej artystki Nancy Wilson-Pajic.

Nancy Wilson-Pajic

Ptaki Pana Tadeusza

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Ptaki Pana Tadeusza

Gdyby Adam Mickiewicz nie był poetą, mógłby zostać ornitologiem. Na wycieczkę z egzemplarzem “Pana Tadeusza” pod pachą zaprasza

Marek Pióro

Odpukać (dziobem w pień)

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Odpukać (dziobem w pień)

Czy jesteśmy mądrzejsi od gołębi? Na pewno? Do zmierzenia się z nimi w rywalizacji na przesądy zaprasza

Ben Ambridge

Bohater numeru – Bocian

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Bohater numeru – Bocian

Jakie ptaki łatwo pomylić z bocianem? Kiedy godłem Polski był nie orzeł, lecz bocian? Jak brzmi bociani śpiew? Zastanawia się trio

Wszystko Będzie Dobrze

Hej, hej, hej sokoły…

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Hej, hej, hej sokoły…

Wypuszczający drapieżnika sokolnik nigdy nie wie, czy ptak do niego wróci. Zawsze może przecież wybrać wolność. A jednak od tysięcy lat wraca! O historii sokolnictwa pisze

Zagajnik – 2/2019

Duch + Ciało

Żywioły

Zagajnik – 2/2019

O rozmnażaniu wegetatywnym, wiosennym koszeniu trawy, czosnku niedźwiedzim i ksylitolu pisze w kolejnej odsłonie „Zagajnika”

Łukasz Łuczaj

Smok nad Warszawą

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Smok nad Warszawą

Tytus Liwiusz Burattini z zazdrością spoglądał na ptaki i wierzył, że dzięki potędze rozumu wkrótce latać będzie także człowiek. O żyjącym i tworzącym w XVII-wiecznej Rzeczypospolitej wynalazcy pisze

Bartłomiej Kluska

Warzywa żywią się słońcem

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Warzywa żywią się słońcem

W kolejnej odsłonie naszego cyklu młodociani eksperci pochylają się nad zagadnieniem zdrowego jedzenia oraz uprawy roślin. Długiego wstępu nie będzie. Wysłuchała

Ewa Pawlik

Wprowadzenie do życia glebowego

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Wprowadzenie do życia glebowego

Kiedy dojeżdżamy do Pokrzydowa, do gospodarstwa Aleksandry i Mieczysława Babalskich, jest wczesne popołudnie. Słońca brak, zimno, jak to w styczniu. Żałuję trochę, że nie zawitaliśmy tu o innej porze roku. Wtedy może dotknęłabym świeżych owoców, poczuła zapach trawy. A tak – tylko szarość i chłód. Jeszcze nie wiem, jak bardzo się mylę.

Berenika Steinberg

Potrzeba rytuału

Duch + Ciało

Żywioły

Potrzeba rytuału

Felieton irracjonalny

Łukasz Kaniewski

Halinki w obierkach

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Halinki w obierkach

Postanowiliśmy przełamać tabu i od dziś będziemy regularnie grzebać w śmieciach! Na początek to, co się dzieje w koszu z napisem „bio”, sprawdza

Mateusz Mazzini

Ile keczupu zostawiasz w słoiku?

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Ile keczupu zostawiasz w słoiku?

„Co się może stać, kiedy wrzucimy do śmieci zmieszanych igłę albo baterię?” – pytamy Piotra Szewczyka, zastępcę dyrektora Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych „Orli Staw”.

Urszula Kaczorowska

Gra w zero waste

Duch + Ciało

Dobra strawa

Gra w zero waste

Kupić wielorazowy kubek do kawy i zestaw bambusowych słomek czy wpłacić na fundację i podpisać petycję? Co jest lepsze dla świata z perspektywy kuchni? Sprawdza

Marta Dymek

Ku pamięci ćwiklasa

Duch + Ciało

Dobra strawa

Ku pamięci ćwiklasa

Tradycje kulinarne odradzają się i odbijają od pnia historii jak wierzbowe gałązki na wiosnę. Z ust do ust, od Podhala po Delhi i Nowy Jork płyną przepisy na chleb i ser, na curry i na pierogi

Monika Kucia

Zakładajmy ogrody! Wspólnie!

Duch + Ciało

Dobra strawa

Zakładajmy ogrody! Wspólnie!

Dzięki kolektywnemu uprawianiu grządek możemy nawiązać kontakt nie tylko z przyrodą, ale także sąsiadami. Wspólnie można też cieszyć się daniami, które zwiastują wiosnę.

Monika Kucia

Magiczny spritzer

Duch + Ciało

Dobra strawa

Magiczny spritzer

Przepis na syrop z kwiatów czarnego bzu podaje

Ryan Bromley

Ku pożytkowi żywych istot

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Ku pożytkowi żywych istot

Przedstawiamy Klub Gaja, jedną z najstarszych organizacji pozarządowych w Polsce.

Przekrój

Smutki uboczne – 2/2019

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Smutki uboczne – 2/2019

Kolejną dawkę emocji dotychczas w polszczyźnie niewysłowionych wysławia

Piotr Stankiewicz

Wywabiona z jaskini

Sztuka + Opowieści

Doznania

Wywabiona z jaskini

Po sporze ze swoim bratem, bogiem wiatru i burzy Susanoo, urażona bogini słońca Amaterasu ukryła się w jaskini. Na ziemi zapanowała ciemność, co na dłuższą metę było nieznośne.

Najważniejsza jest (po)wolność

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Najważniejsza jest (po)wolność

Niech będzie tak, jak jest, bo naprawdę jest dobrze – J.K. Simmons, gwiazda serialu „Odpowiednik”, dzieli się receptą, jak żyć szczęśliwie, nawet jeśli się tkwi w mackach show-biznesu. Wysłuchał i spisał

Rozterki elektronu

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Rozterki elektronu

Rzut oka na życie wewnętrzne cząstek elementarnych.

Najstarszy lekarz świata

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Najstarszy lekarz świata

Od wieków leczy pacjentów, stosując na wszystkie choroby tę samą, sprawdzoną terapię. Cóż, że oszuka, jeżeli pomoże!

Mieszkamy wewnątrz Słońca

Świat + Ludzie

Kosmos

Mieszkamy wewnątrz Słońca

O pijanych fotonach i słuchaniu słonecznych pomruków z doktorem Pawłem Presiem, astronomem z Uniwersytetu Wrocławskiego, rozmawia

Jan Pelczar

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 2/2019

Świat + Ludzie

Kosmos

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 2/2019

Czy zazdrościć fotonom? Czym są białe dziury (jeśli są) odpowiada

Łukasz Kaniewski

Bądź słoneczny – 2/2019

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Bądź słoneczny – 2/2019

Dawka dobrych wiadomości i porad. Jedna z nich brzmi: zaczynaj każdy dzień od powitania słońca!

Przekrój

Człowiek, który ujarzmia żywioły

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Człowiek, który ujarzmia żywioły

Nad Londynem zapalił Słońce, w Paryżu roztopił lodowiec, a na Islandii zmienił kolor rzek – z Olafurem Eliassonem, który potrafi rzeźbić w świetle, wodzie i powietrzu, rozmawia

Jan Pelczar

Świat + Ludzie

Ziemia

W świetle siła

To ono ogrzewa powietrze i oceany, umożliwia roślinom fotosyntezę, zwierzętom gwarantuje pożywienie. Można też z niego pozyskać prąd elektryczny, ale do niedawna było to piekielnie trudne. O Słońcu, wokół którego kręci się wszystko na Ziemi, opowiada

Andrzej Krajewski

Światło i ciemność w sztuce pozaziemskiej

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Światło i ciemność w sztuce pozaziemskiej

Wielkich artystów kosmicznej sztuki przedstawia trio

Wszystko Będzie Dobrze

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Świetlisko

Na wszystko inne nasze oczy i ich liście są ślepe.

Urszula Zajączkowska

Ciemności już nie kryją ziemi

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Ciemności już nie kryją ziemi

Nadmiar światła zaburza funkcjonowanie nie tylko ludzi, lecz także zwierząt i roślin. Aby żyć, tak samo jak światła potrzebujemy ciemności. Pisze

Agnieszka Fiedorowicz

Świat + Ludzie

Ziemia

Enklawa

„Enklawa” Richarda Mosse’a dokumentuje trwający od 1998 r. konflikt w Demokratycznej Republice Konga. Zdjęcia zostały wykonane w technice, która nadaje zielonemu krajobrazowi odcienie lawendy, szkarłatu i różu.

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Barka jak Arka

Dżakarta jest dziś najszybciej tonącym miastem świata. Czy ludzkość może się przystosować do coraz wyższego poziomu wody w morzach? Odpowiada

Łukasz Stępnik

Biurko na wygnaniu

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Biurko na wygnaniu

Gdyby sytuacja polityczna zmusiła Was do kilkakrotnej zmiany adresu najpierw w ramach kraju, kontynentu, a później świata, co zabralibyście ze sobą w drogę? Słynny architekt Walter Gropius wybrał ciężkie biurko z wiśniowego drewna. O Bauhausie pisze

Aleksandra Kędziorek

Bookworm Cabin – Mały domek dla wielbicieli książek

Sztuka + Opowieści

Doznania

Bookworm Cabin – Mały domek dla wielbicieli książek

Chcieli mieć miejsce odosobnienia. Znaleźli je prawie od razu, na dodatek bardzo blisko Warszawy. Obok są las i pole. „Gapienie się w pejzaż i czytanie książek, tylko to nas interesowało” – mówią. O pełnym książek domu Bartka i Marty pisze

Zygmunt Borawski

Biblioteka Niepodległości

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Biblioteka Niepodległości

Finowie na stulecie niepodległości kraju postanowili wybudować budynek, który przysłuży się całemu społeczeństwu. Tym budynkiem jest biblioteka, a pisze o niej

Zygmunt Borawski

Sekretne życie tkanin

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Sekretne życie tkanin

Konsumpcja ubrań z roku na rok rośnie, dlatego jednym z najbardziej palących problemów w branży odzieżowej jest dziś recykling. A jak on wyglądał w swoim naturalnym środowisku – nie nadmiaru, lecz niedoboru tkanin? Pisze

Agata Zborowska

Czarodziejskie góry

Sztuka + Opowieści

Doznania

Czarodziejskie góry

Grażyna Kulczyk mogła otworzyć swoje muzeum niemal wszędzie. Dlaczego zrobiła to w szwajcarskich Alpach? Sprawdził

Stach Szabłowski

Archeolog fotografii

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Archeolog fotografii

Przez krótki czas był pod wpływem realizmu socjalistycznego, ale szybko zainteresował się ekspresjonizmem i surrealizmem. Dziś Jerzy Lewczyński uznawany jest za kogoś, kto uczynił z fotografii przedmiot sztuki.

Zbigniew Libera

Zdumiewające odkrycie Xu Xwan

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Zdumiewające odkrycie Xu Xwan

Szokujące wyniki badań tajwańskiej psycholożki Xu Xwan przedstawia

Tomasz Wiśniewski

Najkrótsze nowelki – 2/2019

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Najkrótsze nowelki – 2/2019

Zachęcamy do lektury najkrótszych nowelek autorstwa kolektywu

Wszystko Będzie Dobrze

Czy pogoda pod psem? – 2/2019

Świat + Ludzie

Ziemia

Czy pogoda pod psem? – 2/2019

Jakiej pogody możemy się spodziewać tej wiosny? Sprawdza

Michał Brennek

180 westchnień tajniaka

Sztuka + Opowieści

Opowieści

180 westchnień tajniaka

Zgubną namiętność tajniaka opisuje

Marcin Wroński

Historia rozwodów

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Historia rozwodów

Niezwykłą książkę popularnonaukową wpisującą się zarówno w pożyteczną modę historiograficzną, jak i w zapotrzebowanie na wiedzę o dziejach zachodniej obyczajowości recenzuje

Tomasz Wiśniewski

Smutek zakochanego robota

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Smutek zakochanego robota

W centrum nowej powieści Iana McEwana stoi syntetyczny człowiek o wielkim sercu i pragnieniu sprawiedliwości. I za tę szlachetność oberwie w elektroniczny łeb. Książkę recenzuje

Paulina Wilk

Ładne strony – 2/2019

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Ładne strony – 2/2019

W tej odsłonie „Ładnych stron” nowe wydanie „13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych” Leszka Kołakowskiego, pięknie ilustrowana „Zgubiona dusza” Olgi Tokarczuk oraz zamknięty w książkę-teczkę zestaw zadań Agaty Królak „O ja! Abstrakcja”. Poleca

Justyna Machnicka

Listy od do: Kazimierza i Zofii Moczarskich

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Listy od do: Kazimierza i Zofii Moczarskich

Miłość w czasach odsiadki. Fragment korespondencji Zofii i Kazimierza Moczarskich.

Zofia Moczarska, Kazimierz Moczarski

Perły z odzysku – 2/2019

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Perły z odzysku – 2/2019

Chociaż PRL-owskie wydawnictwa dla dzieci mierzyły się z niedoborami w zakresie poligrafii, czasem i tak starały się eksperymentować z formą, jak „Pomagamy” i „Płynie Wisła, płynie”.

Sebastian Frąckiewicz

Słuchać albo nie słuchać – 2/2019

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Słuchać albo nie słuchać – 2/2019

Nowości z rynku muzycznego przedstawia niezawodny i świetnie osłuchany

Czytać albo nie czytać – 2/2019

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Czytać albo nie czytać – 2/2019

W najnowszym odcinku „Czytać albo nie Czytać” dużo zbuntowanych kobiet. Ale też nowy Houellebecq. O tym, po jakie książki sięgnąć wiosną, pisze niezastąpiony kolektyw

Niedotykalna herbatka, czyli komu bije dzwon?

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Niedotykalna herbatka, czyli komu bije dzwon?

To początek końca; artysta zalewa herbatę; kiedy ją miesza, krążąca po wnętrzu kubka łyżeczka dźwięczy jak dzwon. Komuż jednak ten herbaciany dzwon bije?

Stach Szabłowski

Sen sieci pustej

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Sen sieci pustej

Nad jeziorem Ż. strażnicy rybaccy przyłapali na gorącym uczynku dwóch kłusowników. Na dodatek obaj mówili jedenastozgłoskowcem. Baśniowy dramat przedstawia

Jarek Westermark

Giganci z Yosemite

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Giganci z Yosemite

Jeden filozof i asceta, drugi szybki i wściekły. Rywalizowali, przyjaźnili się, spierali o zasady – i na pionowej ścianie El Capitan wspólnie pisali historię wspinaczki.

Wojtek Antonów

Greckie ciało mieć by się chciało

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Greckie ciało mieć by się chciało

Chcecie ćwiczyć, ale nie w drogiej siłowni? Ćwicząc, radzicie sobie bez drogich przyrządów? To znaczy, że naśladujecie szlachetne i mądre wzorce starożytnych Greków. Pisze

Wojtek Antonów

Joga, czyli harmonia (dolarów)

Duch + Ciało

Złap oddech

Joga, czyli harmonia (dolarów)

Wyobrażamy sobie jogę jako drogę ku szczęściu, harmonii i spokojowi. Są jednak tacy, którzy chcieliby ją widzieć na igrzyskach olimpijskich. Cios zadany tradycji? Nie do końca… O jodze sportowej pisze

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Gracz

Przy stole karcianym Stu Ungar – łącząc artyzm Mozarta, ruchy Michaela Jordana i umiejętność koncentracji Tigera Woodsa – tylko wygrywał. Był geniuszem. Kiedy od niego odchodził, wyłącznie przegrywał.

Michał Szadkowski

Rozmaitości sportowe – 2/2019

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Rozmaitości sportowe – 2/2019

Wiadomości ze świata sportu.

Michał Szadkowski

Czy pies dogada się z kotem?

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Czy pies dogada się z kotem?

Powiedzenie: żyją w niezgodzie niczym pies z kotem jest powszechnie znane. Na tyle, że osobom, które nigdy nie miały zwierząt, wydaje się, iż osobniki z obu gatunków pod jednym dachem to prosta droga do tragedii, rozlewu krwi albo przymusowego remontu mieszkania. Jak jest naprawdę, tłumaczy trenerka psów.

Aleksandra Galewska

Kocisław, Pieskowski i my

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Kocisław, Pieskowski i my

O swoich współdomownikach, którzy – mimo że mają cztery łapy, a nie dwie nogi – niewiele się w gruncie rzeczy od nas różnią.

Ludwika Włodek

Myśli psa Fafika – 2/2019

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Myśli psa Fafika – 2/2019

Złote myśli najbardziej wyszczekanego redaktora „Przekroju” spisała

Ewa Pawlik

Bohater numeru – Woda

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Bohater numeru – Woda

Nic nie jest neutralne (z wyjątkiem pH wody). Pisze trio

Wszystko Będzie Dobrze

Słoneczne to i owo

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Słoneczne to i owo

To i owo o Słońcu, lataniu i bieganiu, Stanisławie Dygacie i Paulu Coelhu i nie tylko

Ewa Pawlik, Łukasz Kaniewski

9 sposobów na zdrowe budzenie się

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

9 sposobów na zdrowe budzenie się

Jak się dobrze obudzić? Radzi

Wszystko Będzie Dobrze

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 2/2019

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 2/2019

Myśli ludzi wielkich, średnich i psa Fafika – tym razem świadomościowe.