Nowy numer „Przekroju” już dostępny!
Kup tutaj

Letni „Przekrój”

W letnim numerze badamy gwiazdy i zaglądamy do ludzkiego mózgu. Psychologów pytamy o młodzież, a filozofów o to, jak żyć dobrze. Przyglądamy się naszym strachom, sprawdzamy, kiedy nauka jest przyjemna, piszemy o chodzeniu i o nadziei, że będzie lepiej.
Obejrzyj numer
3574 2021

Spis treści

W tym numerze

W tym numerze

W tym numerze

Fundacja PRZEKRÓJ – zmieniamy się na dobre
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Fundacja PRZEKRÓJ – zmieniamy się na dobre

W „Przekroju” za słowami idą czyny. Dlatego my także zmieniamy się i otwieramy nowe sfery działalności.
Przekrój
Historyjka – Minotaur
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Historyjka – Minotaur

Jak to naprawdę było z Minotaurem, opisuje
Tomasz Wiśniewski
Przekrój wiosny 2021
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Przekrój wiosny 2021

Subiektywny przegląd wydarzeń minionej wiosny.
Przekrój
503
Sztuka + Opowieści
Opowieści

503

Niezwykłą telefoniczną znajomość wspomina Mateusz Kołczinger.
Mateusz Kołczinger
Samba na placu Defilad
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Samba na placu Defilad

O uchylonej furtce w żelaznej kurtynie pisze
Ewa Pawlik
Wielka metamorfoza
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Wielka metamorfoza

O pandemii i ucieczce z systemu z filozofem i ekonomistą Tomášem Sedláčkiem rozmawia
Paulina Wilk
Za zakolem rzeki
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Za zakolem rzeki

Pewnej nocy do szkoły w Beirze wtargnęła rozjuszona bestia. Hipopotam, a może hipopotozaur… Opowiadanie z Mozambiku.
Mia Couto
Oko hipopotama
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Oko hipopotama

Uspokój się – radzą zwierzęta.
Michel Piquemal
Lęk o lęk
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Lęk o lęk

Jako dzieci boimy się zasnąć przy zgaszonym świetle. Jako dorośli również miewamy problemy z zasypianiem, choć przeraża nas raczej perspektywa utraty pracy niż myśl, że pod łóżkiem czai się potwór. Rozmowa o różnych obliczach lęku z prof. Leszkiem Koczanowiczem.
Aleksandra Pezda
Dziewczęta na skraju załamania nerwowego
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Dziewczęta na skraju załamania nerwowego

Dorastające dziewczyny, chcąc sprostać wszystkim oczekiwaniom, doświadczają lęku ponad siły. Galopująca presja sprawia, że przestają marzyć i rezygnują ze ambicji.
Aleksandra Pezda
Radość życia, ból istnienia
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Radość życia, ból istnienia

Ach, ten strach. Wydawać się może, że my, dorośli, przeżywamy go ostatnio częściej. Ale czy na pewno? A co ze strachem w życiu naszych latorośli? Co napawa lękiem naszych małoletnich współobywateli?
Ewa Pawlik
Słodka trwoga
Świat + Ludzie
Edukacja

Słodka trwoga

Książki dla dzieci bywają straszne – ale to dobrze!
Bartosz Janiszewski
Król fantasy
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Król fantasy

Witajcie w pięknym i koszmarnym świecie Neila Gaimana.
Jakub Demiańczuk
Mądry wywiad – 3/2021
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mądry wywiad – 3/2021

Nie szkodzi, że rozmówca jest martwy, gdy wywiad przeprowadza
Tomasz Wiśniewski
Uczenie bez nauczania
Świat + Ludzie
Edukacja

Uczenie bez nauczania

O edukacji bez tresury i cierpienia mówi dr Marzena Żylińska.
Berenika Steinberg
Nie bój się tygrysa
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Nie bój się tygrysa

Nasze mózgi działają wciąż tak jak przed tysiącami lat. Jak poskromić lęk w duchu uważności, radzi
Jowita Kiwnik Pargana
Zapach strachu
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Zapach strachu

Nie tylko szczury wyczuwają emocje. Z prof. Jackiem Dębcem, psychiatrą z University of Michigan, rozmawia
Jowita Kiwnik Pargana
Krótka historia czarownic
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Krótka historia czarownic

O okrucieństwach popełnianych w imię walki z Szatanem pisze
Tomasz Wiśniewski
Coaching strachu
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Coaching strachu

Straszne rady przedstawia trio
Wszystko Będzie Dobrze
To my jesteśmy naturą
Świat + Ludzie
Ziemia

To my jesteśmy naturą

Przez ostatnie kilkaset lat sądziliśmy, że eksploatacja przyrody jest czymś naturalnym i dobrym. I choć takie podejście przyniosło nam korzyści, doprowadziło jednocześnie do degradacji środowiska naturalnego.
Beth Lord
Gry i zabawy z piekłem
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Gry i zabawy z piekłem

Piekło na ziemi, Dwa ognie, Nie taki diabeł straszny… Do zabawy zaprasza kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Strach ma wielkie oczy w wersji różnych poetów i poetek
Sztuka + Opowieści
Doznania

Strach ma wielkie oczy w wersji różnych poetów i poetek

Wiersze o strachu.
Wszystko Będzie Dobrze
Frankenstein i zmiana klimatu
Sztuka + Opowieści
Doznania

Frankenstein i zmiana klimatu

Ponad 200 lat temu nadszedł „rok bez lata”, kiedy chmura wulkanicznego pyłu przysłoniła słońce i gwałtownie obniżyła temperaturę na całym świecie. To, że dwa lata później wyszedł „Frankenstein”, wcale nie było przypadkowe.
Gillen D’Arcy Wood
Domagaj się zmiany!
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Domagaj się zmiany!

Naomi Klein napisała poradnik dla młodych obrońców planety. Znajdziemy w nim wnikliwą historię kryzysu klimatycznego z propozycją konkretnych działań.
Paulina Wilk
Jestem huraganem
Sztuka + Opowieści
Doznania

Jestem huraganem

O Amandzie Gorman świat usłyszał podczas inauguracji Joego Bidena. Poetka domaga się zmian społecznych. Występuje i wykorzystuje nowoczesne media, by jej głos wybrzmiał jak najpełniej i odbił się szerokim echem.
Bartosz Wójcik
Taniec na ścianie
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Taniec na ścianie

Po ścianach wspinaczkowych porusza się z gracją, można odnieść wrażenie, że ma palce ze stali. Jest silna i precyzyjna, jej ciało zapamiętuje najlepsze ustawienia, a głowa nieustannie analizuje żłobienia i pęknięcia w skale.
Nick Paumgarten
Nieznane fakty z młodości sławnych ludzi
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Nieznane fakty z młodości sławnych ludzi

Kilka dotąd nieznanych faktów z życia znanych ludzi spisał kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Spacer w słuszną stronę
Świat + Ludzie
Edukacja

Spacer w słuszną stronę

Od stuleci protestujemy, maszerując. Dziś maszerują kobiety, młodzi obrońcy Ziemi, osoby dyskryminowane – chcą być dostrzeżeni i wysłuchani, domagają się zmian.
Paulina Wilk
Pątniczka pokoju
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Pątniczka pokoju

Mildred Norman wierzyła, że ludzie są dobrzy, tylko czasem potrzebują małej inspiracji do działania. Aby im ją dać, ruszyła w drogę. Dosłownie.
Ewa Pluta
Dziki dom
Świat + Ludzie
Ziemia

Dziki dom

Nawet jeśli stracisz wszystko, możesz po prostu iść przed siebie, a dzika natura to najlepsze miejsce do życia. O doświadczaniu przemiany podczas bycia w drodze z Raynor Winn rozmawia
Paulina Wilk
Nomadzi trzeciego milenium
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Nomadzi trzeciego milenium

Nie mają tradycyjnych domów, żyją na kółkach. Ich losy stały się symbolem upadku amerykańskiego snu. Z Jessicą Bruder, autorką reportażu, na podstawie którego powstał nagrodzony trzema Oscarami film „Nomadland”, rozmawia
Agnieszka Fiedorowicz
Wydeptywanie
Sztuka + Opowieści
Doznania

Wydeptywanie

Ci, którzy myślą, że sztuka współczesna zamknięta jest tylko w muzeach, chyba nigdy nie ruszyli tak po prostu przed siebie. Na spacer śladami Pawła Althamera, ale też bez żadnych śladów, zaprasza
Karol Sienkiewicz
Prosto i w lewo
Duch + Ciało
Złap oddech

Prosto i w lewo

Świat stanął z powodu pandemii. Ale może to właśnie najlepszy moment, żeby wyruszyć na pieszą wyprawę wzdłuż Bałtyku. Po drodze czekają bór bażynowy, tajęża jednostronna, no i przygoda!
Ewa Pawlik
Dziecko pyta, ekspert odpowiada
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Dziecko pyta, ekspert odpowiada

Znalezione na bałtyckiej plaży kamyki podarowaliśmy dziecku. Dziecko podziękowało i zapytało, czym te kamyki właściwie są i jak się je produkuje. Redakcja bezradnie rozłożyła ręce. Z pomocą przyszedł geolog
Andrzej Jagielski
Spacer idealny
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Spacer idealny

Filozof opowiada o różnych rodzajach chodzenia.
Marcin Polak
Halo, Christiansø?
Świat + Ludzie
Ziemia

Halo, Christiansø?

Jeśli marzysz o wakacjach na egzotycznej wyspie, nie musisz szukać daleko. Wystarczy 100 km na północ od Kołobrzegu. Podróż w stylu eko, pobyt w duchu slow. Poleca
Ewa Pawlik
Moc co noc
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Moc co noc

Miejsca, w których można odnaleźć ślady dawnych cywilizacji, pobudzają wyobraźnię. Kurhany, kręgi oraz posągi kultowe przedstawiają
Ewa Pawlik, Szymon Rogiński
Ale po co chodzi?
Świat + Ludzie
Ziemia

Ale po co chodzi?

Około 400 mln lat temu nasi przodkowie skierowali ku lądowi najpierw swoje oczy, a następnie płetwy, które wkrótce stały się nogami. Czy był to dobry wybór? Zdania wśród ich potomków wydają się podzielone.
Mikołaj Golachowski
Wspak
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Wspak

Chodzenie tyłem jest dla nas bardzo korzystne. Dziwne, że nie robimy tego cały czas!
Sylwia Niemczyk
Dyskretne ruchy słonecznika
Świat + Ludzie
Ziemia

Dyskretne ruchy słonecznika

Chociaż rośliny nie są demonami prędkości i nie dogonią odlatujących owadów, potrafią obracać się i wspinać, a także w sposób systematyczny i skoordynowany reagować na bodźce. O ruchach roślin pisze
Marcin Zych
Życiodajny pył
Duch + Ciało
Żywioły

Życiodajny pył

Pył z Sahary sprawia, że śnieg w Alpach zmienia kolor, karaibskie upały się potęgują, a dobroczynne pierwiastki krążą w oceanach i roślinach.
Michał Brennek
Wyspa wysypisko
Świat + Ludzie
Ziemia

Wyspa wysypisko

Są miejsca na świecie, gdzie woda jest tak gęsta od plastiku, że przypomina galaretkę. Ratunkiem dla oceanicznych stworzeń są aktywiści.
Piotr Żelazny
Mały reportaż – 3/2021
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mały reportaż – 3/2021

O wyprawie na jedną z Wysp Salomona, zamieszkiwaną przez niezwykle flegmatyczną społeczność, opowiada
Tomasz Wiśniewski
Tratwa Thora
Świat + Ludzie
Ziemia

Tratwa Thora

„Granice? Nigdy żadnej nie widziałem, ale słyszałem, że istnieją w umysłach niektórych ludzi” – mawiał słynny podróżnik Thor Heyerdahl. I organizował następne wyprawy.
Andrzej Kula
Mamy nowy kontynent?
Świat + Ludzie
Ziemia

Mamy nowy kontynent?

Wiele na to wskazuje! Zelandia to najmniejszy, najmłodszy, najcieńszy i najbardziej przykryty wodą ze wszystkich kontynentów.
Teodora Zareva
Gdyby Polska była wyspą…
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Gdyby Polska była wyspą…

Jakie byłyby korzyści, a jakie straty?
Wszystko Będzie Dobrze
Maoryskie przebudzenie
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Maoryskie przebudzenie

Po latach tłumienia tożsamości kulturowej Maorysi zrzucają ostatnie z kolonialnych kajdan.
Maciej Wesołowski
Wytańczyć szacunek
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Wytańczyć szacunek

Czy taniec może być narzędziem walki z rasizmem? Może, jeśli jest to haka. Ta maoryska tradycja jest dziś żywa jak nigdy dotąd.
Andrzej Kula
Haiku letnie – 3/2021
Sztuka + Opowieści
Doznania

Haiku letnie – 3/2021

Chwila letniego rozmarzenia z poezją naszych Czytelników.
Uśmiech mnicha
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Uśmiech mnicha

Zdarza się, że celebrytą zostaje doktor. I to nie w wyniku skandalu, lecz badań, które dowodzą, że jest najszczęśliwszym człowiekiem na świecie – człowiekiem medytującym!
Marcin Kozłowski
Złote myśli Ram Dassa
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Złote myśli Ram Dassa

Wymieńmy całe nasze ocenianie na docenianie. Odłóżmy nasze poczucie słuszności i zwyczajnie bądźmy razem.
Ram Dass
Najszczęśliwsze państwo świata
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Najszczęśliwsze państwo świata

PKB? Zupełnie nie! W Bhutanie miernikiem rozwoju całego kraju jest poziom zadowolenia z życia jego mieszkańców. Jak to działa w praktyce?
Kazimierz Pytko
Codzienna łaska
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Codzienna łaska

Kamyk, kwiat, ziarenko ryżu i skierowane do kosmosu słowa mogą zmienić życie na lepsze. I nawet nie trzeba mieszkać na Bali, by wypełnić życie rytuałami.
Jay Griffiths
Wędrujący mędrzec
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Wędrujący mędrzec

Pewien lama spędził w jaskiniach o wiele więcej czasu niż Janosik i gdy już z nich wyszedł, hojnie rozdawał to, czego wcześniej wcale nie zrabował, tylko wymedytował – spokój, miłość, współczucie. I wtedy jego przygody dopiero się rozpoczęły!
Monika Waraxa
Boskie połączenie
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Boskie połączenie

„Dawno temu nasz świat bardzo się różnił od tego, jaki widzimy dzisiaj – zaczął Indianin. – Było mniej ludzi i żyliśmy bliżej ziemi. Ludzie znali język deszczu, plonów i wielkiego Stwórcy. Wiedzieli nawet, jak mówić do gwiazd i ludzi nieba”… Co teraz?
Gregg Braden
20 kluczy do (o)tworzenia wszystkiego
Duch + Ciało
Pogoda ducha

20 kluczy do (o)tworzenia wszystkiego

Jak osiągnąć absolutne szczęście w 20 prostych, i nie tylko, krokach. Nie ma za co!
Przekrój
Wieje nudą? Posłuchaj, jak wieje!
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Wieje nudą? Posłuchaj, jak wieje!

Idź przed siebie. Jeśli masz w zwyczaju dreptać w rytm muzyki, to wyłącz tę ścieżkę dźwiękową i otwórz się na dźwięki na ścieżce.
Iza Smelczyńska
Piękna więź
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Piękna więź

Mnich pyta mistrza: „Jak mogę wejść na Ścieżkę?”. Mistrz wskazuje na strumień: „Czy słyszysz ten strumień? Możesz wejść tamtędy”. Każdy buddysta to ekolog, ale czy każdy ekolog to buddysta? Zastanawia się
David P. Barash
Wędrowni muzykanci
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Wędrowni muzykanci

Językowych przybyszów zwykło się określać jako wyrazy zapożyczone. Dziwna to nazwa – jak już dawno zwrócono uwagę – bo przecież wyrazów takich się nie zwraca, „właściciela” nie pyta się o pozwolenie, on zresztą niczego nie traci, nie wyzbywa się rzeczy „pożyczonej”. Felieton o podróżujących słowach.
Mirosław Bańko
Świat jest modrzewiem
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Świat jest modrzewiem

Drzewo jest superpoczątkiem, pojemnym miejscem akcji i zaczynem opowieści. Możemy być więc pewni, że kiedy napotykamy drzewo senioralne, trafiamy na miejsce, w którym wiele się wydarzyło. Ale i równie wiele wydarzy…
Michał Książek
Drzewo życia
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Drzewo życia

Ukształtowany przed tysiącami lat, po wielekroć modyfikowany motyw drzewa życia trwa w kulturze do dziś, zachowując swoje archaiczne cechy.
Anna Arno
Umysły roślin
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Umysły roślin

Pogląd, że rośliny mogą wykazywać inteligencję, do niedawna nie mieścił się w wyobraźni ortodoksyjnych naukowców. Dziś nie mieści się w głowie, że tak późno tę roślinną mądrość dostrzegliśmy.
Laura Ruggles
Niech się rozleje
Świat + Ludzie
Ziemia

Niech się rozleje

Zarządzanie zasobami ludzkimi jest dosyć ważne, ale zarządzanie zasobami wody jest ważniejsze. Zostań domowym menedżerem wody!
Łukasz Nowacki
Osiem zasad gospodarowania wodą
Świat + Ludzie
Ziemia

Osiem zasad gospodarowania wodą

Chcesz działać i zrobić coś dobrego dla siebie, przyrody, wody i klimatu? Zacznij od przyswojenia sobie podstawowych zasad zarządzania wodą w najbliższym otoczeniu.
Łukasz Nowacki
Wodne działania dla klimatu
Świat + Ludzie
Ziemia

Wodne działania dla klimatu

Rady zarówno dla fachowców, jak i dla każdego z nas przygotował
Łukasz Nowacki
Permakulturowa mantra czystej wody
Świat + Ludzie
Ziemia

Permakulturowa mantra czystej wody

Poznajcie zasadę czterech S! To zestaw wskazówek, które każdemu umożliwiają zrozumienie obiegu wody w krajobrazie: od źródła do ujścia.
Łukasz Nowacki
Temat rzeka
Świat + Ludzie
Ziemia

Temat rzeka

Dlaczego potrzebujemy być blisko wody, co nam daje jej szum oraz moczenie bosych stóp i dlaczego tak dużo jej płynie w codziennym języku, wyjaśnia
Anna Berestecka
Żyjąca maszyna
Świat + Ludzie
Ziemia

Żyjąca maszyna

Chcesz mieć własną oczyszczalnię wody? Nic prostszego – kompost na balkonie lub w ogródku to połączenie technologii z biologią. Czyni dla gleby cuda! Przetestował i opisał dla nas
Łukasz Nowacki
O tych, których zjadam za mało
Duch + Ciało
Dobra strawa

O tych, których zjadam za mało

Jeśli i Ty już w drodze ze straganu zjadasz połowę kupionych malin, przeczytaj koniecznie! Jak nie przeoczyć owoców sezonowych i niczego nie żałować zimą, radzi
Michał Korkosz
Chleb z kaszy gryczanej – prosty i powolny
Duch + Ciało
Dobra strawa

Chleb z kaszy gryczanej – prosty i powolny

Prezentujemy prosty przepis na chleb gryczany. Tylko z trzech składników!
Przekrój
Kuchnia syntetyczna dla najbliższych
Duch + Ciało
Dobra strawa

Kuchnia syntetyczna dla najbliższych

Książkę, która wychodzi naprzeciw nie tylko potrzebom konsumentów, ale także współczesnym korporacjom produkującym żywność, zrecenzował
Tomasz Wiśniewski
Do mięty poczuj miętę
Duch + Ciało
Dobra strawa

Do mięty poczuj miętę

Wydaje się rośliną zwykłą, powszechną i niekryjącą wielu sekretów, jednak rodzaj ten pełen jest trudnych do odróżnienia gatunków i mieszańców oferujących całą gamę przeżyć zapachowo-kulinarnych. O mięcie pisze
Łukasz Łuczaj
Wielkie mikroelementy
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Wielkie mikroelementy

Choć występują w ciele w ilościach śladowych, pełnią ważne funkcje. Poznaj prawdę o pierwiastkach podaną w pigułce, spisaną wierszem, a ozdobioną obrazkiem.
Łukasz Kaniewski
Kora zamiast doktora
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Kora zamiast doktora

Wystarczy wyjść z domu, przystanąć przed drzewem, położyć dłonie na korze i czerpać z jej mocy.
Anna Berestecka
W kwiecie wieku
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

W kwiecie wieku

Subiektywny przegląd roślin, które – wedle wschodnich i zachodnich wierzeń – mogą pomóc dłużej cieszyć się młodością.
Dominika Bok
Brak przyrody? Same szkody
Świat + Ludzie
Ziemia

Brak przyrody? Same szkody

Bycie w przyrodzie nie przychodzi nam już zupełnie naturalnie. O tym, jak pomóc małym ludziom zanurzać się w niej od początku, pisze
Jaimee Bell
Sojuszniczki
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Sojuszniczki

Nastolatki z obu Ameryk angażują się w walkę o przyszłość planety. Ziemię trakują jak świętość, a za najlepszych nauczycieli życia uważają… rośliny i zwierzęta.
Aleksandra Lipczak
Najkrótsze nowelki – 3/2021
Sztuka + Opowieści
Doznania

Najkrótsze nowelki – 3/2021

“Szedłem ulicą, kiedy zobaczyłem, że idzie za mną nieprzyjemny facet o posturze zapaśnika. Czyżby mnie śledził?” Kolejną porcję najkrótszych nowelek przygotował kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Korzenie, które leczą
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Korzenie, które leczą

Gdy koronawirus zaatakował rdzenne społeczności Ekwadoru, ich członkowie zwrócili się o pomoc do swojej żywej biblioteki – lasu. Dżungla nieraz już ratowała ich przed zagrożeniem, które przyszło z zewnątrz.
Sylwia Niemczyk
Jak umierają encyklopedie
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Jak umierają encyklopedie

Rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej umierają z powodu COVID-19 dwa razy częściej niż białoskórzy. Dlaczego? O tym, jak złe rządzenie medycyną osłabiło zaufanie do leczenia, pisze
Julia Fiedorczuk
Ziemia do człowieka!
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Ziemia do człowieka!

Uwolnij się od wolnych rodników! Chodź boso, pozwól się rozładować, a być może pożyjesz dłużej. Radzi
Jakub Bas
Dawne praktyki i nowa wiedza, czyli o odtwarzaniu lokalnych systemów żywności
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Dawne praktyki i nowa wiedza, czyli o odtwarzaniu lokalnych systemów żywności

Dbajmy o glebę, bioróżnorodność i przyrost wiedzy. To najlepsza droga do zdrowej przyszłości.
Przekrój
Chemia szczęścia – zapanuj nad hormonami
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Chemia szczęścia – zapanuj nad hormonami

Garstka praktycznych informacji o dopaminie, oksytocynie, serotoninie i endorfinach.
Przekrój
3 ćwiczenia skupiania uwagi
Duch + Ciało
Złap oddech

3 ćwiczenia skupiania uwagi

Jak ćwiczyć skupienie uwagi? Możesz zacząć od wyobrażenia sobie, że jesteś w ogrodzie. W takim, w jakim czujesz się najlepiej. Przyjemnie? Zapraszamy po więcej.
Magdalena Róża Skoczewska
Słoń czy Słońce?
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Słoń czy Słońce?

Wydaje się, że nie można pomylić słonia ze słońcem. Czyżby?
Wszystko Będzie Dobrze
Obcowanie z chwilą
Duch + Ciało
Złap oddech

Obcowanie z chwilą

Piękna chwil nie dostrzega się w pośpiechu, lecz w spowolnieniu, w snuciu.
Marcin Polak
Szybciej niż światło
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Szybciej niż światło

Jak cząstki przenikają przez bariery i skąd wiemy, że potrafią to robić z prędkością nadświetlną?
Natalie Wolchover
Psychotest: Jakim rodzajem energii jesteś?
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Psychotest: Jakim rodzajem energii jesteś?

Odpowiedz na kilka prostych pytań i w dwie minuty dowiedz się, jakim jesteś rodzajem energii!
Wszystko Będzie Dobrze
Fala czy cząstka?
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Fala czy cząstka?

Inspiruje pisarzy i artystów. Prowokuje do fundamentalnych pytań filozoficznych – o czas, sposób postrzegania­ rzeczywistości, a wreszcie także o samo istnienie.­ Jest równocześ­nie falą i cząstką. Światło.
Jan Pelczar
Znajdź fotony!
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Znajdź fotony!

W każdej z tych historyjek ukrył się jeden foton. Znajdziesz je wszystkie?
Wszystko Będzie Dobrze
Z punktu widzenia zwierząt
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Z punktu widzenia zwierząt

Wszechświat pławi się w fotonach. Ptasie pióra mienią się nadfioletem, jaszczurki lgną do rozjarzonych podczerwienią kamieni. W porównaniu z wieloma gatunkami jesteśmy niemal daltonistami.
Szymon Drobniak
Na srebrnej błonie
Sztuka + Opowieści
Doznania

Na srebrnej błonie

O nostalgii za fotografią analogową, chwytaniu siateczki srebrnych pikseli oraz o jej negatywie, czyli o świecie, którego już nie zobaczymy, z czułością pisze
Szymon Drobniak
Domowa elektrownia z bliźniaczym napędem
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Domowa elektrownia z bliźniaczym napędem

Felieton o życiowej energii, której w dzieciństwie mamy więcej niż w dorosłym życiu.
Mikołaj Łoziński
Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 3/2021
Świat + Ludzie
Kosmos

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 3/2021

Naukowcy ogłosili nowe wyniki badań dotyczące ciała niebieskiego znanego jako Oumuamua – pierwszego obiektu międzygwiezdnego, który odwiedził Układ Słoneczny. Z kolei w wodach jeziora Bajkał zanurzono olbrzymi detektor neutrin, o czym donosi
Łukasz Kaniewski
Mroczne sprawy kosmosu
Świat + Ludzie
Kosmos

Mroczne sprawy kosmosu

Ciemni towarzysze, ciemna materia i ciemna energia. Chociaż astronomowie lubią to, co się świeci, kosmos jest mroczny – przekonuje
Piotr Stankiewicz
Skurczone olbrzymy, puchnące karły
Świat + Ludzie
Kosmos

Skurczone olbrzymy, puchnące karły

Jeśli zastanawialiście się kiedyś, jak żyją gwiazdy – to ten artykuł jest dla Was.
Piotr Stankiewicz
Plemiona nauki
Świat + Ludzie
Edukacja

Plemiona nauki

Dyscypliny naukowe to sztuczny twór, a nauki ścisłe nie istnieją w kulturowej i egzystencjalnej próżni. O konieczności przemyślenia tradycyjnych podziałów pisze
Marcelo Gleiser
Dżdżownice na pianinie
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Dżdżownice na pianinie

To wuj Karola Darwina zwrócił jego uwagę na dżdżownice: twórca teorii ewolucji zachwycił się nimi i dowodził, że zawdzięczamy im więcej, niż myślimy. Tak samo jak i reszcie ożywionego świata. Rozmowa z kulturoznawczynią i filozofką Justyną Schollenberger.
Aleksandra Gosk, Tomasz Sitarz
*** (nasze życie jest…)
Sztuka + Opowieści
Doznania

*** (nasze życie jest…)

W letniej „Wierszówce” o tym, że nasze życie jest obliczone na cztery psy, pisze
Piotr Grobliński
Dzieci wieloryba
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Dzieci wieloryba

Aborygeni z klanu Mirning trzymają w ryzach świat, który stworzył wieloryb. Wiedzą, że w przyrodzie nic nie można zmieniać, bo wszystko stanowi jedność.
Agnieszka Burton
To i owo – 3/2021
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

To i owo – 3/2021

Letnie ciekawostki zebrali
Ewa Pawlik, Łukasz Kaniewski
Niezwykłe odkrycie zespołu prof. Richarda Pumpkinsa
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Niezwykłe odkrycie zespołu prof. Richarda Pumpkinsa

Grupa uczonych powołanych przez University of Bristol miała za zadanie zweryfikować notatki Pumpkinsa. Jaki był rezultat tych badań?
Tomasz Wiśniewski
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Rok
Sztuka + Opowieści
Doznania

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Rok

W „Nowych wierszach sławnych poetów” przedstawiamy niepublikowany dotąd utwór Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
Grzegorz Uzdański
Listy do Stanisława Lema od Sławomira Mrożka
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Listy do Stanisława Lema od Sławomira Mrożka

„Aż dziw, że krytycy tak uczciwie nie postępują, nie przyznają się jakoś do tego, że są także czytelnikam” – pisał w 1966 r. do Stanisława Lema.
Sławomir Mrożek
Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 3/2021
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 3/2021

Powinniśmy starannie wyjmować z siebie wszystkie kolce, które kłują nas w osobowości innych.
Przekrój
Lato, krew i 15 milionów stopni
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Lato, krew i 15 milionów stopni

Zachód słońca to trochę obraz, a trochę rzeźba. Podziwiamy go i zapominamy o nim. Jak patrzeć na to zjawisko, zwłaszcza latem?
Stach Szabłowski
Żegnaj, Papciu!
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Żegnaj, Papciu!

Papcio Chmiel odszedł, pozostawiając na świecie trójkę niebanalnych, charyzmatycznych bohaterów kultowego cyklu komiksowego: Tytusa, Romka i A’Tomka. O wielopoziomowym, mądrym humorze i stwarzaniu świata pełnego kolorów pisze
Łukasz Chmielewski
Jerzy Bereś: przemożna wola bycia niepodległym
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Jerzy Bereś: przemożna wola bycia niepodległym

Nie chciał być jak inni. W poszukiwaniu własnej drogi zaczął od zera, od surowego drewna. Jego manifestacje artystyczne i oryginalne obiekty sztuki budziły niepokój władz PRL-u.
Zbigniew Libera
Pegaz, gazu! – 3/2021
Sztuka + Opowieści
Doznania

Pegaz, gazu! – 3/2021

Konkretyn i sztamburak to dwa nowe gatunki poetyckie, które w swojej absurdalnej rubryce przedstawia
Marcin Orliński
Patrzeć w przód
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Patrzeć w przód

O tym, czy Zachód myśli za dużo i czy idee europejskie zdewaluowały się, z Aleksandrem Sokurowem rozmawia
Artur Zaborski
Karawaną przez pół świata
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Karawaną przez pół świata

Muhammad Ibn Battuta to kolorowa postać w świecie XIV-wiecznego islamu. Potrafił odnaleźć się w towarzystwie kupców, rebeliantów, dyktatorów. Wielokrotnie tracił i zyskiwał wielkie bogactwa, przemierzając średniowieczny Wschód. O sensacyjnych przygodach wiernego Allahowi podróżnika opowiada
Maciej Świetlik
Palma
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Palma

Wiersz o palmie, stworzył
Marcin Orliński
Przysłowia o fotonach
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Przysłowia o fotonach

Kiedy czujesz się jak foton?
Wszystko Będzie Dobrze