Letni „Przekrój”

W letnim numerze badamy gwiazdy i zaglądamy do ludzkiego mózgu. Psychologów pytamy o młodzież, a filozofów o to, jak żyć dobrze. Przyglądamy się naszym strachom, sprawdzamy, kiedy nauka jest przyjemna, piszemy o chodzeniu i o nadziei, że będzie lepiej.
Obejrzyj numer
3574 2021

Spis treści

W tym numerze

W tym numerze

Fundacja PRZEKRÓJ – zmieniamy się na dobre
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Fundacja PRZEKRÓJ – zmieniamy się na dobre

W „Przekroju” za słowami idą czyny. Dlatego my także zmieniamy się i otwieramy nowe sfery działalności.
Przekrój
Historyjka – Minotaur
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Historyjka – Minotaur

Jak to naprawdę było z Minotaurem, opisuje
Tomasz Wiśniewski
Przekrój wiosny 2021
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Przekrój wiosny 2021

Subiektywny przegląd wydarzeń minionej wiosny.
Przekrój
503
Sztuka + Opowieści
Opowieści

503

Niezwykłą telefoniczną znajomość wspomina Mateusz Kołczinger.
Mateusz Kołczinger
Samba na placu Defilad
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Samba na placu Defilad

O uchylonej furtce w żelaznej kurtynie pisze
Ewa Pawlik
Wielka metamorfoza
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Wielka metamorfoza

O pandemii i ucieczce z systemu z filozofem i ekonomistą Tomášem Sedláčkiem rozmawia
Paulina Wilk
Za zakolem rzeki
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Za zakolem rzeki

Pewnej nocy do szkoły w Beirze wtargnęła rozjuszona bestia. Hipopotam, a może hipopotozaur… Opowiadanie z Mozambiku.
Mia Couto
Oko hipopotama
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Oko hipopotama

Uspokój się – radzą zwierzęta.
Michel Piquemal
Lęk o lęk
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Lęk o lęk

Jako dzieci boimy się zasnąć przy zgaszonym świetle. Jako dorośli również miewamy problemy z zasypianiem, choć przeraża nas raczej perspektywa utraty pracy niż myśl, że pod łóżkiem czai się potwór. Rozmowa o różnych obliczach lęku z prof. Leszkiem Koczanowiczem.
Aleksandra Pezda
Dziewczęta na skraju załamania nerwowego
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Dziewczęta na skraju załamania nerwowego

Dorastające dziewczyny, chcąc sprostać wszystkim oczekiwaniom, doświadczają lęku ponad siły. Galopująca presja sprawia, że przestają marzyć i rezygnują ze ambicji.
Aleksandra Pezda
Radość życia, ból istnienia
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Radość życia, ból istnienia

Ach, ten strach. Wydawać się może, że my, dorośli, przeżywamy go ostatnio częściej. Ale czy na pewno? A co ze strachem w życiu naszych latorośli? Co napawa lękiem naszych małoletnich współobywateli?
Ewa Pawlik
Słodka trwoga
Świat + Ludzie
Edukacja

Słodka trwoga

Książki dla dzieci bywają straszne – ale to dobrze!
Bartosz Janiszewski
Król fantasy
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Król fantasy

Witajcie w pięknym i koszmarnym świecie Neila Gaimana.
Jakub Demiańczuk
Mądry wywiad – 3/2021
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mądry wywiad – 3/2021

Nie szkodzi, że rozmówca jest martwy, gdy wywiad przeprowadza
Tomasz Wiśniewski
Uczenie bez nauczania
Świat + Ludzie
Edukacja

Uczenie bez nauczania

O edukacji bez tresury i cierpienia mówi dr Marzena Żylińska. Notuje
Berenika Steinberg
Nie bój się tygrysa
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Nie bój się tygrysa

Nasze mózgi działają wciąż tak jak przed tysiącami lat. Jak poskromić lęk w duchu uważności, radzi
Jowita Kiwnik Pargana
Zapach strachu
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Zapach strachu

Nie tylko szczury wyczuwają emocje. Z prof. Jackiem Dębcem, psychiatrą z University of Michigan, rozmawia
Jowita Kiwnik Pargana
Krótka historia czarownic
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Krótka historia czarownic

O okrucieństwach popełnianych w imię walki z Szatanem pisze
Tomasz Wiśniewski
Coaching strachu
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Coaching strachu

Straszne rady przedstawia trio
Wszystko Będzie Dobrze
To my jesteśmy naturą
Świat + Ludzie
Ziemia

To my jesteśmy naturą

Przez ostatnie kilkaset lat sądziliśmy, że eksploatacja przyrody jest czymś naturalnym i dobrym. I choć takie podejście przyniosło nam korzyści, doprowadziło jednocześnie do degradacji środowiska naturalnego.
Beth Lord
Gry i zabawy z piekłem
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Gry i zabawy z piekłem

Piekło na ziemi, Dwa ognie, Nie taki diabeł straszny… Do zabawy zaprasza kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Strach ma wielkie oczy w wersji różnych poetów i poetek
Sztuka + Opowieści
Doznania

Strach ma wielkie oczy w wersji różnych poetów i poetek

Wiersze o strachu.
Wszystko Będzie Dobrze
Frankenstein i zmiana klimatu
Sztuka + Opowieści
Doznania

Frankenstein i zmiana klimatu

Ponad 200 lat temu nadszedł „rok bez lata”, kiedy chmura wulkanicznego pyłu przysłoniła słońce i gwałtownie obniżyła temperaturę na całym świecie. To, że dwa lata później wyszedł „Frankenstein”, wcale nie było przypadkowe.
Gillen D’Arcy Wood
Domagaj się zmiany!
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Domagaj się zmiany!

Naomi Klein napisała poradnik dla młodych obrońców planety. Znajdziemy w nim wnikliwą historię kryzysu klimatycznego z propozycją konkretnych działań.
Paulina Wilk
Jestem huraganem
Sztuka + Opowieści
Doznania

Jestem huraganem

O Amandzie Gorman świat usłyszał podczas inauguracji Joego Bidena. Poetka domaga się zmian społecznych. Występuje i wykorzystuje nowoczesne media, by jej głos wybrzmiał jak najpełniej i odbił się szerokim echem.
Bartosz Wójcik
Taniec na ścianie
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Taniec na ścianie

Po ścianach wspinaczkowych porusza się z gracją, można odnieść wrażenie, że ma palce ze stali. Jest silna i precyzyjna, jej ciało zapamiętuje najlepsze ustawienia, a głowa nieustannie analizuje żłobienia i pęknięcia w skale. O Ashimie Shiraishi pisze
Nick Paumgarten
Nieznane fakty z młodości sławnych ludzi
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Nieznane fakty z młodości sławnych ludzi

Kilka dotąd nieznanych faktów z życia znanych ludzi spisał kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Spacer w słuszną stronę
Świat + Ludzie
Edukacja

Spacer w słuszną stronę

Od stuleci protestujemy, maszerując. Dziś maszerują kobiety, młodzi obrońcy Ziemi, osoby dyskryminowane – chcą być dostrzeżeni i wysłuchani, domagają się zmian.
Paulina Wilk
Pątniczka pokoju
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Pątniczka pokoju

Mildred Norman wierzyła, że ludzie są dobrzy, tylko czasem potrzebują małej inspiracji do działania. Aby im ją dać, ruszyła w drogę. Dosłownie.
Ewa Pluta
Dziki dom
Świat + Ludzie
Ziemia

Dziki dom

Nawet jeśli stracisz wszystko, możesz po prostu iść przed siebie, a dzika natura to najlepsze miejsce do życia. O doświadczaniu przemiany podczas bycia w drodze z Raynor Winn rozmawia
Paulina Wilk
Nomadzi trzeciego milenium
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Nomadzi trzeciego milenium

Nie mają tradycyjnych domów, żyją na kółkach. Ich losy stały się symbolem upadku amerykańskiego snu. Z Jessicą Bruder, autorką reportażu, na podstawie którego powstał nagrodzony trzema Oscarami film „Nomadland”, rozmawia
Agnieszka Fiedorowicz
Wydeptywanie
Sztuka + Opowieści
Doznania

Wydeptywanie

Ci, którzy myślą, że sztuka współczesna zamknięta jest tylko w muzeach, chyba nigdy nie ruszyli tak po prostu przed siebie. Na spacer śladami Pawła Althamera, ale też bez żadnych śladów, zaprasza
Karol Sienkiewicz
Prosto i w lewo
Duch + Ciało
Złap oddech

Prosto i w lewo

Świat stanął z powodu pandemii. Ale może to właśnie najlepszy moment, żeby wyruszyć na pieszą wyprawę wzdłuż Bałtyku. Po drodze czekają bór bażynowy, tajęża jednostronna, no i przygoda!
Ewa Pawlik
Dziecko pyta, ekspert odpowiada
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Dziecko pyta, ekspert odpowiada

Znalezione na bałtyckiej plaży kamyki podarowaliśmy dziecku. Dziecko podziękowało i zapytało, czym te kamyki właściwie są i jak się je produkuje. Redakcja bezradnie rozłożyła ręce. Z pomocą przyszedł geolog
Andrzej Jagielski
Spacer idealny
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Spacer idealny

Filozof opowiada o różnych rodzajach chodzenia.
Marcin Polak
Halo, Christiansø?
Świat + Ludzie
Ziemia

Halo, Christiansø?

Jeśli marzysz o wakacjach na egzotycznej wyspie, nie musisz szukać daleko. Wystarczy 100 km na północ od Kołobrzegu. Podróż w stylu eko, pobyt w duchu slow. Poleca
Ewa Pawlik
Moc co noc
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Moc co noc

Miejsca, w których można odnaleźć ślady dawnych cywilizacji, pobudzają wyobraźnię. Kurhany, kręgi oraz posągi kultowe przedstawiają
Ewa Pawlik, Szymon Rogiński
Ale po co chodzi?
Świat + Ludzie
Ziemia

Ale po co chodzi?

Około 400 mln lat temu nasi przodkowie skierowali ku lądowi najpierw swoje oczy, a następnie płetwy, które wkrótce stały się nogami. Czy był to dobry wybór? Zdania wśród ich potomków wydają się podzielone.
Mikołaj Golachowski
Wspak
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Wspak

Chodzenie tyłem jest dla nas bardzo korzystne. Dziwne, że nie robimy tego cały czas!
Sylwia Niemczyk
Dyskretne ruchy słonecznika
Świat + Ludzie
Ziemia

Dyskretne ruchy słonecznika

Chociaż rośliny nie są demonami prędkości i nie dogonią odlatujących owadów, potrafią obracać się i wspinać, a także w sposób systematyczny i skoordynowany reagować na bodźce. O ruchach roślin pisze
Marcin Zych
Życiodajny pył
Duch + Ciało
Żywioły

Życiodajny pył

Pył z Sahary sprawia, że śnieg w Alpach zmienia kolor, karaibskie upały się potęgują, a dobroczynne pierwiastki krążą w oceanach i roślinach.
Michał Brennek
Wyspa wysypisko
Świat + Ludzie
Ziemia

Wyspa wysypisko

Są miejsca na świecie, gdzie woda jest tak gęsta od plastiku, że przypomina galaretkę. Ratunkiem dla oceanicznych stworzeń są aktywiści.
Piotr Żelazny
Mały reportaż – 3/2021
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Mały reportaż – 3/2021

O wyprawie na jedną z Wysp Salomona, zamieszkiwaną przez niezwykle flegmatyczną społeczność, opowiada
Tomasz Wiśniewski
Tratwa Thora
Świat + Ludzie
Ziemia

Tratwa Thora

„Granice? Nigdy żadnej nie widziałem, ale słyszałem, że istnieją w umysłach niektórych ludzi” – mawiał słynny podróżnik Thor Heyerdahl. I organizował następne wyprawy.
Andrzej Kula
Mamy nowy kontynent?
Świat + Ludzie
Ziemia

Mamy nowy kontynent?

Wiele na to wskazuje! Zelandia to najmniejszy, najmłodszy, najcieńszy i najbardziej przykryty wodą ze wszystkich kontynentów.
Teodora Zareva
Gdyby Polska była wyspą…
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Gdyby Polska była wyspą…

Jakie byłyby korzyści, a jakie straty?
Wszystko Będzie Dobrze
Maoryskie przebudzenie
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Maoryskie przebudzenie

Po latach tłumienia tożsamości kulturowej Maorysi zrzucają ostatnie z kolonialnych kajdan.
Maciej Wesołowski
Wytańczyć szacunek
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Wytańczyć szacunek

Czy taniec może być narzędziem walki z rasizmem? Może, jeśli jest to haka. Ta maoryska tradycja jest dziś żywa jak nigdy dotąd.
Andrzej Kula
Haiku letnie – 3/2021
Sztuka + Opowieści
Doznania

Haiku letnie – 3/2021

Chwila letniego rozmarzenia z poezją naszych Czytelników.
Uśmiech mnicha
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Uśmiech mnicha

Zdarza się, że celebrytą zostaje doktor. I to nie w wyniku skandalu, lecz badań, które dowodzą, że jest najszczęśliwszym człowiekiem na świecie – człowiekiem medytującym!
Marcin Kozłowski
Złote myśli Ram Dassa
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Złote myśli Ram Dassa

Wymieńmy całe nasze ocenianie na docenianie. Odłóżmy nasze poczucie słuszności i zwyczajnie bądźmy razem.
Ram Dass
Najszczęśliwsze państwo świata
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Najszczęśliwsze państwo świata

PKB? Zupełnie nie! W Bhutanie miernikiem rozwoju całego kraju jest poziom zadowolenia z życia jego mieszkańców. Jak to działa w praktyce?
Kazimierz Pytko
Codzienna łaska
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Codzienna łaska

Kamyk, kwiat, ziarenko ryżu i skierowane do kosmosu słowa mogą zmienić życie na lepsze. I nawet nie trzeba mieszkać na Bali, by wypełnić życie rytuałami.
Jay Griffiths
Wędrujący mędrzec
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Wędrujący mędrzec

Pewien lama spędził w jaskiniach o wiele więcej czasu niż Janosik i gdy już z nich wyszedł, hojnie rozdawał to, czego wcześniej wcale nie zrabował, tylko wymedytował – spokój, miłość, współczucie. I wtedy jego przygody dopiero się rozpoczęły!
Monika Waraxa
Boskie połączenie
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Boskie połączenie

„Dawno temu nasz świat bardzo się różnił od tego, jaki widzimy dzisiaj – zaczął Indianin. – Było mniej ludzi i żyliśmy bliżej ziemi. Ludzie znali język deszczu, plonów i wielkiego Stwórcy. Wiedzieli nawet, jak mówić do gwiazd i ludzi nieba”… Co teraz?
Gregg Braden
20 kluczy do (o)tworzenia wszystkiego
Duch + Ciało
Pogoda ducha

20 kluczy do (o)tworzenia wszystkiego

Jak osiągnąć absolutne szczęście w 20 prostych, i nie tylko, krokach. Nie ma za co!
Przekrój
Wieje nudą? Posłuchaj, jak wieje!
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Wieje nudą? Posłuchaj, jak wieje!

Idź przed siebie. Jeśli masz w zwyczaju dreptać w rytm muzyki, to wyłącz tę ścieżkę dźwiękową i otwórz się na dźwięki na ścieżce.
Iza Smelczyńska
Piękna więź
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Piękna więź

Mnich pyta mistrza: „Jak mogę wejść na Ścieżkę?”. Mistrz wskazuje na strumień: „Czy słyszysz ten strumień? Możesz wejść tamtędy”. Każdy buddysta to ekolog, ale czy każdy ekolog to buddysta? Zastanawia się
David P. Barash
Wędrowni muzykanci
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Wędrowni muzykanci

Językowych przybyszów zwykło się określać jako wyrazy zapożyczone. Dziwna to nazwa – jak już dawno zwrócono uwagę – bo przecież wyrazów takich się nie zwraca, „właściciela” nie pyta się o pozwolenie, on zresztą niczego nie traci, nie wyzbywa się rzeczy „pożyczonej”. Felieton o podróżujących słowach.
Mirosław Bańko
Świat jest modrzewiem
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Świat jest modrzewiem

Drzewo jest superpoczątkiem, pojemnym miejscem akcji i zaczynem opowieści. Możemy być więc pewni, że kiedy napotykamy drzewo senioralne, trafiamy na miejsce, w którym wiele się wydarzyło. Ale i równie wiele wydarzy…
Michał Książek
Drzewo życia
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Drzewo życia

Ukształtowany przed tysiącami lat, po wielekroć modyfikowany motyw drzewa życia trwa w kulturze do dziś, zachowując swoje archaiczne cechy.
Anna Arno
Umysły roślin
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Umysły roślin

Pogląd, że rośliny mogą wykazywać inteligencję, do niedawna nie mieścił się w wyobraźni ortodoksyjnych naukowców. Dziś nie mieści się w głowie, że tak późno tę roślinną mądrość dostrzegliśmy.
Laura Ruggles
Niech się rozleje
Świat + Ludzie
Ziemia

Niech się rozleje

Zarządzanie zasobami ludzkimi jest dosyć ważne, ale zarządzanie zasobami wody jest ważniejsze. Zostań domowym menedżerem wody!
Łukasz Nowacki
Osiem zasad gospodarowania wodą
Świat + Ludzie
Ziemia

Osiem zasad gospodarowania wodą

Chcesz działać i zrobić coś dobrego dla siebie, przyrody, wody i klimatu? Zacznij od przyswojenia sobie podstawowych zasad zarządzania wodą w najbliższym otoczeniu.
Łukasz Nowacki
Wodne działania dla klimatu
Świat + Ludzie
Ziemia

Wodne działania dla klimatu

Rady zarówno dla fachowców, jak i dla każdego z nas przygotował
Łukasz Nowacki
Sfazowana woda
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Sfazowana woda

Odkrycie czwartej fazy wody przybliża do zrozumienia fenomenu wody jako źródła wszystkiego. Badania Geralda Pollacka wykazały niezwykłą umiejętność wody, jaką jest gromadzenie energii słonecznej.
Dominika Bok
Permakulturowa mantra czystej wody
Świat + Ludzie
Ziemia

Permakulturowa mantra czystej wody

Poznajcie zasadę czterech S! To zestaw wskazówek, które każdemu umożliwiają zrozumienie obiegu wody w krajobrazie: od źródła do ujścia.
Łukasz Nowacki
Temat rzeka
Świat + Ludzie
Ziemia

Temat rzeka

Dlaczego potrzebujemy być blisko wody, co nam daje jej szum oraz moczenie bosych stóp i dlaczego tak dużo jej płynie w codziennym języku, wyjaśnia
Anna Berestecka
Żyjąca maszyna
Świat + Ludzie
Ziemia

Żyjąca maszyna

Chcesz mieć własną oczyszczalnię wody? Nic prostszego – kompost na balkonie lub w ogródku to połączenie technologii z biologią. Czyni dla gleby cuda! Przetestował i opisał dla nas
Łukasz Nowacki
O tych, których zjadam za mało
Duch + Ciało
Dobra strawa

O tych, których zjadam za mało

Jeśli i Ty już w drodze ze straganu zjadasz połowę kupionych malin, przeczytaj koniecznie! Jak nie przeoczyć owoców sezonowych i niczego nie żałować zimą, radzi
Michał Korkosz
Chleb z kaszy gryczanej – prosty i powolny
Duch + Ciało
Dobra strawa

Chleb z kaszy gryczanej – prosty i powolny

Prezentujemy prosty przepis na chleb gryczany. Tylko z trzech składników!
Przekrój
Kuchnia syntetyczna dla najbliższych
Duch + Ciało
Dobra strawa

Kuchnia syntetyczna dla najbliższych

Książkę, która wychodzi naprzeciw nie tylko potrzebom konsumentów, ale także współczesnym korporacjom produkującym żywność, zrecenzował
Tomasz Wiśniewski
Do mięty poczuj miętę
Duch + Ciało
Dobra strawa

Do mięty poczuj miętę

Wydaje się rośliną zwykłą, powszechną i niekryjącą wielu sekretów, jednak rodzaj ten pełen jest trudnych do odróżnienia gatunków i mieszańców oferujących całą gamę przeżyć zapachowo-kulinarnych. O mięcie pisze
Łukasz Łuczaj
Wielkie mikroelementy
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Wielkie mikroelementy

Choć występują w ciele w ilościach śladowych, pełnią ważne funkcje. Poznaj prawdę o pierwiastkach podaną w pigułce, spisaną wierszem, a ozdobioną obrazkiem.
Łukasz Kaniewski
Kora zamiast doktora
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Kora zamiast doktora

Wystarczy wyjść z domu, przystanąć przed drzewem, położyć dłonie na korze i czerpać z jej mocy.
Anna Berestecka
W kwiecie wieku
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

W kwiecie wieku

Subiektywny przegląd roślin, które – wedle wschodnich i zachodnich wierzeń – mogą pomóc dłużej cieszyć się młodością.
Dominika Bok
Brak przyrody? Same szkody
Świat + Ludzie
Ziemia

Brak przyrody? Same szkody

Bycie w przyrodzie nie przychodzi nam już zupełnie naturalnie. O tym, jak pomóc małym ludziom zanurzać się w niej od początku, pisze
Jaimee Bell
Sojuszniczki
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Sojuszniczki

Nastolatki z obu Ameryk angażują się w walkę o przyszłość planety. Ziemię trakują jak świętość, a za najlepszych nauczycieli życia uważają… rośliny i zwierzęta.
Aleksandra Lipczak
Najkrótsze nowelki – 3/2021
Sztuka + Opowieści
Doznania

Najkrótsze nowelki – 3/2021

“Szedłem ulicą, kiedy zobaczyłem, że idzie za mną nieprzyjemny facet o posturze zapaśnika. Czyżby mnie śledził?” Kolejną porcję najkrótszych nowelek przygotował kolektyw
Wszystko Będzie Dobrze
Korzenie, które leczą
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Korzenie, które leczą

Gdy koronawirus zaatakował rdzenne społeczności Ekwadoru, ich członkowie zwrócili się o pomoc do swojej żywej biblioteki – lasu. Dżungla nieraz już ratowała ich przed zagrożeniem, które przyszło z zewnątrz.
Sylwia Niemczyk
Jak umierają encyklopedie
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Jak umierają encyklopedie

Rdzenni mieszkańcy Ameryki Północnej umierają z powodu COVID-19 dwa razy częściej niż białoskórzy. Dlaczego? O tym, jak złe rządzenie medycyną osłabiło zaufanie do leczenia, pisze
Julia Fiedorczuk
Ziemia do człowieka!
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Ziemia do człowieka!

Uwolnij się od wolnych rodników! Chodź boso, pozwól się rozładować, a być może pożyjesz dłużej. Radzi
Jakub Bas
Dawne praktyki i nowa wiedza, czyli o odtwarzaniu lokalnych systemów żywności
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Dawne praktyki i nowa wiedza, czyli o odtwarzaniu lokalnych systemów żywności

Dbajmy o glebę, bioróżnorodność i przyrost wiedzy. To najlepsza droga do zdrowej przyszłości.
Przekrój
Chemia szczęścia – zapanuj nad hormonami
Duch + Ciało
Promienne zdrowie

Chemia szczęścia – zapanuj nad hormonami

Garstka praktycznych informacji o dopaminie, oksytocynie, serotoninie i endorfinach.
Przekrój
3 ćwiczenia skupiania uwagi
Duch + Ciało
Złap oddech

3 ćwiczenia skupiania uwagi

“Wyobraź sobie, że jesteś w ogrodzie. To może być dowolny ogród: mały, wiejski, angielski, ogródek balkonowy – taki, w jakim czujesz się najlepiej” – tak zaczyna się jedno z ćwiczeń, które przygotowała
Magdalena Róża Skoczewska
Słoń czy Słońce?
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Słoń czy Słońce?

Wydaje się, że nie można pomylić słonia ze słońcem. Czyżby?
Wszystko Będzie Dobrze
Obcowanie z chwilą
Duch + Ciało
Złap oddech

Obcowanie z chwilą

Piękna chwil nie dostrzega się w pośpiechu, lecz w spowolnieniu, w snuciu.
Marcin Polak
Szybciej niż światło
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Szybciej niż światło

Jak cząstki przenikają przez bariery i skąd wiemy, że potrafią to robić z prędkością nadświetlną?
Natalie Wolchover
Psychotest: Jakim rodzajem energii jesteś?
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Psychotest: Jakim rodzajem energii jesteś?

Odpowiedz na kilka prostych pytań i w dwie minuty dowiedz się, jakim jesteś rodzajem energii!
Wszystko Będzie Dobrze
Fala czy cząstka?
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Fala czy cząstka?

Inspiruje pisarzy i artystów. Prowokuje do fundamentalnych pytań filozoficznych – o czas, sposób postrzegania­ rzeczywistości, a wreszcie także o samo istnienie.­ Jest równocześ­nie falą i cząstką. Światło.
Jan Pelczar
Znajdź fotony!
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Znajdź fotony!

W każdej z tych historyjek ukrył się jeden foton. Znajdziesz je wszystkie?
Wszystko Będzie Dobrze
Z punktu widzenia zwierząt
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Z punktu widzenia zwierząt

Wszechświat pławi się w fotonach. Ptasie pióra mienią się nadfioletem, jaszczurki lgną do rozjarzonych podczerwienią kamieni. W porównaniu z wieloma gatunkami jesteśmy niemal daltonistami.
Szymon Drobniak
Na srebrnej błonie
Sztuka + Opowieści
Doznania

Na srebrnej błonie

O nostalgii za fotografią analogową, chwytaniu siateczki srebrnych pikseli oraz o jej negatywie, czyli o świecie, którego już nie zobaczymy, z czułością pisze
Szymon Drobniak
Domowa elektrownia z bliźniaczym napędem
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Domowa elektrownia z bliźniaczym napędem

Felieton o życiowej energii, której w dzieciństwie mamy więcej niż w dorosłym życiu.
Mikołaj Łoziński
Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 3/2021
Świat + Ludzie
Kosmos

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 3/2021

Naukowcy ogłosili nowe wyniki badań dotyczące ciała niebieskiego znanego jako Oumuamua – pierwszego obiektu międzygwiezdnego, który odwiedził Układ Słoneczny. Z kolei w wodach jeziora Bajkał zanurzono olbrzymi detektor neutrin, o czym donosi
Łukasz Kaniewski
Mroczne sprawy kosmosu
Świat + Ludzie
Kosmos

Mroczne sprawy kosmosu

Ciemni towarzysze, ciemna materia i ciemna energia. Chociaż astronomowie lubią to, co się świeci, kosmos jest mroczny – przekonuje
Piotr Stankiewicz
Skurczone olbrzymy, puchnące karły
Świat + Ludzie
Kosmos

Skurczone olbrzymy, puchnące karły

Jeśli zastanawialiście się kiedyś, jak żyją gwiazdy – to ten artykuł jest dla Was.
Piotr Stankiewicz
Plemiona nauki
Świat + Ludzie
Edukacja

Plemiona nauki

Dyscypliny naukowe to sztuczny twór, a nauki ścisłe nie istnieją w kulturowej i egzystencjalnej próżni. O konieczności przemyślenia tradycyjnych podziałów pisze
Marcelo Gleiser
Dżdżownice na pianinie
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Dżdżownice na pianinie

To wuj Karola Darwina zwrócił jego uwagę na dżdżownice: twórca teorii ewolucji zachwycił się nimi i dowodził, że zawdzięczamy im więcej, niż myślimy. Tak samo jak i reszcie ożywionego świata. Rozmowa z kulturoznawczynią i filozofką Justyną Schollenberger.
Aleksandra Gosk, Tomasz Sitarz
*** (nasze życie jest…)
Sztuka + Opowieści
Doznania

*** (nasze życie jest…)

W letniej „Wierszówce” o tym, że nasze życie jest obliczone na cztery psy, pisze
Piotr Grobliński
Dzieci wieloryba
Świat + Ludzie
Marzenia o lepszym świecie

Dzieci wieloryba

Aborygeni z klanu Mirning trzymają w ryzach świat, który stworzył wieloryb. Wiedzą, że w przyrodzie nic nie można zmieniać, bo wszystko stanowi jedność. O tym, ile racji ma Pierwszy Naród, opowiada
Agnieszka Burton
To i owo – 3/2021
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

To i owo – 3/2021

Letnie ciekawostki zebrali
Ewa Pawlik, Łukasz Kaniewski
Niezwykłe odkrycie zespołu prof. Richarda Pumpkinsa
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Niezwykłe odkrycie zespołu prof. Richarda Pumpkinsa

Grupa uczonych powołanych przez University of Bristol miała za zadanie zweryfikować notatki Pumpkinsa. Jaki był rezultat tych badań?
Tomasz Wiśniewski
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Rok
Sztuka + Opowieści
Doznania

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – Rok

W „Nowych wierszach sławnych poetów” przedstawiamy niepublikowany dotąd utwór Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej.
Grzegorz Uzdański
Listy do Stanisława Lema od Sławomira Mrożka
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Listy do Stanisława Lema od Sławomira Mrożka

„Aż dziw, że krytycy tak uczciwie nie postępują, nie przyznają się jakoś do tego, że są także czytelnikam” – pisał w 1966 r. do Stanisława Lema.
Sławomir Mrożek
Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 3/2021
Humor + Rozmaitości
Rozmaitości

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 3/2021

Powinniśmy starannie wyjmować z siebie wszystkie kolce, które kłują nas w osobowości innych.
Przekrój
Lato, krew i 15 milionów stopni
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Lato, krew i 15 milionów stopni

Zachód słońca to trochę obraz, a trochę rzeźba. Podziwiamy go i zapominamy o nim. Jak patrzeć na to zjawisko, zwłaszcza latem?
Stach Szabłowski
Żegnaj, Papciu!
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Żegnaj, Papciu!

Papcio Chmiel odszedł, pozostawiając na świecie trójkę niebanalnych, charyzmatycznych bohaterów kultowego cyklu komiksowego: Tytusa, Romka i A’Tomka. O wielopoziomowym, mądrym humorze i stwarzaniu świata pełnego kolorów pisze
Łukasz Chmielewski
Jerzy Bereś: przemożna wola bycia niepodległym
Sztuka + Opowieści
Przemyślenia

Jerzy Bereś: przemożna wola bycia niepodległym

Nie chciał być jak inni. W poszukiwaniu własnej drogi zaczął od zera, od surowego drewna. Jego manifestacje artystyczne i oryginalne obiekty sztuki budziły niepokój władz PRL-u.
Zbigniew Libera
Pegaz, gazu! – 3/2021
Sztuka + Opowieści
Doznania

Pegaz, gazu! – 3/2021

Konkretyn i sztamburak to dwa nowe gatunki poetyckie, które w swojej absurdalnej rubryce przedstawia
Marcin Orliński
Patrzeć w przód
Sztuka + Opowieści
Opowieści

Patrzeć w przód

O tym, czy Zachód myśli za dużo i czy idee europejskie zdewaluowały się, z Aleksandrem Sokurowem rozmawia
Artur Zaborski
Karawaną przez pół świata
Świat + Ludzie
Wiedza i niewiedza

Karawaną przez pół świata

Muhammad Ibn Battuta to kolorowa postać w świecie XIV-wiecznego islamu. Potrafił odnaleźć się w towarzystwie kupców, rebeliantów, dyktatorów. Wielokrotnie tracił i zyskiwał wielkie bogactwa, przemierzając średniowieczny Wschód. O sensacyjnych przygodach wiernego Allahowi podróżnika opowiada
Maciej Świetlik
Palma
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Palma

Wiersz o palmie, stworzył
Marcin Orliński
Przysłowia o fotonach
Duch + Ciało
Pogoda ducha

Przysłowia o fotonach

Kiedy czujesz się jak foton?
Wszystko Będzie Dobrze