Poznaj nasze czułe strony

Ta jesień jest pełna czułości! A już na pewno jest jej pełen jesienny „Przekrój”. W nowym numerze piszemy także o: hologramach, prawdzie i pięknie, grzybach (też tych, wiadomo których), dojrzałości i Inkach.

3575 2021

Spis treści

W tym numerze

W tym numerze

W tym numerze

Imperializm na talerzu

Duch + Ciało

Dobra strawa

Imperializm na talerzu

W Afryce dawne kolonialne układy gospodarcze wciąż mają się świetnie. O tym, jak jest i co zrobić, żeby było lepiej, opowiada mieszkająca w Wybrzeżu Kości Słoniowej pisarka

Waithera Sebatindira

Historyjka – Egipt

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Historyjka – Egipt

Historyjka na dobry początek o pewnym deweloperze, który postanowił wybudować osiedle w miejscu piramid.

Tomasz Wiśniewski

Przekrój lata 2021

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Przekrój lata 2021

Wesołe, smutne, dobre i złe, dziwne i niedziwne wiadomości wybrane dla Państwa przez redakcję „Przekroju”.

Przekrój

Pegaz, gazu! – 4/2021

Sztuka + Opowieści

Doznania

Pegaz, gazu! – 4/2021

Co powiecie, Drodzy Czytelnicy, na omułki i niebajki? Nowe gatunki literackie przedstawia

Marcin Orliński

Najkrótsze nowelki – 4/2021

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Najkrótsze nowelki – 4/2021

Mniejszych nie ma! Tylko w „Przekroju”: najkrótsze nowelki kolektywu

Wszystko Będzie Dobrze

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Sobowtór

Naczelny coach redakcji na tropie własnego sobowtóra i marnych jego imitacji.

Mateusz Kołczinger

Szczęśliwy traf

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Szczęśliwy traf

Trafić na tę okładkę “Przekroju” – z czerwca 1957 r. – to jak wygrać w totka! O okładce, która naprowadziła na trop retro animacji Teatrzyku Zielona Gęś, opowiada

Ewa Pawlik

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Czas czułości

Wiara w to, że na zło i agresję trzeba odpowiadać dobrem, nie bierze się z naiwności, lecz z doświadczenia. Rozmowa z turecką pisarką Ece Tumelkuran – nie tylko o potrzebie zmiany sposobu uprawiania polityki.

Paulina Wilk

Mały reportaż – 4/2021

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mały reportaż – 4/2021

Jakem szlachcic piórem i słowem pracujący, gdym posłyszał o tureckim zagrożeniu czyhającym na nasze chrześcijańskie przedmurza, wprzódy wskoczyłem na konia, by poznać zwyczaje Osmanów…

Tomasz Wiśniewski

Przepis na prostotę życia

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Przepis na prostotę życia

W najnowszej Wierszówce wybitna polska poetka i jej przepis na życie.

Zuzanna Ginczanka

Planeta wolnych wiosek

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Planeta wolnych wiosek

Na spotkania z przedstawicielami globalnego imperium przychodził w sandałach, okryty pasem ręcznie tkanej bawełny. Mówił, że Indie mają dość ziemi, by nakarmić i ubrać swoich obywateli. Nie ufał masowej produkcji i globalizacji. Wierzył w samodzielność małych wspólnot, w ekonomię pozbawioną chciwości i przemocy. Co dziś radziłby nam Mahatma Gandhi?

Paulina Wilk

Co po wzroście?

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Co po wzroście?

Co to znaczy: żyć dobrze? I czy jest to osiągalne, gdy żyjemy pod jarzmem kapitalizmu? Jeśli nie on, to co? Z Wojciechem Mejorem, aktywistą i edukatorem, rozmawia

Katarzyna Michalczak

Mądry wywiad – 4/2021

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mądry wywiad – 4/2021

Przedstawiamy rozmowę z prof. Marią Weber, specjalistką od ekonomii późnego kapitalizmu. Minuta zainwestowana w czytanie może odmienić Państwa życia całkowicie.

Tomasz Wiśniewski

Zaorać kapitalizm

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Zaorać kapitalizm

Antykapitalizm ma długą tradycję i różne oblicza. Praca na roli także. Łączy je John Seymour – „ojciec samowystarczalności”.

Dominika Bok

Wyspa spokojnych dusz

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Wyspa spokojnych dusz

Teneryfa kojarzy się z masową turystyką, ale ma też mniej oczywiste strony. W jej niedostępnych rejonach tworzą się samowystarczalne, alternatywne społeczności. Składamy wizytę jednej z nich.

Maria Górz

Mniej znane organizmy samowystarczalne

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Mniej znane organizmy samowystarczalne

Niezależne byty w naszym świecie, i nie tylko.

Wszystko Będzie Dobrze

Płynna dojrzałość

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Płynna dojrzałość

A co, jeśli dojrzałość nie oznacza dzisiaj już żadnej stałości, tylko po prostu umiejętność ciągłego przystosowywania się do zmian? Wyjaśnia psycholog Piotr K. Oleś. Pyta

Aleksandra Pezda

Jak reagować dojrzale – porady

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Jak reagować dojrzale – porady

Nigdy nie okazuj zazdrości, zawsze mów, że rozumiesz. Rady od kolektywu humorystyczno-psychologicznego

Wszystko Będzie Dobrze

Chcesz wejść – zapukaj

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Chcesz wejść – zapukaj

Rozmowa z Natalią de Barbaro o sile wrażliwości, o empatii oraz szukaniu własnego pokoju – przestrzeni, w której kobiety mogą wreszcie wsłuchać się w siebie.

Monika Kucia

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Wyboista droga

Dojrzałość jest wędrówką. Przypomina podróż duchową, którą odbył bohater „Boskiej komedii” Dantego.

Kajetan Giziński

Dorosły, ale czy dojrzały?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Dorosły, ale czy dojrzały?

Sonda „Przekroju”! Uważny czytelnik rozpozna w rozmówcach naszych autorów! Wysondowała

Ewa Pawlik

Antidotum na śmierć

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Antidotum na śmierć

Nawet tragiczne wydarzenia możemy spróbować obrócić na naszą korzyść. Esther Perel wie o tym wyjątkowo dużo – jej rodzice odbudowali swój świat po doświadczeniach wojny i Holokaustu.

Agnieszka Drotkiewicz

Konferencja etymologiczna o dojrzałości

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Konferencja etymologiczna o dojrzałości

Zjazd Światowego Towarzystwa Etymologicznego poświęcony dojrzałości odbył się w Bratysławie i miał burzliwy przebieg…

Wszystko Będzie Dobrze

Figowiec pamięta

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Figowiec pamięta

Elif Shafak w swojej najnowszej książce odwraca role. Oddaje głos roślinom – to one piszą jej opowieść o migracji i pamięci, o końcu pewnego świata. Książkę “The Island of Missing Trees” recenzuje

Paulina Wilk

Dialog ze światem

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Dialog ze światem

Kiedy wieki temu uznaliśmy, że umysł, język i kultura przynależą tylko nam, zamknęliśmy się na pozaludzkie doświadczenie. Dzisiejsza humanistyka wskazuje, że wcale nie jesteśmy najmądrzejsi. Oprócz naszego istnieją też inne rodzaje poznania: nie lepsze i nie gorsze.

Julia Fiedorczuk

Podloty i podlotki, czyli co się należy zwierzęcej młodzieży

Świat + Ludzie

Edukacja

Podloty i podlotki, czyli co się należy zwierzęcej młodzieży

Co zwierzęta dostają od rodziców? Jedne pożywienie, drugie umiejętności i wiedzę, jeszcze inne wsparcie emocjonalne – jak szympansy, których dorosłe samce w ciężkich chwilach szukają pociechy w ramionach mamy.

Mikołaj Golachowski

Haiku jesienne – 4/2021

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Haiku jesienne – 4/2021

17 jesiennych sylab, nadesłanych przez naszych Czytelników.

Dlaczego zwierzęta się nie gubią

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Dlaczego zwierzęta się nie gubią

Podczas gdy my potrzebujemy map, kompasów, znaków i GPS, zwierzęta doskonale radzą sobie bez nich. Pytanie więc: jak one to robią?

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Dom

Niegdyś wierzono, że piec i strych zamieszkują demony, o które należy dbać. Dom żył, a także umierał wraz z człowiekiem. I był odzwierciedleniem kosmosu. Pisze

Ewa Pluta

Ludzie, rośliny i bogowie

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Ludzie, rośliny i bogowie

Lubimy fantazjować o zaawansowanych wynalazkach przyszłości. Tymczasem największa rewolucja technologiczna dokonała się prawdopodobnie dawno temu. Komu ją zawdzięczamy?

Tomasz Wiśniewski

Jak urządzić dom

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Jak urządzić dom

Najlepsze (i za darmo!) porady kolektywu fachowców

Wszystko Będzie Dobrze

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Marsjanie

Poezja to kosmos! Przedstawiamy wiersz z tomu “Napój cienisty” (1936), którego autorem jest

Bolesław Leśmian

Wyobcowanie z Ziemi

Świat + Ludzie

Kosmos

Wyobcowanie z Ziemi

Ponad pół wieku temu Hannah Arendt stwierdziła, że oto osiągnęliśmy punkt krytyczny, po którego przekroczeniu człowiek staje się produktem człowiekopodobnym. Jak wybrzmiewają jej słowa dzisiaj?

Shoaib Shafi

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Dolina mgieł

Żeby powstał dom, który zaspokoi wszystkie potrzeby swoich mieszkańców, trzeba go sobie najpierw starannie wymyślić. O własnym, projektowanym przez lata permakulturowym siedlisku marzeń opowiada

Łukasz Nowacki

Nietypowe domy sławnych osób

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Nietypowe domy sławnych osób

Kto mieszkał w domku na drzewie (podpowiedź: Johann Wolfgang von Goethe), a kto w beczce (podpowiedź: Diogenes). I gdzie mieszkała Orzeszkowa (podpowiedź: na pewno nie nad Niemnem)?

Wszystko Będzie Dobrze

Tamtego życia już nie ma

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Tamtego życia już nie ma

Antoninę wysiedlono z rodzinnego Powroźnika. Jej córka i wnuczka urodziły się już na Dolnym Śląsku. Dziś wszystkie trzy mówią, że są i Polkami, i Łemkiniami.

Aleksandra Woźniak-Marchewka

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Coaching domu

Jak podnieść swoją rynkową wartość i rozwijać się, nie zapominając oczywiście o solidnych fundamentach? Radzi kolektyw

Wszystko Będzie Dobrze

Dom otwarty, dom wędrowny

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Dom otwarty, dom wędrowny

Bieda w Bombaju wędruje sprzecznymi drogami – niektórych z domów wypędza, innych na nie skazuje. Jednych i drugich okrada z wyboru.

Paulina Wilk

Matka jest domem

Sztuka + Opowieści

Doznania

Matka jest domem

Matczyzna to emocjonalna i cielesna przestrzeń, która pojawia się w życiu o wiele wcześniej niż ojczyzna. Nasze skojarzenia smakowe są nierozerwalnie związane właśnie z nią.

Renata Lis

Gotowanie do życia

Duch + Ciało

Dobra strawa

Gotowanie do życia

Zamiast kebabu i napoju energetycznego – pasztet z fasoli i sos pomidorowy. Do tego chochla poczucia sprawczości i szczypta wiary w siebie. Efekt: łatwiejszy start w dorosłość. Fundacja Samodzielność od Kuchni pomaga wychowankom domów dziecka, ucząc ich gotowania.

Agnieszka Fiedorowicz

Gruszka miłości

Duch + Ciało

Dobra strawa

Gruszka miłości

Bakłażan to trudny kochanek. Na surowo jego mdłe ciało jest zwarte i gąbczaste. Choć bywa gorzki, może wskazać drogę na wyżyny kulinarnych rozkoszy.

Michał Korkosz

Łopian po japońsku

Duch + Ciało

Dobra strawa

Łopian po japońsku

Kuchnie wszystkich krajów Azji Wschodniej mają pewne cechy wspólne. Oprócz sosu sojowego używa się tam dzikich roślin jadalnych, między innymi pastorałów (młodych pędów) orlicy, kwiatów liliowców, cebuli lilii i korzeni łopianu.

Łukasz Łuczaj

Opowiastki o pierwiastkach

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Opowiastki o pierwiastkach

Z czego składa się ludzki organizm? Dla ścisłowców – garść informacji. Dla humanistów – wierszyki. Autorem opracowania jest nasz niezastąpiony redaktor działu naukowego i zarazem literat

Łukasz Kaniewski

Bez ruchu ani rusz

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Bez ruchu ani rusz

Kąpiele wietrzne i słoneczne, spacerowanie boso, dieta wegetariańska, hartowanie zimną wodą… Apolinary Tarnawski, który w XIX w. założył prywatne sanatorium w Kosowie, wiedział, co zrobić, by Polacy byli zdrowsi i bardziej dziarscy.

Ewa Pawlik

Duch + Ciało

Dobra strawa

O grzybach

„Grzyby stanowią pośrednią grupę pomiędzy jarzynami nadziemnemi a korzeniowemi; w kuchni jarskiej są bardzo potrzebne”… Fragment z książki „Kosowska kuchnia jarska”.

Romualda Tarnawska

Jak Arne zasiał ziarno

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Jak Arne zasiał ziarno

Arne Naess, twórca pojęcia głębokiej ekologii, już pół wieku temu pisał, że antropocentryzm musi odejść. Zaproponował lepiej urządzony świat, w którym wszystkie formy życia mają równe prawa.

Andrzej Kula

Duch + Ciało

Dobra strawa

Fungi Nicoli

Na początku pandemii Nikola Dominici otworzył w Miami wegańską restaurację i na jej potrzeby hoduje grzyby. Ponad 7 ton miesięcznie!

Ewa Pawlik

Panie, hoduj kanie

Duch + Ciało

Dobra strawa

Panie, hoduj kanie

Czy próbowaliście hodować grzyby? To co innego niż klasyczne ogrodnictwo, ale może dać dużo radości. Do mykoogrodnictwa zachęca

Łukasz Nowacki

Duch + Ciało

Dobra strawa

Octu moc

„Octować” można wszystko, co znajdzie się na naszej drodze. Kwiaty, rośliny łąkowe, chwasty, zioła, jagody, owoce, korzenie i kłącza. Dlaczego warto, wyjaśnia

Dominika Bok

Duch + Ciało

Dobra strawa

Żurawinka

Jej owoce można zbierać już we wrześniu, gdy pięknie się wybarwią. Pozostają na krzewinkach nawet do końca zimy.

Dominika Bok

Superfood z neolitu

Duch + Ciało

Dobra strawa

Superfood z neolitu

Macie dość przetworzonej żywności? Oto potrawa, która towarzyszy ludzkości od epoki kamienia gładzonego.

Dominika Bok

Duch + Ciało

Dobra strawa

Zapach elfa

W angielskim jedna z potocznych nazw lawendy to elfi liść. I może dzięki tej wdzięcznej nazwie łatwiej się przekonać do olejku lawendowego – a warto, bo działanie ma zacne i wszechstronne.

Dominika Bok

Duch + Ciało

Złap oddech

Oddychaj tęczą

To proste ćwiczenie oddechowe rozluźni cię i pomoże przetrwać monotonne jesienne wieczory.

Dominika Bok

Zamiast wróżyć z fusów…

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Zamiast wróżyć z fusów…

…zrób sobie z nich kosmetyk! Oto prosty domowy sposób na peeling w duchu zero waste.

Dominika Bok

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Doktor Kolor

Barwy wpływają na nasze samopoczucie. Można je wykorzystać do diagnostyki, a nawet – jak w Indiach – do uzdrawiania.

Dominika Bok

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

A to mata!

Połóż się i spokojnie oddychaj, a reszta zrobi się sama. Krótka sesja na macie najeżonej kolcami sprawi, że poczujesz się lepiej.

Sylwia Niemczyk

Jeden spacer dziennie

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Jeden spacer dziennie

Latem to łatwe i przyjemne: człowiek po prostu wstaje, wkłada buty (albo nawet i nie) i wychodzi. A jesienią jakoś przestaje się chcieć. Szkoda, bo żeby nie chorować, trzeba chodzić!

Sylwia Niemczyk

Duch + Ciało

Promienne zdrowie

Mózg w formie

Nigdy nie jest za późno, żeby zacząć wyrabiać nawyki opóźniające starzenie się mózgu. Jak w siedmiu krokach zatroszczyć się o nasze centrum dowodzenia?

Asana jak Malina

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Asana jak Malina

Jogi nauczyła się sama z książek i jako pierwsza w Polsce ją propagowała. Gdy napisała „Hatha jogę dla wszystkich”, pozycje lotosu i psa z głową w dół wkroczyły do bloków z wielkiej płyty. Poznajcie Malinę Michalską.

Medytacje – 4/2021

Duch + Ciało

Złap oddech

Medytacje – 4/2021

Poczuj swoją wolność decydowania albo pomóż sobie odpuścić trudne emocje.

Magdalena Róża Skoczewska

Żywioły dla duszy

Duch + Ciało

Żywioły

Żywioły dla duszy

Ziemia, woda, ogień, powietrze i przestrzeń. Tych pięć żywiołów natury jest według tybetańskiej kultury istotą wszystkiego. Procesy, które między nimi zachodzą, tworzą wszechświat – i nasze życie.

Dominika Bok

Bądź duchem i ciałem

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Bądź duchem i ciałem

Fundacja „Bądź” od lat działa na rzecz holistycznego podejścia do naszego zdrowia i życia.

Przekrój

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Psylocynacje

Grzyby o psychoaktywnej mocy to bardzo mała część królestwa Fungi, ale ich relacja z człowiekiem stawia je w centrum dyskusji na temat pochodzenia i przyszłości naszego gatunku oraz planety.

Maciej Świetlik

Z grzybami w komitywie!

Świat + Ludzie

Ziemia

Z grzybami w komitywie!

Czy grzyby mogą naprawiać ekosystemy, ratować pszczoły i „zjadać” toksyczne odpady? Świetnie radziły sobie na naszej planecie podczas kolejnych katastrof, niestraszne im nawet promieniowanie radioaktywne. O ich supermocy pisze

Łukasz Nowacki

Przez wiry i pod prąd

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Przez wiry i pod prąd

Największe prawdy objawiły mu woda i las, a inżynierem został, nie ukończywszy studiów. Wynalazca i konstruktor Wiktor Schauberger wyprzedzał swoje czasy: nie tylko pod względem wizji technologicznych, ale przede wszystkim wrażliwości na naturę.

Menażeria z recyklingu

Sztuka + Opowieści

Doznania

Menażeria z recyklingu

Małe słodkie zwierzęta powiększone do gigantycznych rozmiarów. Instalacje artysty znanego jako Bordalo II (Segundo) to apel o umiar w konsumpcji.

Świat + Ludzie

Ziemia

Światodzieje

Przyroda skrywa wiele tajemnic, ale jedno jest pewne: drzewa są nie tylko świadkami historii, ale też ją tworzą. Uczestniczą w wojnach i ucztach, dają schronienie żywym i umarłym.

Michał Książek

Świat + Ludzie

Ziemia

Buk nie umarł!

Razem z innymi bukami tworzy buczynę, która nierzadko strzeże lasu przed lawinami i uderzeniami wiatru. Szkoda, że nie przed Lasami Państwowymi.

Michał Książek

Nasze małe wielkie drzewo

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Nasze małe wielkie drzewo

Na terenie skweru Strehla w Warszawie rośnie „Przekrojowy” buk. Tak! Zasadziliśmy go w 2019 r., a podczas festiwalu Laba 2021 czytaliśmy pod nim teksty z naszego kwartalnika.

Marcin Orliński

Związki partnerskie

Świat + Ludzie

Ziemia

Związki partnerskie

Drzewa, które rosną blisko siebie, tworzą społeczność. Potrafią „rozmawiać” i przekazywać sobie informacje. Opiekują się sobą. Z dala od człowieka mogą żyć tysiące lat.

Duch + Ciało

Dobra strawa

Gigadynia

Obecnie hodowaniem gigantycznych dyń zajmuje się w Polsce około stu hodowców. Najmłodszy ma lat osiem, najstarszy niemalże 10 razy więcej. Jakie osiągają efekty? Oszałamiające!

Ewa Pawlik

Manufaktura piękna

Świat + Ludzie

Ziemia

Manufaktura piękna

Jak to się dzieje, że z bilionów geometrycznych możliwości natura wybiera te najbardziej perfekcyjne, oszałamiająco piękne? Naukowcy ledwie zbliżyli się do rozwikłania tego sekretu.

Szymon Drobniak

Jak poetycko powiedzieć drugiej osobie, że jest piękna?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Jak poetycko powiedzieć drugiej osobie, że jest piękna?

Jedenaście nieoczywistych komplementów plus jeden bardzo ryzykowny.

Wszystko Będzie Dobrze

Pochwała intuicji

Świat + Ludzie

Edukacja

Pochwała intuicji

Pod koniec XIX w. ludzki umysł pracuje jak silnik Watta: pełną parą. I wtedy pojawia się Henri Bergson, który przekonuje, że to nie intelekt jest największym skarbem ludzkości.

Kamila Dzika-Jurek

Sztuka, która odmienia

Sztuka + Opowieści

Doznania

Sztuka, która odmienia

Obcowanie z dziełem artystycznym ma w sobie coś z niemal magicznego spotkania z innym umysłem. Ale jaki wpływ rzeczywiście na nas wywiera?

Ellen Winner

Wiedzieć pięknie

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Wiedzieć pięknie

Co będzie, kiedy naukę połączymy ze sztuką? Dzieła zyskają nowy wymiar, a liczby ukażą swój wdzięk. O nurcie art & science pisze

Szymon Drobniak

Liczby zakrapiane szkocką

Świat + Ludzie

Edukacja

Liczby zakrapiane szkocką

Lwowska szkoła matematyczna wciąż inspiruje naukowców i artystów. Stawia się im pomniki, gra o nich spektakle, tworzy wiersze, kręci filmy i pisze artykuły – takie jak ten.

Marek Górlikowski

Dyskretny urok matematyki

Świat + Ludzie

Edukacja

Dyskretny urok matematyki

„Gdy inne nauki szukają reguł, które Bóg wybrał dla tego wszechświata, my, matematycy, szukamy takich, których musi przestrzegać nawet Bóg” – żartował Jean-Pierre Serre. Teksty o liczbach muszą być trudne? Nic bardziej mylnego!

Robbert Dijkgraaf

Wszystko jest we wszystkim

Świat + Ludzie

Edukacja

Wszystko jest we wszystkim

Możliwe, że ludzki mózg działa jak hologram. Jeśli również wszechświat funkcjonuje w ten sposób, może się okazać, że rzeczywistość ma zupełnie inną naturę, niż do tej pory sądziliśmy.

Gregg Braden

Trójwymiarowe nic

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Trójwymiarowe nic

W świecie sztuki może się zdarzyć wszystko i jednocześnie nic zdarzyć się nie musi. Holografia to technika nieco przez artystów zapomniana. A szkoda.

Stach Szabłowski

Człowiek czy nie?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Człowiek czy nie?

Oto kilka praktycznych sposobów na nasz codzienny dylemat: czy mamy do czynienia z człowiekiem, czy z hologramem?

Wszystko Będzie Dobrze

Czego nie mówi księżniczka Leia

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Czego nie mówi księżniczka Leia

Jakich słów nie wypowiada bohaterka „Gwiezdnych wojen”, choć mogłaby?

Wszystko Będzie Dobrze

Śni się światu świat

Świat + Ludzie

Edukacja

Śni się światu świat

Pamiętacie film “Matrix”? Zgodnie z nową interpretacją mechaniki kwantowej wszechświat może być jedną wielką symulacją. Jesteście gotowi na odłączenie wtyczki?

Paul Ratner

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Holodans

Czy świat jest hologramem? Szukając odpowiedzi na to pytanie, bohater udaje się do znajomego naukowca… Autorem opowiadania jest

Mateusz Kołczinger

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 4/2021

Świat + Ludzie

Kosmos

Kosmiczne różności Łukasza Kaniewskiego – 4/2021

Kwartalna dawka nowości z Ziemi i z kosmosu. O hologramach, rozpylaniu aerozoli w atmosferze i niesporczakach na Księżycu pisze nasz redaktor naukowy

Łukasz Kaniewski

Świat + Ludzie

Kosmos

Kosmos na fali

W 1915 r. Einstein przewidział istnienie fal grawitacyjnych. Sto lat później naukowcom udało się je w końcu zaobserwować. Czym są i dlaczego to odkrycie jest takie ważne, wyjaśnia

Piotr Stankiewicz

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Prorok Lem

Żyjemy otoczeni technologiami i gadżetami, których pojawienie się już ponad pół wieku temu przewidział Stanisław Lem – od Internetu przez smartfony aż po drukarki 3D.

Mikołaj Gliński

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Lematrix

A jeśli świat, który nas otacza, jest tylko złudzeniem? Z okazji 101. rocznicy urodzin Stanisława Lema przypominamy kilka niepokojących wizji z jego książek.

Piotr Paziński

Cyfrowy prekambr

Świat + Ludzie

Edukacja

Cyfrowy prekambr

Wszystko już było kilka dekad temu: Internet, media społecznościowe i nauka zdalna. Dopóki do technologii nie wtrącili się politycy.

Andrzej Kula

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

O prawdzie

Ilu ludzi, tyle prawd. By zdefiniować pozornie niedefiniowalne, cofnijmy się o kilka stuleci.

Czy mówić zawsze prawdę?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Czy mówić zawsze prawdę?

Odpowiedzi na to ważkie pytanie poszukamy w dziełach kultury wysokiej, średniej i niskiej.

Łukasz Kaniewski

Trzy prawdy Tischnera

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Trzy prawdy Tischnera

Kiedy Tischner prowadził wykłady z filozofii dla studentów, zawsze miał jakąś historię góralską do opowiedzenia. Oto jego trzy nieoczywiste definicje prawdy.

Wojciech Bonowicz

Szkoła na miarę

Świat + Ludzie

Edukacja

Szkoła na miarę

Wyobraźcie sobie szkołę, do której uczniowie chodzą z chęcią. Podczas lekcji kopią grządki i konstruują latawce, a jedyne lekcje obowiązkowe są o… dobrych relacjach.

Berenika Steinberg

Duch + Ciało

Pogoda ducha

Więcej empatii

Nasza obsesja na punkcie osiągnięć powoduje stany lękowe i niszczy tkankę społeczną. Jeżeli zależy nam na dobrostanie, musimy więc na nowo zdefiniować, czym jest sukces. Jak to zrobić?

Dimitrios Tsatiris

Niesamowity wynik badań prof. Karin Andersson

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Niesamowity wynik badań prof. Karin Andersson

Introwertycy mają się podczas pandemii lepiej, a przynajmniej tak twierdzi pewna tajemnicza badaczka, do której dotarł

Tomasz Wiśniewski

To i owo – 4/2021

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

To i owo – 4/2021

Z botanicznego punktu widzenia jadalny owoc tropikalny zwany bananem to jagoda. Dla hodowców bananów, których najwięcej jest w Ekwadorze, jeden banan to „paluszek”, „paluszki” tworzą kiść, czyli „rączkę”, a te z kolei zrastają się w wiązkę. Typowa wiązka ma 20 „paluszków”. * Ekwador był w latach 1819–1931 częścią jednego z najpotężniejszych wówczas państw świata: Wielkiej […]

Ewa Pawlik, Łukasz Kaniewski

Listy do redakcji – 4/2021

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Listy do redakcji – 4/2021

DROGA REDAKCJO, MAM NA IMIĘ JEREMI, MAM 9 LAT. JESTEM JEDNYM Z NOWYCH CZYTELNIKÓW PRZEKROJU. OTÓŻ PRZECZYTAŁEM 2 WASZE NUMERY (NR 18 I 19). W NUMERZE 18 BYŁY „PRZYGODY PIEROŻKA”. BYŁY TAK CIEKAWE, IŻ PISZĘ W TYM LIŚCIE PROŚBĘ O DRUKOWANIE W KAŻDYM NUMERZE (OD 20 NUMERU) PRZYGÓD PIEROŻKA. POZDRAWIAM CAŁĄ REDAKCJĘ. Jeremi P.* * […]

Przekrój

Kuchnia pełna piękna

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Kuchnia pełna piękna

Przepisy kulinarne okraszone dziełami sztuki.

Wszystko Będzie Dobrze

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 4/2021

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Myśli ludzi wielkich, średnich oraz psa Fafika – 4/2021

Nie pozwól, by ktoś doprowadził cię do takiego upadku, abyś go nienawidził. Booker T. Washington *** Zostało powiedziane: gdziekolwiek idziesz, tam jesteś. Innymi słowy – jesteś tutaj. Zawsze. Czy tak trudno to zaakceptować? Eckhart Tolle *** Choćbyś poznał ziemię całą, miljon gwiazd jeszcze zostało! Choćbyś gwiazdy znał na niebie, Jeszcze musisz znać… sam siebie. Maria […]

Przekrój

Krótki film o kobiecości

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Krótki film o kobiecości

Wszystkie jej filmy zostały zakazane przez cenzurę. Jak zareagowała? Kręciła kolejne. Z irańską reżyserką Manią Akbari o życiu w chorobie i wygnaniu z własnego kraju, rozmawia

Pływający zbawiciel

Sztuka + Opowieści

Przemyślenia

Pływający zbawiciel

Czy samochody są dobre, czy złe? Czy da się o nich w ogóle myśleć w kategoriach etycznych? Autorem felietonu – bardziej o sztuce niż motoryzacji – jest Stach Szabłowski.

Stach Szabłowski

Artystka o wielu twarzach

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Artystka o wielu twarzach

Czy słyszeliście o Wandzie Chodasiewicz albo Nadii Léger? A może o pani Grabowskiej, Bauquier lub Petrovej? Wszystkie te nazwiska nosiła jedna malarka, którą dziś mało kto pamięta.

Zbigniew Libera

Skąd się wzięła czaszka na obrazie Hansa Holbeina?

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Skąd się wzięła czaszka na obrazie Hansa Holbeina?

O tym, że wszystko jest pozbawione sensu, a jednak nasycone cudownością. I że myśląc, zataczamy koła, które mogą wcale nie być kołami.

Marcin Polak

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Inkostrada

Zbudowana przez Inków sieć dróg, mostów i tuneli to imponująca infrastruktura licząca kilkadziesiąt tysięcy kilometrów, rozciągająca się wzdłuż łańcucha Andów i wybrzeża Pacyfiku. Gotowi ruszyć w podróż?

Marta Kania

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

„Wyznania”

Wyjątkową pozycję nie do zdobycia w księgarniach, recenzuje redaktor działu zmyśleń,

Tomasz Wiśniewski

Potomkowie Słońca

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Potomkowie Słońca

Gdy inkaski władca umierał, mumifikowano go. Jednak nie był to koniec jego ziemskiej podróży – mumia rozpoczynała nowe, czasem całkiem bujne życie.

Tomasz Wiśniewski

Psychotest – jakim Inką jesteś?

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Psychotest – jakim Inką jesteś?

Odpowiedz na kilka prostych pytań i w dwie minuty dowiedz się, jakim jesteś Inką.

Wszystko Będzie Dobrze

Znajdź siebie na niebie

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Znajdź siebie na niebie

Jesteś lamą, wężem, a może ropuchą? Inkaski horoskop specjalnie dla czytelników „Przekroju” przygotował

Łukasz Kaniewski

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Wirujący sens

Nie każdemu jest dane poznać tajemnicę tańca i pijaństwa – tylko tym, którzy na to zasługują. Fragment „Litumy w Andach”, najbardziej peruwiańskiej książki noblisty.

Mario Vargas Llosa

Nad świętym jeziorem

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Nad świętym jeziorem

Według rdzennych mieszkańców Andów to tutaj zaczął się świat. W tym miejscu swój początek miało też państwo Inków. Jak dziś żyje się nad jeziorem Titicaca?

Maciej Wesołowski

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Evolucja wodza

Evo Morales był pierwszym w historii Boliwii prezydentem państwa wywodzącym się z ludów prekolumbijskich. Szybko zyskał sympatię wyborców, ale też równie szybko ją stracił.

Maciej Wesołowski

Socjaliści z Cuzco?

Świat + Ludzie

Marzenia o lepszym świecie

Socjaliści z Cuzco?

Imperium Inków opierało się na wielu zaskakujących koncepcjach. Jedną z nich było zarządzanie potężnym organizmem politycznym bez gospodarki rynkowej.

Scotty Hendricks

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Znajdź Inków!

W każdej z tych historyjek ukrył się Inka. Znajdziesz ich wszystkich?

Wszystko Będzie Dobrze

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Pishtaco

W deszczowych Andach grasuje niebezpieczne stworzenie. Giną ludzie, giną zwierzęta hodowlane.

Dante Castro Arrasco

Pishtaco wychodzi z Andów

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Pishtaco wychodzi z Andów

Na pozór – kolejny w galerii potworów, andyjski kuzyn wampira, zabobon, element folkloru. Ale rzecz w tym, że w pewnym sensie ten potwór istnieje naprawdę. Skąd się wziął pishtaco i jak zawładnął wyobraźnią rdzennych mieszkańców Andów?

Lepiej o nim nie mówić

Świat + Ludzie

Wiedza i niewiedza

Lepiej o nim nie mówić

Ma postać białego, siwego mężczyzny. Pojawia się po zmroku albo w okolicach kopalni. Pishtaco do dziś budzi grozę wśród mieszkańcy Andów.

Skarb Inków w Polsce

Sztuka + Opowieści

Opowieści

Skarb Inków w Polsce

Niektóre rodzinne historie z pewnością zasługują na to, by je przekazywać z pokolenia na pokolenie. Opowieść, którą niemal 100 lat temu usłyszał z ust dziadka pewien polski polityk, rozeszła się szerokim echem po naszym kraju. Do dziś zresztą budzi niemałe emocje.

Tomasz Wiśniewski

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Grzyb

Wiersz o jesiennym stawaniu się grzybem, napisał

Marcin Orliński

Przysłowia o prawdzie

Humor + Rozmaitości

Rozmaitości

Przysłowia o prawdzie

Tych przysłów na pewno nie znacie. I choć nie istnieją, są jak najbardziej prawdziwe!

Wszystko Będzie Dobrze